زومیت: مشاهدات میدانی فروشگاه‌های فیزیکی موبایل کشور و گفت‌وگو با فروشندگان نشان می‌دهد که این بازار در این روزها ملتهب‌تر از هفته‌ها و ماه‌های گذشته است. مرور صفحات مربوط به گوشی‌های مختلف عرضه‌شده در فروشگاه‌های آنلاین هم این وضعیت را تأیید می‌کند. برخی فروشندگان از نوسان قیمت موجود در بازار گلایه دارند، برخی دیگر به کمبود بعضی مدل‌ها اشاره می‌کنند و تقریباً همه‌شان بر یک نکته تأکید دارند که قیمت‌ها روزبه‌روز بالاتر می‌رود؛ بعضی برندها بیشتر و بعضی کمتر.
اخبار و بررسی‌های اجمالی سایت‌های فروش آنلاین حاکی از آن است که مدل‌های مختلف گوشی‌های آیفون، سامسونگ و شیائومی در روزهای اخیر افزایش قیمت داشته‌اند؛ گزارش میدانی زومیت که در تاریخ 20 اردیبهشت‌ماه تهیه شده نیز همین موضوع را نشان می‌دهد. در میان این سه برند، که پرطرفدارترین‌های بازار موبایل در ایران هستند، گوشی‌های ساخت شرکت اپل بیشترین رشد قیمت را داشته‌اند؛ گوشی‌های سامسونگ نیز کم‌وبیش افزایش قیمت را تجربه کرده و برخی مدل‌های برند شیائومی نیز کمی گران‌تر شده‌اند.
در همین زمینه انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی هم از کمبود گوشی در آینده نزدیک و وجود وضعیت تخصیص ارز خبر می‌دهد و اعلام می‌کنند که واردات قاچاق ازطریق رویه مسافری مجددا قوت گرفته و حجم بسیار زیادی گوشی قاچاق از این طریق وارد بازار شده است.
آیفون بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده است
تمام مدل‌های گوشی آیفون نسبت به ۲ هفته گذشته تقریباً ۵ درصد و نسبت به ۳ ماه گذشته ۲۰ تا ۵۰ درصد گران شده است. آیفون ۱۳ پرومکس با ظرفیت ۱۲۸ گیگابیت در روز بیستم اردیبهشت، ۴۵ میلیون تومان قیمت داشته و همین مدل با ظرفیت ۲۵۶ گیگابیت بین ۴۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تا ۴۹میلیون و ۵۰۰ هزار تومان در بازار به فروش رسیده است. به گفته فروشندگان تفاوت قیمت موجود در این مدل به رنگ‌های مختلف این گوشی بستگی دارد. قیمت‌های جدید در حالی بر گوشی پرچم‌دار برند اپل اعمال شده که در اسفندماه ۱۴۰۰، این دستگاه با قیمت ۳۹ میلیون تومان و در بهمن ماه نیز در حدود ۳۷ میلیون تومان به فروش می‌رسید.
علاوه بر این، در تاریخ ۲۰ اردیبهشت گوشی آیفون ۱۳ پرو با قیمت ۴۶ میلیون در بازار معامله شده، درحالی‌که پیش از این ۴۱ میلیون تومان قیمت داشته است. آیفون ۱۳ مینی نیز اکنون قیمتی حدود ۳۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان دارد، اما در ابتدای ماه جاری این گوشی با ظرفیت‌های مختلف آن در بازه قیمت ۲۴ تا ۲۷میلیون تومان عرضه شده بود.
همچنین، فروشندگان از ناموجود شدن مدل‌های مختلف سری ۱۲ گوشی آیفون خبر می‌دهند. به جز بازار موبایل، در فروشگاه‌های آنلاین نیز این مدل از گوشی‌های اپل در وضعیت ناموجود قرار دارد. آیفون 2020 SE و 2022 SE دیگر مدل‌های عرضه‌شده توسط شرکت اپل هستند که همواره کمتر از ۲۰ میلیون تومان قیمت داشته‌اند و درحال‌حاضر نیز در بازه قیمتی ۱۴ تا ۱۶ میلیون تومان به فروش می‌رسند.
یکی از فروشندگان محصولات برند اپل پیش‌بینی می‌کند که تا هفته آینده قیمت گوشی‌های آیفون به ۵۰ تا ۶۰میلیون تومان خواهد رسید. او معتقد است بازگشایی تالار دوم نیما نیز تأثیری در کاهش قیمت گوشی‌های پرچم‌دار نداشته و پس از این هم تأثیری نخواهد داشت.
