داستان ایجاد منوریل و ثبت جهانی شدن طاق بستان به تقابل سنت و مدرنیته در کرمانشاه تبدیل شده است، یکی میگوید باید آخرین تکنولوژی روز دنیا را به شهر بیاوریم تا کرمانشاه همچون نگینی بدرخشد و دیگری میگوید باید طاق بستان را ثبت جهانی کنیم تا کرمانشاه همچون نگینی بدرخشد.
در این بین معلوم نیست که این درخشش نگین بالاخره از کدامین سوی رخ میدهد، منوریل یا ثبت جهانی شدن طاق بستان؟!
پروژه قطار شهری که چند سالی است در جلسات متعدد و از زبان رسانهها مدام از آن سخن به میان میآید، پس از کش و قوسهای فراوان حدود شش، هفت ماهی است که عملیات اجرایی آن در شهر کرمانشاه آغاز شده است.
میگویند: منوریل کرمانشاه این چنین خواهد بود که قطاری بر فراز آسمان، مسیر طاق بستان تا فردوسی را به طول 13 کیلومتر طی میکند.
کرمانشاهیان از این پروژه به خود میبالند و در هر محفلی از آن با غرور یاد میکنند.
اما در آن سوی داستان، پروژه بزرگ ساماندهی طاق بستان برای ثبت جهانی شدن نیز در دست اقدام است و جالب تر اینکه بازهم کرمانشاهیان از اجرای این پروژه به خود بالیده و در هر محفلی با غرور از ثبت جهانی شدن طاق بستان میگویند.
غافل از اینکه پروژه منوریل و ثبت جهانی شدن طاق بستان دو طرح هستند، مانند دو قطب آهنربا که یکدیگر را دفع میکنند.
پروژه منوریل حرف از مدرن بودن ميزند و طاقبستان صحبت از تاریخ و اصالت دارد.
از این سوی برای جهانی شدن طاق بستان، سازهای با ارتفاع بیش از هفت متر نباید در حریم طاق بستان وجود داشته باشد و از آن سوی منوریل میخواهد در آسمان طاقبستان به پرواز درآید.
بر اساس مفاد 560 تا 568 از کتاب پنجم مجازاتهای اسلامی هر گونه دخل و تصرف در حریم آثار تاریخی ممنوع است و این درحالی است که منوریل میخواهد دخل و تصرف در آثاری ارزشمند همچون طاق بستان، شکارگاه خسرو، بلوار چهارباغ و خلاصه همه مجموعهای که میخواهد جهانی شود، داشته باشد.
گفته میشود که مسئولین شورای شهر و شهرداری اجرایی شدن پروژه منوریل را با موافقت مدیر قبلی میراث فرهنگی استان میدانند که با توجه به بررسیهای به عمل آمده و مصوبات موجود نامبرده(بیرانوند) جهت اجرای قطار شهری یا تراموا موافقت كرده که با ضوابط میراث سنخیت داشته و با اجرای پروژه فعلی(منوریل) تفاوتی فاحش دارد.
اینجاست که ضربالمثلهای ایرانی به یاری نگارنده میآید که "زین حسن تا آن حسن، صد گز رسن"
حسین راعی که اخیرا از سمت خود در معاونت میراث فرهنگی استان کرمانشاه استعفا داده است، در این خصوص میگوید: دهها بار با مسئولین شورای شهر، استانداری و پروژه قطار شهری کرمانشاه صحبت کرده و ضوابط میراثی فعالیت در حریم آثار تاریخی را گوشزد کردهایم، اما گویا گوش شنوایی نیست.
این کارشناس ارشد باستان شناسی میافزاید: طاق بستان در حال ثبت جهانی شدن است و پرونده آن به همراه 50 پرونده دیگر در لیست موقت آماده برای ثبت جهانی شدن قرار دارد، اما اگر این پروژه در این محور انجام گیرد، معلوم نیست که شرایط پرونده ثبت جهانی طاق بستان به کجا کشیده خواهد شد.
او معتقد است: اگر این پروژه به هر صورت از پل ولایت(لب آب) تا طاق بستان اجرا شود، شانس ثبت جهانی شدن این مجموعه 50 درصد کاهش مییابد.
مدیر پایگاه ثبت جهانی شده بیستون میگوید: سازمان جهانی یونسکو دارای قوانین و مقررات خاص خود است و ما برای ثبت کردن اثری در این لیست جهانی موظفیم که قوانین حفاظتی آن را رعایت کنیم.
راعی می گوید: بر اساس یکی از این قوانین جهانی نباید سازهای با ارتفاع بیش از 7 متر در حریم مجموعه باشد، در حالی که ارتفاع نهایی منوریل به بیش از 15 متر هم میرسد.
او ادامه میدهد: در حال حاضر بحث بر سر این است که در زمان مدیریت قبلی میراث فرهنگی استان(اسدالله بیرانوند) توافقاتی با اجرای این پروژه شده است، اما بر اساس مستندات موجود این توافق تنها برای اجرای تراموا بوده که قطار به صورت زمینی و بدون ارتفاع گرفتن از کنار بلوار طاق بستان بگذرد، نه به صورت منوریل که ارتفاعش به بیش از 15 متر هم میرسد.
او میگوید: ما منکر تکنولوژی نیستیم، اما معتقدیم که باید در کنار تکنولوژی، به آثار تاریخی گذشتگانمان نیز احترام بگذاریم و این پروژه را بدون ارتفاع و به صورت تراموا از این مسیر عبور دهیم.
راعی معتقد است: اگر این پروژه به صورت منوریل از مسیر بلوار طاق بستان بگذرد، کما اینکه این چنین هم دارد میشود، ثبت جهانی شدن طاق بستان با مشکل جدی روبه رو خواهد شد.
ساسانی مدیرعامل پروژه قطار شهری کرمانشاه از آغاز فعالیت منوریل در بلوار طاق بستان خبر میدهد و میگوید: قطعه شمالی پروژه منوریل کرمانشاه شامل بلوار طاق بستان میشود که در حال حاضر مشغول جابه جایی تاسیسات برق آن و انتقال ماشین آلات سنگین به آنجا هستیم.
او در پاسخ به این سوال که آیا در این قطعه از پروژه قطار شهری کرمانشاه(قطعه شمالی) منوریل ایجاد خواهد شد یا تراموا؟، میافزاید: در تمام طول پروژه، منوریل ایجاد خواهد شد.
مدیرعامل پروژه قطارشهری کرمانشاه در خصوص توافق با میراث فرهنگی کرمانشاه مبنی بر فعالیت در محور بلوار طاق بستان، پاسخی نداد.
در پایان این گزارش بار دیگر باید به سراغ تقابل سنت و مدرنیته برویم، تقابلی که امروزه در همه احوالات زندگی آن را شاهدیم. از منوریل گرفته تا جهانی شدن طاق بستان ...
منبع: خبرگزاری ایسنا
