فارس: مدیرعامل خبرگزاری فارس در جمع دانشجویان جامعه اسلامی دانشگاههای سراسر کشور گفت: من و شما کارمان باید این باشد به جای این که فقط فکر کنیم که فلان مسئله را حل کنیم، جامعه را به سمتی ببریم که فرآیند تعقل در آن اتفاق بیفتد.
پیام تیرانداز مدیرعامل خبرگزاری فارس در همایش ماهانه اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان سراسر کشور با بیان اینکه برخی تحلیلگران در وقایع اخیر دچار انفعال شدند گفت: همان طور که مستحضرید ماجرای اخیر پیچیدگیهای خاصی را داشت که خیلی از افراد و تحلیلگران را در یکی دو هفته اول منفعل کرد. ما که در خبرگزاری طبیعتا رجوع میکنیم به تحلیلگران یک گیجی مشخصی را بین این افراد میدیدیم.
تحلیل اغتشاشات اخیر چندلایهای است
مدیرعامل خبرگزاری فارس با اشاره به چندلایه بودن ماجرای اخیر گفت: ماجرا را نمیشود در یک لایه تحلیل کرد؛ لایههای مختلفی بر این ماجرا سایه افکنده و این ماجرا را پیچیده میکند و اگر تحلیلگری بخواهد یک یا دو لایه را بررسی کند، دچار خطای تحلیل میشود؛ یعنی وزن یک مولفه را بیشتر یا کمتر از آن چیزی که هست در نظر بگیرد، دچار تحلیل اشتباه میشود.
اول: بعد اقتصادی
تیرانداز افزود: یکی از لایههای مهم، لایه اقتصادی است که همه ما با آن دست و پنجه نرم میکنیم. بالاخره ما وضع اقتصادی کف جامعهمان خوشایند نیست. این بخشی از نارضایتیها را ایجاد کرد. این بدان معنا نیست که کسانی که کف خیابان آمدند و آتش زدند و اغتشاش کردند مشکل اقتصادی داشته باشند، در ادامه عرض خواهم کرد که بافت جمعیتی اینها را کم و بیش شما شنیدهاید. اتفاقا کسانی که کف میدان بودند خیلی از آنها دغدغه معیشتی نداشتند، اما کسانی که در واقع گرفتاریهای اقتصادی داشتند بدشان نمیآمد که تلنگری به مسئولین بخورد که بالاخره حواسشان را جمع کنند. اینها با اغتشاشگران هم نبودند ولی این نارضایتی بود.
دوم: بعد سیاسی
وی افزود: لایه دیگر سیاسی است؛ بالاخره ما شکستخوردگانی داریم در فضای سیاسی کشور. گروهی پیروز میشوند و گروهی شکست میخورند. این نیشخند و خوشحالی شکستخوردگان را در این چند روز به وضوح میتوانستیم ببینیم. انگار که خیلی لذت بردند که اتفاقاتی افتاده است بالاخره خیلی از این اتفاقاتی که امروز شاهدش هستیم ناشی از سوءتدبیر همین آقایان در زمان مسئولیتشان بوده است.
سوم: بعد قومیتی
تیرانداز ادامه داد: بحث دیگر شکافهای قومیتی است؛ جامعه ایران، جامعه بزرگی است و قومیتهای مختلفی دارد. سناریویی را که درست کردند دیدید، اول یک دختر کرد بود، بعد بلوچ بود، بعد یک فرد لُر بود. قربانیهایی که اینها میآوردند و تبدیل میکردند به آتشی برای اغتشاشات هر کدام مال یک قومیتی بودند. میگشتند دنبال یک فرد ترک زبان که قسمتهای ترک نشین ما را هم به سمت اعتشاش حرکت بدهند؛ که به همین دلیل داستان آخر را درست کردند.
چهارم: بعد هویت نوجوانان
وی افزود: لایه بعدی لایه هویتی نوجوانان ما بود، بچههای نوجوانی که سنشان سن استقلالطلبی است، سن ساختارشکنی است. در خانواده هم همین طور است کسانی که خواهر و برادر کوچکتری دارند، در سن نوجوانی انسان حس استقلالطلبی دارد و دلش میخواهد حرکت متفاوتی را انجام دهد تا شخصیت و هویتش شناخته شود. هر کدام از اینها را اگر سر جایش تحلیل نکنیم نوع مواجهه ما اشتباه میشود. با نوجوانی که جسارت میکند و شعار میدهد، اگر به عنوان افراد ضد انقلاب یا امنیتی با آن مواجه شویم، هم ما اشتباه کردهایم و هم آن نوجوان را بدبخت کردهایم. اصلا شیوه مواجهه با او متفاوت است. او دارد داد میزند که من را ببینید.