به عقیده کارشناسان حوزه تلفن همراه اعلام خبر ممنوعیت واردات گوشی‌های شرکت اپل، یکی از دلایل افزایش قیمت این گوشی در ماه‌های اخیر است؛ بااین‌حال فروشندگان می‌گویند با توجه به این که این محدودیت‌ها هنوز اعمال نشده یکی‌دیگر از دلایل گران شدن گوشی‌های آیفون، بیشتر متأثر از افزایش قیمت دلار در روزهای اخیر و شرایط اقتصادی فعلی کشور است.
سامسونگ و شیائومی در نوسان و شیب ملایم افزایش قیمت
فروشندگان در خصوص گوشی‌های برند سامسونگ نیز علاوه بر افزایش قیمت نسبت به هفته‌های گذشته، به نوسان‌های زیاد در قیمت‌گذاری نیز اشاره می‌کنند. یکی از فروشندگان محصولات سامسونگ از افزایش قیمت گوشی‌های میان‌رده و پرچم‌دار این شرکت خبر داده و به زومیت می‌گوید مدل‌های مختلف گوشی‌های سامسونگ، از جمله سری S و Z افزایش قیمت داشته‌اند. برای مثال، در تاریخ ۲۰ اردیبهشت، گوشی لوکس برند سامسونگ به نام Z flip3 با ظرفیت ۲۵۶ گیگابایت، بیش از ۲۳ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده، این در حالی است که تا ۱۰ روز پیش این گوشی حدود ۲۰ میلیون تومان قیمت داشته است.
گوشی Galaxy S22 Ultra، پرچم‌دار جدید سامسونگ با ظرفیت ۲۵۶ گیگابایت، با قیمتی حدود ۴۳ میلیون تومان و ظرفیت ۱۲۸ گیگابایتی آن با قیمت تقریبی ۳۹ میلیون تومان به فروش رسیده است. این در حالی است که این گوشی‌ها در تاریخ ۱۰ اردیبهشت‌ماه، به‌ترتیب ۴۱ میلیون و ۳۷ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده بودند. همچنین، مدل Galaxy S21 Ultra گوشی سامسونگ با ظرفیت ۲۵۶ حافظه نیز در تاریخ ۲۰ اردیبهشت، ۳۶ میلیون و ۸۹۰ هزار تومان قیمت داشته که ۱۰ روز قبل، ۳۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بوده است.
علاوه بر این، برخی گوشی‌های میان‌رده شرکت سامسونگ مانند گوشی A73 نیز نسبت به هفته‌های گذشته حدود ۲ میلیون تومان افزایش قیمت داشته و درحالی‌که پیش‌تر با قیمتی در حدود ۱۴ میلیون تومان به فروش می‌رسید، در تاریخ ۲۰ اردیبهشت با قیمت ۱۶ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان در بازار موجود است.
فروشندگان تخصصی برند سامسونگ نیز ضمن اشاره به افزایش روز به روز قیمت مدل‌های مختلف گوشی‌های این شرکت، افزایش دائمی نرخ ارز را اصلی‌ترین عامل بالا رفتن قیمت‌ها می‌دانند و معتقدند تمهیداتی نظیر بازگشایی تالار دوم نیمایی نمی‌تواند مانع از افزایش قیمت تلفن همراه شود.
فروشنده دیگر محصولات سامسونگ با اشاره به قیمت‌های مختلف پرچمداران برند سامسونگ، از نوسان قیمت‌ها در بازه ۲۸ تا ۳۲ میلیون تومان در هفته‌های اخیر خبر داده و می‌گوید درحال‌حاضر قیمت گوشی‌های سامسونگ به‌صورت روزانه افزایش می‌یابد. این فروشنده علاوه بر نوسان و افزایش قیمت گوشی‌های موبایل این برند، به کمبود این محصولات نیز اشاره می‌کند. او معتقد است این روزها فروشندگان رغبت کمتری به فروش گوشی‌هایشان دارند و همین مسئله باعث می‌شود گوشی‌های کمتری به بازار عرضه شود.
شیائومی دیگر برند پرطرفدار این روزهای بازار موبایل کشور است که به دلیل قیمت کمتر و مناسب‌تر نسبت به رقبا، میان خریداران محبوبیت زیادی پیدا کرده است. در کنار اینکه بازار موبایل در روزهای اخیر شاهد افزایش قیمت قابل ملاحظه‌ای در گوشی‌های اپل و سامسونگ بوده، فروشندگان محصولات برند شیائومی نیز از افزایش اندک قیمت مدل‌های مختلف این گوشی در حدود ۱ تا ۲ میلیون تومان خبر داده و می‌گویند هرچند محصولات این برند افزایش قیمت چشمگیری ندارند؛ اما به‌صورت مستمر و روزانه گران می‌شوند.
