پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : اعتماد: یک
هفته دیگر کارشناسان ایران و 1+5 در نشست دیگری در استانبول دور هم جمع
میشوند تا پروندهیی با قدمت یک دهه را گامی به جلو ببرند. اینبار با
توجه به فرجام نشستهای مسکو و بغداد و دلسردی رسانهها از روند کند
مذاکرات چه توقعاتی از نشست کارشناسان استانبول میرود؟
برای پاسخ به این پرسش مقدمه مهمی وجود دارد مقدمهیی که فلسفه وجودی نشست
استانبول3 نیز به شمار میرود و آن مقدمه شکاف 180 درجهیی میان مطالبات
ایران و غرب است.
غربیها در حالی که مدام بر ژست دیپلماتیک خود مانور میدهند هر گونه
احتمالی برای این اتفاق را کمرنگ میکنند. آنها در عین تشدید تحریمها و
مباهات به حمله سایبری علیه ایران حاضر به پذیرش حق غنیسازی برای ایران
نیستند. در حالی که ایران میتواند اورانیوم خود را تا 20 درصد غنی کند از
او میخواهند این کار را نکند و در عوض سوخت خود را از آنها تحویل بگیرد.
روز گذشته سعید جلیلی با اشاره به همین زیادهخواهی غربیها در دیدار با
ماهر طاهر، دبیرکل جبهه مردمی برای آزادی فلسطین گفت: دستیابی به غنیسازی
20 درصد و تامین نیاز یک میلیون بیمار سرطانی به رادیوداروهای بومی ثمره
مقاومت و ایستادگی در برابر خواستههای غیرمنطقی غرب است.این در حالی است
که سه سال پیش جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد برای یک میلیون بیمار (برای
تولید رادیوداروها) نیازمند سوخت 20 درصدی است، در آن زمان ما حاضر بودیم
این سوخت را بخریم ولی آنها برخلاف قوانین انپیتی این اجازه را به ما
ندادند. بنابراین خودمان این کار را انجام داده و غنیسازی اورانیوم کردیم.
آیا راهحلی برای خروج از این بنبست وجود دارد؟
هر دو طرف مذاکره به خوبی میدانند که اگر قرار باشد در استانبول باز هم
بدون در نظر گرفتن مشترکات بر خواستههای خود پافشاری کنند یا باید سفرهای
خود را متوقف کنند یا اینکه روی نقشه به دنبال پایتخت دیگری برای نشست بعدی
باشند.
آنچه از اظهارنظرهای طرف غربی ماجرا حاصل میشود این است که به هیچ عنوان
پذیرش خواستههای طرف مقابل (ایران)را برنمیتابند و به مذاکرات نگاهی صفر
یا صدی دارند.
در همین راستا روز گذشته ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه بریتانیا که قبل از
برگزاری نشست وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا با خبرنگاران صحبت میکرد
گفته است: اگر مذاکرات در ماههای آینده پیشرفت نداشته باشد، تحریمهای
علیه تهران را افزایش میدهیم. با وجود تلاشهای ما در بغداد و مسکو شاهد
هیچگونه پیشرفتی در مذاکرات نبودیم.
نگاهی به مواضع طرف غربی، در مذاکرات هستهیی که آشکارا از پایان مذاکرات و
وارد شدن به تقابلهای غیردیپلماتیک استقبال میکنند، بر ارزش اظهارنظر
های منصفانه برخی تحلیلگران میافزاید.
اشتون هم دیروز صراحتا اعلام کرد مذاکرات هستهیی با ایران معلق نیست و نشست استانبول مهم است.
او که برای برگزاری نشست وزیران خارجه این اتحادیه به لوکزامبورگ رفته است،
گفت: مذاکرات با ایران در حالت تعلیق نیست. به گزارش عصر ایران به نقل از
خبرگزاری فرانسه، اشتون درباره مذاکرات ایران و 1+5 در مسکو مدعی شد: شکافی
میان شرطهای جامعه بینالملل و موضع ایران وجود دارد. اشتون با مهم
دانستن نشست آینده کارشناسان ایران و 1+5 در استانبول گفت: این نشست باعث
میشود میان مشکلات فنی و سیاسی در مذاکرات درباره برنامه هستهیی ایران،
جداسازی شود.
راهحل میانهروها: ایران و امریکا غیررسمی مذاکره کنند
تحلیلگران غربی موضعی متفاوت از سیاستمداران دارند. آنها میگویند کشورهایی
که با ایران درباره برنامه هستهیی مذاکره میکنند اگر خواستار پیشرفت
هستند، باید خلاقتر و خطرپذیرتر باشند.
خبرگزاری فرانسه با اشاره به این موضوع به نقل از مارک فیتز پاتریک، عضو
موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک، نوشت: بدون تفکر خلاقانه ما
نمیتوانیم راه خروجی برای این مساله بیابیم و انجام اقدامات و تفکر
خلاقانه در نشستهای رسمی کار دشواری است. وی که از مقامات پیشین وزارت
امور خارجه امریکاست، به خبرگزاری فرانسه گفت که یک راه میتواند فراهم
کردن فرصت برای دو بازیگر کلیدی یعنی ایران و امریکا به عنوان مسیر غیررسمی
برای ارتباطات برای مشکلگشایی باشد، این رویکردی است که در کره شمالی
نتیجه داده است.
درباره ایران، ممکن است این مسیر به عنوان مثال برای یافتن راههای قابل
پذیرش دوجانبه برای لغو تحریمها یا یافتن راهحلی برای یکی از دشوارترین
مسائل باشد که تقاضای ایران برای پذیرفته شدن غنیسازی به عنوان یک حق است.
فیتز پاتریک در عین حال تاکید کرد «رسیدن به بیانیهیی قابل پذیرش برای هر
دو طرف چیزی است که باید به صورت غیررسمی حاصل شود.»
خبرگزاری فرانسه برای تایید این ادعا به سراغ تریتا پارسی، رییس شورای ملی
ایرانی- امریکایی، هم رفت.از نظر او گفتوگوهای دوجانبه بسیار سودمند خواهد
بود زیرا میتواند گستردهتر کردن مذاکرات را ممکن کند. البته اما با توجه
به بیاعتمادی میان ایران و امریکا در پی بیش از سه دهه خصومت، اینکه چنین
کانال ارتباطیای تا چه اندازه بتواند موفق باشد، با تردید بالایی روبهرو
است. از نظر فیتز پاتریک امریکا به وضوح اعلام کرده است برای یک نشست
دوجانبه آمادگی دارد اما ایران تاکنون آن را نپذیرفته است.
پیر گلداشمیت، معاون پیشین مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در رابطه با
آژانس که پیشنهاد کرد به ایران فرصتی داده شود تا درباره فعالیتهای گذشته
خود شفافسازی کند.
به رغم وجود چنین تحلیلهایی که حق ایران در غنی سازی اورانیوم را پیش فرض
قرار می دهد به نظر می رسد سیاستمداران غربی تا رسیدن به این نقطه راه
درازی در پیش دارند.