مدیرعامل خبرگزاری فارس در ادامه گفت: چند سال پیش من برای تحقیقی با چند تا از این نوجوانان صحبت میکردم که به آنها شیطانپرست میگفتند. این مسئله برای سالیان پیش است- فکر کنم حدوداً برای 15-10 سال پیش است- برای من عجیب بود که چرا بچهها با آن فطرت پاکی که دارند، شیطانپرستی انجام دهند و اصلا این یعنی چه؟ قدری با آنها صحبت کردم و متوجه شدم که طرف بار اول که درگیر این مسایل شده از طریق پوشیدن یک تیشرت و لباسی با علائم شیطانپرستی بوده؛ آن را پوشیده است و بزرگتری که به آن توجه نداشته گفته مگر تو شیطانپرستی؟ این نوجوان خوشش آمده که هویتی گرفته؛ مثل کارتهای هواداری باشگاههای فوتبال. طرف دنبال هویت است. خوشش آمده است که شناخته شده ولو به شیطانپرستی. بعد رفته از سایر اقدامات آنها هم تقلید کرده ؛ به همین راحتی اتفاقی رقم میخورد. لذا اگر آگاهانه و عالمانه با موضوعات مواجه نشویم، این اتفاقات رقم میخورد.
پنجم: بعد مذهبی( شیعه و سنی)
تیرانداز با اشاره به ابعاد دیگر حوادث اخیر گفت: در ماجرای اخیر لایههای دیگری از جمله شیعه و سنی داریم؛ دشمن بالاخره مفصل بر روی این مسئله کار میکند، هر کشوری جز ایران بود اینقدر که شیعه و سنی داشت حتما درگیر جنگ جهانی شده بود. با تدبیر حضرت آقا با سعه صدر و نگاه عالمانهای که در کشورمان هست ما با کمترین شکاف مواجه هستیم.
ششم: بعد مرکز و پیرامون
وی افزود: یکی دیگر از ابعاد حوادث اخیر تعارض مرکز و حاشیه است، تهران و شهرستان، بالاخره عدهای بر روی این گسلها سوار میشوند. تعارض گسل دارا و ندار را داریم و لیستهای دیگری که میتوانیم با همدیگر اضافه کنیم. اگر بنشینیم با هم فکر کنیم میبینیم چندین لایه دارد.
تیرانداز گفت: اگر اشتباه بکنیم و لایهای را به کل تعمیم دهیم، ما را دچار خطا میکند. موضوع کوچکی را بزرگ کنیم یا موضوع بزرگی را کمتر از وزنش ببینیم، ما را دچار خطا میکند. بعضیها میگویند همین صد نفر دویست نفر هستند که کف خیابان مشاهده میکنید. موضوع را تقلیل میدهند، واقعا این طور نیست. ظهور و بروزش این گونه است اما لایههای پشتیبان هم دارد که این اتفاق میافتد.
هفتم: بعد سبک زندگی
مدیرعامل خبرگزاری فارس با اشاره به سبک زندگی افراد گفت: یک لایه که میخواهم امروز بیشتر در مورد آن صحبت کنم در کنار همه موارد ذکرشده موضوع سبک زندگی متفاوت است. اینها که عرض میکنم مشاهدات مستقیم و بیواسطه از افرادی که کف میدان بودند است و کارهای خشونتآمیز انجام دادند و اتفاقاتی را رقم زدند که برای ما عجیب بود چطور میشود یک آدم که مثلا دانشجوی دانشگاه معروف کشور است، به این میزان بیمنطق باشد. اینقدر دنبال خشونت باشد و همزمان شعار آزادی هم بدهد، شعار دمکراسی هم بدهد، مرگ بر دیکتاتور هم بگوید. البته مرگ بر دیکتاتور شعار ماها است، شعار جمهوری اسلامی است و از این مسئله نباید منفعل شویم؛ ما به آنها میگوییم مرگ بر دیکتاتور، دیکتاتور که مورد تایید دین و انقلاب اسلامی نیست.
