روزنامه ایران: سرانه مصرف روغن خوراکی در ایران ۲۱ کیلوگرم در سال است در حالی که سرانه جهانی مصرف این ماده خوراکی ۱۲کیلوگرم است و این مسأله میتواند عوارض خطرناک برای سلامت افراد و جامعه به دنبال داشته باشد. سالانه در کشور ۱.۵میلیون تن روغن نباتی مصرف میشود که باید این مصرف به ۱.۲ میلیون تن کاهش یابد
میزان بالای مصرف روغن نباتی در داخل چند برابر کشورهای اروپایی است. متوسط سرانه مصرف روغن در برخی کشورهای اروپایی سه تا پنج کیلوگرم است که نشاندهنده فاصله بسیار زیاد این سرانه با میزان مصرف روغن در کشور است. درحالی که باید سرانه مصرف روغن نباتی از ۲۱ کیلوگرم به ۱۵ کیلوگرم کاهش پیدا کند.
سرانه مصرف روغن نباتی علی رغم افزایش جمعیت طی دهههای گذشته به شکل غیراستانداردی رشد داشته است. مصرف روغن در دهه ۵۰ معادل ۴.۷ کیلوگرم، در دهه ۶۰ معادل هشت کیلوگرم، در دهه ۷۰ معادل ۱۲ کیلوگرم و در دهه ۸۰ معادل ۱۶ کیلوگرم بوده و این رشد مصرف روغن به علت عدم رعایت الگوی استاندارد مصرف روغن در کشور است.
۶۰ تا ۶۵ درصد تولید، توزیع و مصرف روغن در کشور به صورت مایع است و مابقی آن به صورت نیمه جامد تولید میشود که روغن نیمه جامد به مصرف صنف و صنعت میرسد. بنا بر اعلام وزارت بهداشت، هر فرد با مصرف ۳۵ گرم از روغنهای نباتی در روز باید انرژی معادل ۳۱۵ کیلو کالری مورد نیاز بدن خود را تأمین کند.
با احتساب میزان ۳۵ گرم مصرف سرانه، مصرف به صورت میانگین به ۱۲.۶ کیلوگرم در سال خواهد رسید. با این کاهش سرانه مصرف، کل میزان مصرف روغن نباتی ایران به میزان ۸۵۰ هزار تن کاهش خواهد یافت که صرفهجویی ارزی قابل توجهی در واردات روغن خام خواهد داشت. دولت با منابع حاصل از این صرفهجویی میتواند در جهت رونق تولید داخلی و صادرات روغن حاصل از تولید دانههای روغنی، سرمایهگذاری کند.
برای کاهش مصرف روغن خوراکی در کشور باید آموزش عمومی شکل گیرد، ضمن اینکه در شرایط فعلی با حذف ارز 4200 تومانی و آزاد شدن نرخ روغن نباتی میتوان به رعایت الگوی استاندارد مصرف روغن در کشور امیدوار بود.
طبق آمار تولید روغن نباتی در سال 1394 به 8/1504، سال 1395 به 7/1362، سال 1396 به 9/1547، سال 1397 به 1464، سال 1398 به 6/1809 و در سال 1399 به 3/1575 هزار تن رسیده است. این آمار حاکی از آن است که علی رغم مصرف روغن نباتی چند برابر بالاتر از استانداردهای جهانی، تولید روغن در سالهایی کاهش پیدا کرده و با توجه به وابستگی بالای واردات دانههای روغنی و روغن خام، سهم واردات افزایش پیدا کرده است.
بر اساس آمار رسمی اعلام شده از میان کالاهای اساسی که تا آذر 1400 به کشور وارد شدهاند، ۱.۹ میلیون تن انواع دانههای روغنی به ارزش ۱.۳ میلیارد دلار و ۱.۴ میلیون تن روغن خوراکی به ارزش ۱.۹ میلیارد دلار برآورد شده است. یعنی از مجموع ۱۰.۵میلیارد دلار ارزش واردات کالاهای اساسی، ۳.۲ میلیارد دلار یعنی حدود یک سوم از ارز ترجیحی واردات کالاهای اساسی، به واردات روغن و دانههای روغنی اختصاص داده شده است.
در حدود 90 درصد روغن خام برای تولید روغن در کشور از خارج تأمین میگردد، درحالی که اگر سرانه مصرف روغن در کشور کاهش یابد، از یک سو میزان وابستگی کشور به واردات این محصول اساسی کمتر میشود و از سوی دیگر با رشد سرانه تولید، امکان صادرات این محصول را فراهم میکند.