برای مثال، گوشی Mi 11 Ultra با ظرفیت ۲۵۶ گیگابایت که پیش از این حدود ۳۵ میلیون تومان قیمت داشته، در تاریخ ۲۰ اردیبهشت با قیمت ۳۷ میلیون تومان به فروش رسیده است. همچنین، گوشی Pocco F3 به‌عنوان یکی از گوشی‌های پرطرفدار این برند، با حافظه ۲۵۶ گیگ ۹میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قیمت داشته است. این در حالی است که در آغاز اردیبهشت‌ماه این گوشی با قیمت ۸ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسید.
افزایش قیمت از زمان انجمن واردکنندگان موبایل
افزایش قیمت و نابسامانی در بازار موبایل توسط انجمن واردکنندگان موبایل نیز مورد تأیید است. این انجمن در توئیتر خود و در توئیت‌های مختلف به کمبود گوشی در چند ماه آینده و افزایش چندبرابری قیمت به دلیل کمبود ارز هشدار داده است. همچین این انجمن اعلام کرده که درحال‌حاضر واردات قاچاق ازطریق رویه مسافری دوباره قوت گرفته و حجم بسیار زیادی از گوشی‌ها به صورت قاچاق وارد بازار شده است. طبق ادعای انجمن واردکنندگان در بعضی از شهرها پاسپورت فله‌ای خرید و فروش می‌شود و گمرک هم بدون بررسی به‌راحتی کارهای ثبت گوشی را انجام می‌دهد.
بااین‌حال امیر اسحاقی، دبیر انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی در گفت‌وگو با زومیت ضمن تأیید نابسامانی قیمت در بازار موبایل اعلام می‌کند که قیمت این کالا در روزهای آینده و در صورت تأمین نشدن بازار بیشتر هم خواهد شد.
اسحاقی افزایش قابل توجه قیمت گوشی‌های آیفون را تأیید کرده و اعلام می‌کند که گوشی‌های مربوط به شرکت اپل، به‌طور میانگین در حدود ۷ میلیون تومان گران شده‌اند. او در این باره به زومیت گفت:
طبق برآورد انجمن واردکنندگان موبایل، نرخ گوشی‌های آیفون در اسفند ۱۴۰۰ به‌طور میانگین ۳۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده که درحال‌حاضر حدوداً به ۴۶ میلیون تومان رسیده است.
هرچند گزارش میدانی زومیت نشان می‌دهد که تغییراتی در قیمت گوشی‌های سامسونگ نیز رخ داده؛ اما دبیر انجمن واردکنندگان موبایل با استناد به گزارش‌هایی که درباره قیمت گوشی‌های این برند به انجمن رسیده، اعلام کرد که حتی در میان پرچمداران سامسونگ نیز افزایش قیمت چشمگیری رخ نداده است. او در ادامه به احتمال افزایش قیمت گوشی‌های موبایل این برند نیز اشاره کرد و گفت:
اگر ذخایر موجود این برند، یعنی گوشی‌هایی که وارد کرده اما هنوز به فروش نرسیده، به پایان برسد گوشی‌های موبایل سامسونگ هم ۱۰ تا ۱۲ درصد گران می‌شود.
به گفته اسحاقی، همین استفاده از ذخیره‌های این شرکت باعث بروز نوسانات قیمت در گوشی‌های سامسونگ شده که فروشندگان نیز به آن اشاره کرده بودند. دبیر انجمن واردکنندگان اعلام کرد که درباره قیمت گوشی‌های برند شیائومی نیز افزایش قیمت چشمگیر و قابل‌توجهی گزارش نشده و محصولات این شرکت نیز با ثبات نسبی قیمت در بازار عرضه می‌شوند.
با این که انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی پیش از این از کاهش قیمت گوشی‌های پرچم‌دار پس از بازگشایی تالار دوم نیمایی خبر داده بود، اما این اتفاق تاکنون رخ نداده است. امیر اسحاقی در این باره گفت:
هرچند تالار دوم نیما بازگشایی شد؛ اما عرضه تقریباً یک‌سوم تقاضا است. چون تأمین ارز واردات موبایل صرفاً منوط بر صادرات خشکبار شده و نیازهای واردکنندگان موبایل عملاً تأمین نشد. در چنین شرایطی، تمهیداتی که اندیشیده شده بود کارایی لازم را نداشت، نتوانست نیازها را تأمین کند و بدین ترتیب چرخه واردات معطل ماند. مجموع این عوامل است که باعث افزایش قیمت در روزهای اخیر شده است.