تصویر غلط از غرب آمال و آرزوی برخی جوانان شده است
وی افزود: این لایه سبک زندگی برای من خیلی عجیب بود. ما با یک سری از جوانانی مواجهیم که غرب را آمال و آرزوی خودشان دیدهاند. بعد که از آنها میپرسیم غرب چه چیزی دارد میبینیم که از سریالها و فیلمهای هالیوودی توضیح میدهند. سریالی هست که نمیخواهم اسم ببرم. ملاحظهای دارم، بعضی از افراد با این سریال زندگی میکردند. سریال طنزی که سبک زندگی آمریکایی را به صورت عریان توضیح میدهد. لاقیدی کامل، چند زن و مرد هستند که امروز این با آن است و فردا آن با این هست. همه هم با هم در یک خانه زندگی میکنند. بعضی از اینها میگفتند این سریال طولانی که قسمتهای زیادی دارد را 30 بار دیدهایم. قدیمی هم هست. این ملکه شده است، این طور زندگی کردن و واقعا بیخدایی را کامل در این افراد میتوانستیم ببینیم.
تیرانداز در ادامه گفت: مستحضرید ما فطرت انسان، خدا که ما را آفریده برای چیزی آفریده، یک سری ویژگیها در وجود ما گذاشته است. در قرآن خوب ما را تصویر میکند. خدا که ما را آفریده در قرآن گفته که چه موجودی را آفریده، میگوید انسان موجودی است که زیبا دوست است و همه زیبایی را دوست دارند. انسان منفعتطلب است و منافع شخصیاش را ارجح میداند، قدرتطلب است و قدرت را دوست دارد، دوست دارد سیطره پیدا کند. اینها که میگویم توضیح دارد. انسان میل به جاودانگی دارد. انسان نوعدوست است، دوست دارد به همنوعش کمک کند. انسان میل به پرستش و عبادت دارد. 9-8 ویژگی است، کتاب خودشناسی برای خداشناسی آیتالله مصباح را ببینید. کتاب خیلی مختصری است، خیلی روان هم نوشته شده است. ویژگیهای انسان را در قرآن آورده است. میگوید خدا ما را برای این چیزها آفریده است. همه اینها ذو مراتب است؛ یعنی منطق فازی دارد. یعنی وقتی میگوییم منفعتطلبی از کف منفعتطلبی شروع میشود که من فکر منافع خودم و خانواده خودم هستم تا اینکه هر چقدر هم که خودم را رشد و اتقا دادم این منفعتطلبی عاقلانهتر میشود تا جایی میرسد که منافع را در این میبینم که همنوعانم را ارتقا دهم و تا جایی جلو میروم که خودم را فدا میکنم برای هدف بزرگتری که حضرت آقا میفرمایند شهادت مرگ تاجرانه است، اینجاست.
وی ادامه داد: آنها که شهید میشوند دنبال منفعت هستند. منتها منفعت را منفعت بزرگی دیدهاند نه منفعتهای دم دستی و حداقلی. ما که آفریده میشویم تقریبا در نقطه صفر به وجود میآییم، میتوانیم با اعمال و رفتارمان به مثبت بینهایت برسیم، به جایگاه شهدا و صلحا برسیم؛ میتوانیم با رفتار اشتباهمان از گروه شمر و یزید و ترامپ و نتانیاهو باشیم.
با کسانی مواجهیم که اهل هرگونه خوشگذرانی هستند
تیرانداز با اشاره به افرادی که دستگیر شدند و در خیابانها حاضر شدند گفت: کسانی که با آنها مواجه بودیم اهل خوشگذرانی -هر جوری که فکر میکنید- بودند؛ اهل با هم بودن و ازدواج سفید و از این مسخرهبازیها که گرفتاری به این معنا دارد. خوشیها و دغدغههایشان نشان میداد که مشکل مالی ندارند. انسان وقتی مطابق با ویژگیهای فطریاش زندگی نکند نارضایتی باطنی در وجودش هست. ما مانند یک ماشین آخرین مدل هستیم که برای کاری ساخته شدهایم. مثلا مرسدس بنز آخرین مدل که اگر با آن برویم مزرعهای را شخم بزنیم تعارض دارد؛ چراکه برای آن کار ساخته نشده است. انسان هم برای خوردن و نوشیدن و غریزی زندگی کردن به وجود نیامده است. انسان هدف دیگری داشته است. اگر خلاف آن عمل کند تعارض درونی و ناخوشی درونی داریم. برای همین است که میبینیم خیلی از این افراد با اینکه متمول هستند، به پوچی میرسند و درگیر خودکشی میشوند.
