همشهری: سگهای ولگرد در حوالی کرج دختربچه سهسالهای را از بغل مادرش قاپیدند و جلوی چشمان مادرش هرکدام پنجه و دندانی بر جسمش کشیدند که در نهایت تن نیمهجانش را یک راننده عبوری با کمک قفلفرمان از میان سگها بیرون کشید و به بیمارستان برد. حالا کودکی که یک بند به مادرش با وحشت میگوید: «مامان هاپو منو خورد» شبها کابوس میبیند و بیگمان جای زخمهای روح و جسمش تا پایان عمر با او باقی خواهد ماند.
سگهای ولگرد تعدادشان آنقدر زیادشده است که به معضلی برای جوامع شهری، روستایی و حیاتوحش تبدیل شدهاند. در کشورهای توسعهیافته که قوانین سخت و آزمون پسدادهای در حمایت از حیوانات دارند، هیچ سگ بدون صاحب واکسینهنشدهای وجود ندارد. سگها یا در صف واکسیناسیون، عقیمسازی و واگذاری هستند یا به دلایل معتبر پزشکی اوتانازی میشوند.
چندی پیش مصطفی نادری، کارشناس محیطزیست به خبرگزاری تسنیم گفته بود که جمعیت سگهای ولگرد در کشور از مرز ۲میلیون قلاده گذشته است. بهمنظور کنترل جمعیت اینگونه و جلوگیری از آسیب رسیدن به سایر گونههای حیاتوحش و حتی انسان، غذارسانی به سگهای ولگرد باید ممنوع شود.
هاله میرابریشمی، افسر ارشد حیوانات در ایالت مریلند آمریکا نیز اعلام کرد که تنها ۱۰ درصد از سگها و گربههای بدون صاحب به مرحله اوتانازی میرسند. او در لایو اینستاگرامی خود میگوید: دلیل موفقیتآمیز بودن برنامههای این ایالت در کاهش سگهای بدون صاحب اجرای برنامه TNR (زندهگیری، واکسیناسیون، عقیمسازی و واگذاری) با همکاری حامیان حیوانات در قبول سرپرستی است.
چنین حمایتی از حیوانات شهری بدون صاحب، علاوه بر اینکه مانع از هجوم این حیوانات به حیاتوحش شده، بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان را نیز به حداقل ممکن رسانده و مانع ازدیاد جمعیت آنها میشود.
او در مورد نحوه حمایت از حیوانات بدون صاحب میگوید: در این روش حقوق حیوانات باید به تمامی رعایت شود. هر سگ یا گربه یک حامی و مسئول مشخص دارد که غذارسانی نیز توسط آنها انجام میشود. پسماند غذای انسانها به حیوانات داده نمیشود. غذارسانی بدون پذیرش مسئولیت حیوان در عقیمسازی و واکسیناسیون جرم است و فرد خاطی به ازای هر حیوانی که غذارسانی کند ۵۰۰ دلار جریمه میشود؛ ضمن اینکه ۱۰۰ دلار نیز باید برای ثبت حیوان به دولت پرداخت کند.
هیچکدام از این قوانین در ایران وجود ندارد و شهرداریها با استناد بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداریها بهمنظور جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی و حیوانی و جمعآوری حیوانات بلاصاحب و دفع حیوانات مریض، مزاحم و ولگرد دستورالعمل ۲۰ صفحهای دارند که به همه بندهای آن نیز عمل نمیکنند.
مهدینبییان، مدیر پروژه بینالمللی حفاظت مشارکتی میشمرغ میگوید: براساس آمارهای موجود در سال ۶۶ در کشور کمتر از ۷۰۰ تزریق واکسن هاری گزارش شد. این آمار در سال ۹۸ به ۲۳۴ هزار مورد میرسد. ۲۰۰ هزار مورد از این گزشها مربوط به سگها (۱۸۰ هزار سگ صاحبدار و ۲۰ هزار سگ بدون صاحب) و ۳۴ هزار مورد آن مربوط به سایر گونههاست. سال گذشته این آمار به ۲۵۰ هزار مورد رسید. یک دوره درمان هاری ۵۰ تا ۲۵۰ دلار برای کشور هزینه دارد. یعنی دولت روزانه ۷۷۰ میلیون تومان برای جلوگیری از انتقال بیماری هاری بر اثر سگگزیدگی هزینه میکند.
مهدی نبییان میگوید: وقتی جمعیت سگها بیشتر میشود تقابل و تعارضشان با انسان و سایر گونهها افزایش مییابد. مدام شاهد بیشتر شدن سگهای بیمار با عفونتهای شدید در شهرها و روستاها هستیم؛ بنابراین همانطور که نباید در جوی آب بهدلیل افزایش جمعیت موش پسماند غذا ریخت، نباید جمعیت سگها را با غذادهی افزایش داد. افزایش موشها بهمعنای افزایش ابتلا به ۷۰ نوع بیماری مشترک با انسان است. راهاندازی کمپینهای حمایت از سگهای ولگرد درست مثل این است که برای حمایت از موشها کمپین راه انداخت.
به گفته او، وجود سگهای بلاصاحب به جمعیت حیاتوحش زادآور کشور لطمه وارد کرده است. این متخصص حیاتوحش میگوید: برای تامین بودجه حفاظت از یوزپلنگ، در خطر انقراضترین گونه کشور با محدودیتهای شدید مالی در حد یک تا ۲ میلیارد تومان مواجهیم.
بهگفته مدیر پروژه بینالمللی حفاظت مشارکتی میشمرغ، در قوانین کشور چیزی به نام «پناهگاه نگهداری از سگهای ولگرد» وجود ندارد. براساس دستورالعمل «کنترل و مدیریت سگهای ولگرد» مصوب سال ۸۷ که توسط وزارت کشور ابلاغ شد باید سگهایی که بیماری یا معلولیت شدید دارند، اوتانازی شوند.
عدهای از بهاصطلاح حامیان سگها و گربهها تصور میکنند که اگر سگ و گربهای عقیم شد، دیگر خطری برای جوامع انسانی و حیاتوحش ندارد؛ درحالیکه بهگفته مهدی نبییان، عقیم کردن حیوانات تنها توانایی باروری را از آنها میگیرد، اما آنها همچنان میتوانند به انسان و حیاتوحش حمله و ناقل بیماری باشند. اما عدهای با سوءاستفاده از احساس مردم و با استدلال غیرعلمی، کمپینهایی راه میاندازند و دم از حمایت از حیوانات میزنند. اگر این افراد دلشان برای سگهای ولگرد میسوزد، خب آنها را در منازل شخصی خود نگهداری کنند؛ نه اینکه پسماند گوشت بگیرند و خاک، آب و محیطزیست را به بهانه غذارسانی به سگها آلودهکنند.