با توجه به بخشنامه جدید دولت، احتمالاً از هفته آینده مابه‌تفاوت ارز ۴۲۰۰ تومانی و ETS (سامانه معاملات الکترونیکی) از بازرگانان توسط دولت اخذ خواهد شد؛ علاوه بر این، ارز مورد نیاز برای واردات موبایل هم با نرخ ارز آزاد محاسبه خواهد شد. دبیر انجمن واردکنندگان موبایل این دو مسئله را عاملی برای افزایش مجدد قیمت‌ها در روزها و هفته‌های آتی می‌داند.
علاوه بر این، صفحه توییتر انجمن واردکنندگان موبایل در توییتی به عدم کارآمد بودن طرح تبدیل منشا ارز تأمین گوشی‌های موبایل پرچم‌دار و پیامدهای منفی آن، مانند افزایش قاچاق مسافری، افزایش قیمت و ایجاد فساد در بازار اشاره کرد.
قاچاق مسافری؛ اصلی‌ترین معضل این روزها
هرچند مسائل متعددی در بازار موبایل وجود دارد که موجب بروز مشکلات برای بازرگانان، فروشندگان و خریداران شده، اما امیر اسحاقی قاچاق مسافری را جدی‌ترین مسئله حال حاضر می‌داند. او قاچاق مسافری را توضیح داده و علل بروز آن را چنین تشریح کرد:
در فرایند قاچاق مسافری کالا با سوءاستفاده از اطلاعات و پاسپورت مسافران به‌صورت فیزیکی وارد کشور می‌شود. هرچند ما پیش از این در سال‌های ۹۸ و ۹۹ هم با این مشکل مواجه بودیم و بارها درباره آن هشدار داده‌ایم؛ اما متأسفانه نهادهای نظارتی به‌درستی بر آن نظارت نمی‌کنند و به‌همین‌دلیل، امروز با حجم بالایی از گوشی‌های قاچاق در سطح کشور مواجه هستیم.
طبق اعلام انجمن واردکنندگان موبایل، این روزها تعداد گوشی‌های آیفون که به‌صورت قاچاق وارد کشور شده، افزایش یافته و بار دیگر رویه‌های غیر قانونی برای ورود این نوع کالا شکل گرفته است.
اسحاقی همچنین به آسان شدن فرایند قاچاق مسافری پرداخت و گفت: «برخی افراد چنان دسترسی گسترده‌ای به فرایند قاچاق مسافری دارند که اعلام می‌کنند ظرف مدت ۲۴ ساعت می‌توانند کالای مورد نظر خریدار را وارد کشور کنند، پس از آن اقدامات مربوط به ثبت آن را انجام می‌دهند، حقوق و عوارض آن را پرداخت می‌کنند و در نهایت فرایند فعال‌سازی آن را نیز انجام می‌دهند.»
به گفته او و طبق برآورد انجمن واردکنندگان موبایل تا پایان فرودین امسال، ۲۴ هزار گوشی موبایل با قاچاق مسافری به کشور وارد شده که نشان از رشد ۱۰ تا ۱۵ درصدی میزان این نوع قاچاق نسبت به سال گذشته دارد. البته آمار نیمه اول اردیبهشت ماه هنوز به دست انجمن نرسیده؛ اما دبیر انجمن واردکنندگان موبایل یقین دارد که در این مدت هم تعداد زیادی از گوشی‌ها به این شیوه وارد کشور شده‌اند.
وضعیت آشفته بازار موبایل
امیر اسحاقی اصلی‌ترین علت افایش چشمگیر قاچاق مسافری را عدم رعایت دقیق قوانین گمرکی و نظارت بر اجرای آن‌ها می‌داند. طبق ماده ۱۳۸ قانون گمرک، سود بازرگانی کالایی که همراه مسافر به کشور وارد می‌شود باید دو برابر بیشتر از سود بازرگانی اخذشده از واردات کالاهای تجاری باشد. برای کالاهای بالای ۶۰۰ دلار این عوارض ۱۲ درصد است و علاوه بر آن ۹ درصد ارزش افزوده نیز از بازرگان اخذ می‌شود. بنابراین، مجموعاً ۲۱ درصد عوارض از بازرگان گرفته می‌شود.