خودکشی در میان ثروتمندان ناشی از بیدینی و زندگی غیر فطری است
وی با اشاره به مسئله خودکشی گفت: آمار خودکشی را بررسی کنید، شمال شهر را ببینید، طبقه متوسط را ببینید و فقرا را هم ببینید، قابل مقایسه نیست. فرد همه چیز دارد و به پوچی میرسد، چون زندگیاش زندگی دینی و فطری نیست. حالا این افراد دچار تعارضاتی میشوند و ناخوش هستند. عقلشان نمیرسد که منشأ این ناخوشی کجاست.
مدیرعامل خبرگزاری فارس ادامه داد: همین افرادی که دستگیر شدهاند، توئیتهایشان را چک کردهاند. بعضیهایشان به خدا و پیغمبر و ... توهین کردهاند، واقعا انسان باورش نمیشود. دشمن در دانشگاههای برتر ما با رسانه آمده و القا کرده تویی که حالت ناخوش است، دلیلش اسلام است، دلیلش آخوندها هستند، دلیلش متدینها هستند. حتما با برخی از این آدمها مواجه شدهاید، حتی قبل از این اغتشاشات، وقتی بچه مذهبیها را میبینند فکر میکنند که دشمن خونیشان را میبینند. چون نفهمیده است اصلا چه شده و با خودش چه کرده است.
تعبیر صرف جنگ رسانهای در اغتشاشات اخیر برداشت ناقص از ماجرا است
تیرانداز با اشاره به تعبیر غلطی درباره وقایع اخیر گفت: یکی از تعبیرهای اشتباه این است که جنگ، جنگ رسانهای است اگرچه به یک معنا این حرف درست است. اما اگر همه جنگ را در فضای رسانه ببینیم دچار خطا میشویم. مثل صحنه نمایش است. شما دو بازیگر را در صحنه میبینید ولی نمیدانید پشت این صحنه کارگردان، تهیه کننده و نویسنده وجود دارد. در رسانه تحرکاتی دیده میشود اما اینجا فقط با رسانه نمیتوان مقابله کرد.
رسانههای ضدانقلاب خود را بیحیثیت کردند
وی با اشاره به ابتذال رسانهای غرب گفت: شما دیدید مبتذلترین روشها را در چند هفته گذشته رسانههای مدعی ژست بیطرفی از خود نشان دادند. بعضی از آنها را آدم خجالت میکشد مطرح کند. حالا اینجا جمع برادر و خواهری است و من جسارت میکنم مطرح میکنم. بی بی سی که ژست و ادعای بیطرفی دارد و قبلا برای اینکه بتواند یک شب دروغ بگوید مجبور بود صد شب راست بگوید، دیدید در این ایام چه حیثیتی از خودش بر باد داد. آمدنیوز هم مثل بیبیسی این ایام نبود. بیبیسی کپشن زده بود برای خبر که نیروهای امنیتی مثل سگ ترسیدند. کپشنهای دیگری هم با همین ادبیات منتشر کرده بود و دروغهایی که واقعا حیثیتی برای خودش باقی نگذاشت. آمد نیوز بدون هویت هم اگر چنین کاری میکرد، تمسخر میشد. همه حیثیتشان را وسط کار آوردند. حالا شما بقیه را رها کنید، اینترنشنال و... که لمپن بودنشان معلوم است.
مبنا و قاعده کار رسانههای ضدانقلاب این است: مخاطب نباید فکر کند!
