سرویس تاریخ «انتخاب»؛ روز پنج‌شنبه ششم دی‌ماه ۱۳۵۸ سومین کودتای کمونیستی افغانستان ظرف ۲۰ ماه قبل از آن رخ داد و ببرک کرمل رهبر جناح «پرچم» حزب کمونیست افغانستان که جناح افراطی این حزب بود، زمام امور را به دست گرفت. این کودتا پس از یک جنگ چهارساعته‌ي خیابانی و با کمک مستقیم افراد مسلح شوروی به ثمر نشست. نیروهای شوروی که در طول هفته‌ی قبل از آن از طریق یک پل هوایی وارد کابل شده بودند در این روز کاخ ریاست‌جمهوری افغانستان و رادیوی کابل را مورد حمله قرار دادند و بسیاری از سربازان افغانستانی را کشتند و بقیه را به تسلیم یا فرار وادار کردند. سربازان شوروی سپس در خیابان‌های کابل و اطراف رادیوی این شهر به نگهبانی پرداختند.
در نخستین ساعات بامداد روز بعد یعنی جمعه ۷ دی ۵۸، صادق قطب‌زاده وزیر وقت امور خارجه‌ی دولت ایران و عضو شورای انقلاب، طی اطلاعیه‌ای به دخالت شوروی در افغانستان به شدت اعتراض کرد. متن این اعتراض‌نامه که شنبه هشتم دی‌ماه ۵۸ در روزنامه‌ی اطلاعات منتشر شد به این شرح بود:
بسمه‌تعالی
وزارت خارجه‌ی جمهوری اسلامی ایران ضمن تعارفات خود نسبت به اتحاد جماهیر شوروی، مطالب ذیل را جهت اطلاع اعلام می‌دارد:
۱- دولت اتحاد جماهیر شوروی به خوبی اطلاع دارد که بزرگ‌ترین و مهم‌ترین هدف انقلاب اسلامی ایران، خروج از یوغ امپریالیسم و صهیونیسم بین‌المللی از یک طرف و دفاع از مسلمین و مستضعفین جهان از طرف دیگر بوده و می‌باشد، بنابراین منتهای سیاست خارجی ایران در منطقه و در پهنه‌ی جهان بر محور اهداف فوق قرار داشته و دارد.
۲- در رابطه با اهداف فوق، طبیعتا نمی‌تواند با دخالت نظامی هیچ کشوری در کشور دیگر موافق بوده، خصوصا آن‌که دخالت نظامی قدرت‌های بزرگ در کشورهای کوچک باشد.
۳- افغانستان از لحاظ ایران، هم به عنوان یک کشور مسلمان و هم همسایه می‌باشد، بنابراین دخالت نظامی دولت اتحاد شوروی در کشور همسایه و هم‌کیش ما یک اقدام خصمانه نه‌تنها علیه مردم آن کشور بلکه همه‌ی مسلمانان جهان تلقی می‌شود.
۴- این عمل دولت اتحاد جماهیر شوروی، کشورهای مسلمان را به شدت نگران نموده و به نوبه‌ی خود به امپریالیسم و صهیونیسم بین‌المللی بهانه و امکان و اجازه می‌دهد تا به یورش‌های خود علیه مستضعفین جهان با شدت بیش‌تری ادامه دهد.
۵- دخالت آن دولت در افغانستان، در جهان چنین تعبیر شده که دولت اتحاد شوروی از بحران بین ایران و آمریکا سوءاستفاده نموده و به حریم یک کشور ضعیف و علیه یک ملت بپاخاسته علیه نظام حکومت خود تجاوزی آشکار و غیرموجه نموده است و این عمل، هم از لحاظ حسن هم‌جواری مغایر با تمام ارزش‌هایی است که برابری و برادری انسان‌ها را در صحنه‌ی گیتی می‌تواد تضمین نماید.
۶- تعجب دولت جمهوری اسلامی از آن است که دولت اتحاد شوروی از باتلاقی که امپریالیسم آمریکا در ویتنام به آن دچار شده، عبرت نگرفته و به همان عمل دست زده که آمریکا در ویتنام انجام داد.
۷- این بهانه که دولت‌های خارجی در افغانستان دخالت مستقیم داشته و دارند به هیچ عنوان نمی‌تواند قابل قبول باشد، زیرا ملت افغانستان علیه دولت‌های پیشین قیام کرده بود که دولت فعلی آنها را خائن به مصالح افغانستان برشمرده است، حال اگر واقعا آن دولت‌ها، غیرملی و غیراسلامی بودند، بنابراین قیام مردم افغانستان حق بوده و نیازی به دخالت ارتش دولت اتحاد شوروی نبوده و نیست و اگر دولت‌های گذشته‌ی افغانستان، دولت‌های درستی بودند، پس چگونه است که اولا دولت اتحاد شوروی آنها را ناصالح می‌داند و در ثانی با دولت فعلی که علیه دولت گذشته کودتا کرده است، نرد دوستی می‌بازد، و به فاصله‌ی چند ساعت ارتشی را که در مرزها از قبل آماده نموده بود، داخل خاک افغانستان می‌نماید؟
۸- اگر حکامان فعلی افغانستان واقعا به اطلاعیه‌ی اولیه‌ای که انتشار دادند اعتقاد دارند و در اجرای مفاد آن مصرند، ابدا لزومی به درخواست حضور ارتش اتحاد شوروی در داخل خاک خود نداشته و ندارند و اگر واقعا در حرف‌های خود صادق‌اند، اولین کاری که باید انجام دهند درخواست خروج ارتش شوروی از خاک افغانستان می‌باشد.
۹- در بحران جهانی فعلی و رودررویی ملت ایران با دولت آمریکا و صهیونیست بین‌المللی، عملکرد دولت شوروی و استفاده‌ای این‌گونه از موقعیت خاص کنونی، دولت و ملت ایران را به یاد توافق‌هایی بین ایالات متحده و اتحاد شوروی در قضیه‌ی چکسلواکی و کانال سوئز می‌اندازد و زنگ خطری است برای ملت ایران که باز هم ابرقدرت‌ها، بر خلاف تضاد ظاهری خود در تقسیم جهان از هر فرصتی برای تفاهم با یکدیگر استفاده می‌نمایند.
۱۰- صراحتا باید به اطلاع دولت اتحاد شوروی برسانیم که با توجه به مطالب فوق، در حال حاضر که ملت ما سخت درگیر مبارزه علیه امپریالیسم آمریکا می‌باشد، اشغال کشور همسایه توسط ارتش اتحاد شوروی در واقع تضعیف مبارزه علیه امپریالیسم آمریکا بوده و عملی خصمانه علیه ملت ایران به شمار می‌رود.
در پایان، به نام ملت و شورای انقلاب اسلامی ایران و به نام کلیه‌ی مسلمانان و مستضعفین در پهنای جهان، دخالت نظامی دولت اتحاد شووری در افغانستان را شدیدا محکوم می‌نماییم و امیدواریم که دولت شوروی ولو برای اثبات پشتیبانی خود از نهضت ضد امپریالیستی ایران هم شده، فورا ارتش خود را از خاک افغانستان خارج نماید.
وزیر امور خارجه‌ی جمهوری اسلامی ایران – صادق قطب‌زاده