بااین‌حال، به گفته دبیر انجمن واردکنندگان موبایل، از مسافران نیز دقیقاً همین ۲۱ درصد اخذ می‌شود که خلاف قانون مصوب بوده و همین موضوع یکی از مهم‌ترین علل افزایش روی آوردن افراد به قاچاق مسافری شده است. او تنها راه رفع این مشکل را ورود نهادهای مربوطه به این موضوع و نظارت بر وضعیت نابسامان کالاهای مسافری می‌داند؛ در غیر این صورت به گفته اسحاقی راه برای اقدامات خلاف قانون هموارتر خواهد شد. او علت گسترش رویه‌های غیر قانونی در بازار موبایل را چنین توضیح داد:
در شرایطی که بازار تشنه است، کالا نیست، قیمت‌ها روز به روز افزایش می‌یابد، اخبار ممنوعیت و محدودیت منتشر می‌شود و بلاتکلیفی برای بازرگانان ایجاد می‌شود، انجام کار قانونی دشوار شده و طبیعتاً سوداگران و قاچاقچیانی که به‌دنبال سود هرچه بیشتر هستند، از این وضعیت سوءاستفاده می‌کنند.
افزایش بیشتر قیمت در راه است
اما این پایان کار نیست. دبیر انجمن واردکنندگان موبایل معتقد است اگر اقدامات کارآمد و مورد نیاز دربرابر رویه‌های غلط و غیرقانونی فعلی صورت نگیرد، وضعیت بازار گوشی‌های موبایل آشفته‌تر خواهد شد. به گفته امیر اسحاقی، هرچند هنوز ۲ تا۲ و نیم میلیون گوشی روشن‌نشده در کشور داریم؛ اما در ماه‌های آینده این ظرفیت هم تمام می‌شود و اگر واردات همچنان دچار مشکل باشد، وضعیت بدتر و بازار متشنج‌تر از این خواهد شد. البته او وضعیت گوشی‌های بالاتر از ۶۰۰ دلار را نابسامان‌تر دانست و گفت:
در خصوص توان تأمین گوشی‌های کمتر از ۶۰۰ دلار احتمالاً مشکلی نخواهیم داشت؛ اما درباره گوشی‌های بالاتر از ۶۰۰ دلار نگرانی‌هایی داریم. بااین‌حال، در صورت محاسبه کردن نرخ ETS توسط دولت از هفته آینده، در خصوص هر دو دسته کالای کمتر و بیشتر از ۶۰۰ دلار، به‌ترتیب ۴ و ۱۲درصد، افزایش قیمت خواهیم داشت.
طبق پیش‌بینی انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی، احتمالاً در آینده نزدیک شاهد برهم‌خوردن میزان عرضه و تقاضا در بازار نیز خواهیم بود و طبق قانون بازار، این عدم تعادل نیز منجر به بالا رفتن قیمت‌ها خواهد شد. اسحاقی با تأکید بر همین موضوع اعلام کرد:
بیشترین دغدغه ما این است که بازرگانان به‌صورت مرتب کالا وارد کرده و بفروشند؛ اما اکنون تقریباً ۲۰ روز است که این چرخه آسیب دیده، کالاهای بسیاری در گمرک دپو شده و هیچ شخص و هیچ نهادی هم به‌صورت شفاف پاسخگوی این وضعیت نیست.
دبیر انجمن واردکنندگان موبایل، شائبه‌های مربوط به ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون به کشور را نیز آسیب‌زا دانست و گفت: «هرچند این ممنوعیت هنوز اعمال نشده اما منجر به بروز ناآرامی در بازار شده است. اکثر واردکنندگان و بازرگانان بزرگ ما آمادگی ورود به حوزه تولید را دارند اما وقتی احتمال وقوع چنین مسائلی وجود داشته باشد، عملا درآمدی برای بازرگانان باقی نمی‌ماند تا به حیطه تولید وارد شوند.»
راهکارهایی برای برقراری تعادل در بازار
اسحاقی به ارائه راهکارهایی برای برون‌رفت از این شرایط و بازگرداندن آرامش به بازار موبایل پرداخت و گفت:
در مورد کالاهای بالای ۶۰۰ دلار، اگر از یک سو، ارز مورد نیاز در تالار دوم توسط بانک مرکزی تأمین شود و از سوی دیگر نهادهای نظارتی در موضوع قاچاق مسافری ورود کنند و قوانین گمرکی مربوط به حقوق و عوارض به‌درستی اجرا شود، بازار آرام شده و به وضعیت متعادل بازمی‌گردد.
به گفته او، اگر چنین اقداماتی صورت نگیرد در ۲ ماه آینده حتماً مشکلات جدی خواهیم داشت، قیمت‌ها افزایش بیشتری پیدا می‌کنند و این افزایش بر سایر کالاهای موبایل نیز اثر خواهد گذاشت. دبیر انجمن واردکنندگان موبایل شرایط فعلی را بزنگاهی سخت دانست که عبور از آن نیازمند اقدامات هوشمندانه دولت است تا این وضعیت به‌درستی مدیریت شود.