تیرانداز با اشاره به مبنای کاری رسانههای غربی گفت: خب، این رسانهها از چه قاعدهای استفاده میکنند؟ از این قاعده که شما فکر نکنید. ببیندی عزیزان، محل نزاع ما اینجاست. این اعتقاد من است، اگر خواستید بیشتر روی آن بحث میکنیم. دعوای اصلی ما با جریان مقابلمان اینجاست. او میگوید بشر فکر نکند، ما عدهای فکر کنیم و شما مصرفکننده باشید. در همه امور، ما در قرآن 260-270 آیه فقط در خصوص تعقل و تفکر داریم. یک ساعت تفکر برتر از 70 سال عبادت است، برای چه؟ برای اینکه بفهمیم، کارهایمان را بررسی و خودمان را محاسبه کنیم. حضرت امام(ره) یک کاری میکرد خوب است همه ما متعهد شویم و این کار را انجام دهیم، عامل شویم به این کار تا انتهای عمر مبارکشان یک نیم ساعتی در طول روز داشتند که از ساعت 5 بعدازظهر تا 5 و نیم، همه کارهایشان را تعطیل میکردند. میرفتند در حیاطشان و مینشستند و نیم ساعت فقط فکر میکردند و این رفتارشان تا آخر عمر ترک نشد. ما اینقدر درگیر موضوعات هستیم، موبایل و مشغله و... یادمان میرود که چه کاری میکنیم، جریان فکری مقابل ما چنین استراتژی دارد و میگوید من برایت تولید میکنم و تو فقط مصرف کن و فکر نکن.
وی افزود: دشمن یک خبر را منتشر میکند، فقط کافی است با رویکرد انتقادی و آزادانه به آن فکر کنید. یک دروغهای عجیب و غریب که متاسفانه مردم هم گاهی باور میکنند چون فکر نمیکنند. تا این دروغ تمام شود یکی دیگر شروع میشود، پشت سرهم بمباران میکنند. من و شما کارمان باید این باشد به جای این که فقط فکر کنیم که فلان مسئله را حل کنیم، جامعه را به سمتی ببریم که فرآیند تعقل در آن اتفاق بیفتد.
حدیث امیرالمومنین(ع) درباره اقناع
مدیرعامل خبرگزاری فارس با اشاره به حدیثی از امام علی (ع) گفت: ما در کلاسهای اقناع که خدمت دانشجویان میرسیم حدیثی نقل میکنیم که من نامش را حدیث اقناع گذاشتهام. حدیث امیرالمؤمنین(ع) است که 1400 سال پیش فرمودهاند؛ امروز علم روز دنیا در علوم شناختی است. میفرماید: «العقول ائمه الافکار؛ عقل و فرایند تعقل، راهبر و پیشوای فکرها هستند و الافکار ائمه القلوب؛ فکرها، باورها و قلبها را همراه میکند و شکل میدهد و القلوب ائمه الحواس؛ باورها، احساسات را تحریک میکنند و تحت تأثیر قرار میدهند و پیشوای احساسات هستند و الحواس ائمه الاعضاء؛ احساسات، اعضا و جوارح را به سمت کنشگری وادار میکند.»
وی افزود: در علم اقناع داریم که اگر کسی را میخواهید قانع کنید لایه تعقل و فکرش را درست کنید تا آن اتفاق بیافتد. اگر در لایه اعضا و جوارح با وی مواجه شدید، مثل این میشود که من با بچه، دوست یا برادرم بگویم فلان کار خوب است یا فلان کار بد است. او اصلا متوجه نمیشود چون عملکننده است. هر کس که بتواند بهتر احساساتش را تحریک کند، به آن سمت حرکت میکند. کار من و شما در تحلیل و تبیین رسانهای و هر کار دیگری که میخواهیم انجام دهیم مطابق با توصیه دینی و الهی ما این است که کمک کنیم جامعه به سمت فکر کردن برود. روشهایش را میتوانیم اگر خواستید با هم بحث کنیم. از این گذر میکنم تا بحثمان را دوطرف کنیم.
تیرانداز ادامه داد: ساده سازی اشتباه است به خصوص در مسائل پیچیده اجتماعی و پدیدههای اجتماعی، مواظب باشید که یکی از کارهایی که تعقلآفرین است و تفکر را جاری و ساری میکند، این است که شما شقوق مختلف یک پدیده را دستهبندی و آنالیز کنید. در بیاورید که فلان قسمت این مقدار وزن دارد، قست دیگر به این میزان وزن دارد. ذهن در حال کار کردن است و ذهنی که فکر میکند ورزیده میشود. فکر کردن برای ذهن مثل ژیمناستیک برای بدن است. ذهن را ورزیده میکند و موضوعات را ساده تحلیل نمیکند. در مباحث علوم شناختی زمانی که مغز را توضیح میدهند؛ مغز میخواهد به سرعت به پاسخ برسد. معمایی را که خیلی زود حل میکنیم خیلی خوشحال میشویم که بالاخره یک حس خوبی به ما میدهد. یک فرمولی یا مسئلهای را حل میکنیم نیز همچنین. کار مغز هم همین است. دنبال این است که سریعترین جواب را پیدا کند. مغزهای ساده، ذهنهای کم خرد دنبال این هستند تا سادهترین موضوع را حل کنند. من اغتشاشات کف خیابان را فقط مثلا به دلیل گرانی میدانم، گرچه آنهم هست ولی این پاسخ کافی نیست و ساده کردن مسئله است. این صفر و یک دیدن ماجراست. اگر میخواهید تعقل و تفکر جاری و ساری شود، باید این لایهها را دربیاوریم و تک تک جدا و مشخص کنیم. بعد میبینیم طیفی از موضوعات است که ذهن در حال پیدا کردن است و همان ذهنی میشود که وقتی دروغی خندهدار برایش گفتند باور نمیکند.
مدیرعامل خبرگزاری فارس گفت: باید در جریان رسانهای و تبلیغی مان استراتژیمان را از سرگرم کردن به سمت تعقل ورزیدن ببریم. هنوز در رسانههای اصلی و صدا و سیمایمان دعوا سر این است که رسانه باید سرگرم کند. خود غربیها الان از این گذشتهاند. میگوید تو را سرگرم میکنم ولی مطلبی هم به تو یاد میدهم. سبک زندگی به تو یاد میدهم که اگر فلان سریال را دیدی خودت همذاتپنداری کنی و مثل او زندگی کنی. این البته به قهقرا بردن انسان است و مدل دیگری است. این بدان معنا نیست که خروجیها رسانه جذاب نباشد. همه جذابیتها را باید به کار بگیریم، ولی به چه قیمتی؟ کار ما و شما باید کمک به جریان خردورزی در جامعه باشد. نگران هم نباشید اسلام تضمین کرده است. فان الحزبالله هم الغالبون؛ نتیجه با ماست اگر درست حرکت کنیم.
وی افزود: آقا در سال 88 که فکر نمیکنم خیلی از شما در آن سال سن و سالی داشته باشید که یادتان باشد، شرایط پیچیده شده بود و همه دنیا علیه ما بود. این اتفاقاتی که الان میبینید در برابر آنها واقعا طنز است. برای همین است کسانی که سنشان بالاتر است از این حوادث خندهشان میگیرد. ماجرا به قدری پیچیده شد که آقا فرمودند بیایید حرف بزنید حتی نمیخواهد حرف من را بزنید، هرچه میفهیمید بگویید. دقیقا به همان مسئلهای که من و شما امروز صحبت کردیم پاسخ میدهد. میگوید فکر کن، استدلال کن، هم خودت رشد مییابی و هم مخاطبت رشد میکند. این همان کرسیهای آزاداندیشی است که شماها باید انجام دهید و آقا هم این را فرمودند و ما واقعا نمیدانیم چرا نمیشود؛ حالا شما به ما هم بگویید واقعا گیرش کجاست و چرا راه نمیافتد؟
مدیرعامل خبرگزاری فارس در پایان گفت: وقتی مسئله تعقل و تدبر و کرسیهای آزاداندیشی نباشد کار به اینجا نمیرسد که دانشگاه شریف ما که باهوشترین بچههای ما هستند آنگونه لمپنی با ماجرا مواجه میشوند. شعارهای استادیومی سر میدهند و لیدرشان شده علی کریمی، خیلی درد است؛ این مال همین فکر نکردنها است. حالا علمآموزی هم باشد و سختترین مسائل انتگرال را، مشتقگیری و ... حل کنند، این چه فایده دارد وقتی عقل نباشد و تفکر تعطیل باشد؛ میشود مثل باربری که فقط کتاب حمل میکند.
بخش دوم جلسه به پرسش و پاسخ دانشجویان اختصاص یافت که در مطلب دیگری سوالات و پاسخ مدیرعامل خبرگزاری فارس را منتشر خواهیم کرد.