امیرعبداللهیان: اگر لازم باشد برای توافق خوب، گفتگو با آمریکا را نادیده نمی‌گیریم / در موضوع هسته‌ای در نقطه‌ای هستیم که باید تصمیم گیری شود

وزیر امور خارجه ایران گفت: در موضوع هسته‌ای در نقطه‌ای هستیم که باید تصمیم گرفته شود.

به گزارش «انتخاب»؛ حسین امیرعبداللهیان در سخنرانی اختتامیه همایش ملی ایران و همسایگان درباره مبانی سیاست همسایه محور و دستاوردهای دولت سیزدهم در این حوزه گفت: مشورت با همسایگان درباره مذاکرات وین از سیاست هایی است که حتما دنبال می کنیم.

وی همچنین خاطرنشان کرد که چون در موضوع هسته ای به نقطه ای داریم نزدیک می شویم که باید تصمیمی گرفته شود، مجبور شدم صبح امروز در جلسه ای دیگر شرکت کنم که همین مسأله موجب شد تا عصر امروز در خدمت شما در این همایش باشم.

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه تصریح کرد دولت سیزدهم در تلاش است تا ظرفیت های معطل مانده در تعامل با همسایگان را در اولویت قرار دهد.

وی‌ گفت محیط پیرامونی ایران به دلایل بی ثباتی سیاسی و برخی مداخله های خارجی ناپایدار است و این باعث توسعه نیافتگی منطقه است. بخش مهمی از راهبرد سیاست خارجی ایران در سطح منطقه کمک به پایداری محیط پیرامونی به لحاظ اقتصادی و فرهنگی است.

وی اظهار کرد: دولت سیزدهم سعی دارد با تنظیم و مدیریت رویکرد متناسب با همسایگان انعطاف پذیری و ارایه تسهیلات متقابل در مبادلات تجاری بخشی از سیاست راهبردی تعامل با همسایگان را پیش ببرد.
امیرعبداللهیان با اشاره به مهمترین چالش امروز ایران در پیگیری سیاست همسایه محور، گفت: ایران و کشورهای همسایه باید اولویت های مشارکت امنیتی خود را در یک ساز و کار مشترک تعیین کنند. به علاوه ایران تلاش دارد تا با باز کردن باب گفتگو در زمینه های سیاست اقتصادی فرهنگی و امنیتی خلاءهای سیاست همکاری با همه همسایگان را از میان بردارد.

وزیر امور خارجه کشورمان درباره مذاکرات هسته ای در وین اظهار کرد: ما در تمام مراحل مذاکرات تلاش کردیم در سطح سفرای کشورهای همسایه در تهران یا با سفر دستیاران وزارت امور خارجه به این کشورها یا سفر بنده آنها را در جریان آنچه بین ما و پنج کشور می گذرد قرار دهیم.

وی خاطرنشان کرد: مذاکرات ما در وین به نقطه ای دارد نزدیک می شود که مذاکرات فنی ما در آینده نه چندان دور به حد اشباع می‌رسد و ما باید تصمیم سیاسی بگیریم.

امیر عبداللهیان درباره رویکرد اروپایی‌ها در مذاکرات اظهار کرد: تا اینجای کار سه کشور اروپایی رفتارشان در مذاکرات این طور بوده که وقتی از تحریم صحبت می شود آن را به آمریکا حواله می دهند و در این موضوع non paper های شما و آمریکا عمل می کند و اتحادیه اروپا به عنوان واسطه اقدام می کند. در موضوع هسته ای وقتی صحبت می شود اروپایی ها می گویند موضوع مورد نگرانی ماست و در همه موضوعات مربوط به آن آماده گفت‌وگو هستیم. اما انتقاد ما این است که اروپایی ها هیچ ابتکار جدید، سازنده و رو به جلویی در مذاکرات ارایه ندادند البته تلاش کردند در مذاکرات هفته های اخیر منطقی و سازنده ورود پیدا کنند. حتی امروز دیگر فرانسه نقش پلیس بد را در مذاکرات بازی نمی‌کند.

وی افزود: چین و روسیه تلاش دارند هم در ۱+۴ نقش سازنده و مثبت ایفا کنند هم گاهی در نقل و انتقال پیام هایی که آمریکایی ها برای موضوع مذاکرات دارند، فعال هستند. البته برخی از کشورهای همسایه ما هم در این موضوع با نگاه به تسریع در رسیدن به توافق سعی می کنند حامل پیام ها از طرف آمریکایی به ایران باشند. البته طرف آمریکایی تا کنون به صورت non paperپیشنهادات خودش را در موضوعات فنی به ایران ارایه داده است.
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: امروز در نقطه ای قرار داریم که باید نتیجه کار کمیته های سه گانه را در یک تعامل سیاسی با همه طرف ها مورد توجه قرار دهیم و تصمیم بگیریم که چه چیزی در مقابل چه چیزی اتفاق می افتاد. در عین حال طرف آمریکایی از طرق مختلف پیام هایی را به ما می دهد که خواهان سطحی از مذاکرات مستقیم با ایران است. مذاکرات ما با ۱+۴ به طور مستقیم است و مذاکرات با آمریکا از طریق non paper و آقای مورا و یکی دو کشور عضو برجام در وین است. از این رو اینکه بعضا در برخی از کانال‌های مجازی منتشر می شود که ایرانی ها در حال مذاکره مستقیم با آمریکا هستند، صحت ندارد اما در عین حال اگر در روند مذاکرات به مرحله ای برسیم که رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا لازمه اش این باشد که سطحی از گفت‌وگوها را با آمریکایی ها داشته باشیم این را هم نادیده نخواهیم گرفت.

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: تنظیم، تقویت و تعمیق روابط ایران با کشورهای همسایه اولویت اساسی در ابتکارات و سیاست‌گذاری‌های کشور است. گرچه بنا به دلایل مختلف تا کنون این اولویت مهم و ظرفیت عظیم به طور کامل مورد بهره برداری قرار نگرفته است و ارزش افزوده تقویت مناسبات کشور با پانزده کشور همسایه در تقویت منافع ملی بر توسعه پایدار و همه جانبه منطقه ای کمتر دیده می شود. یکی از اولویت های اساسی مطرح شده از ابتدای شروع به کار دولت جدید اولویت بخشی به همکاری و تعامل با همسایگان است. دولت سیزدهم با این اولویت در تعامل و گفت‌وگو با همسایگان در تلاش است تا با حداکثر سازی ظرفیت های موجود به فعلیت رساندن ظرفیت های معطل مانده و بهینه سازی روابط دو جانبه با کشورهای همسایه را تا تحقق این هدف به طور جدی پیگیری کند. اولویت بخشی به همکاری با همسایگان دارای مفاهیم عام جغرافیایی، حقوقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است.

وی ادامه داد: در مفهوم عام و موسع حقوقی همسایگی علاوه بر مولفه جغرافیا و مرز دارای گزینه های حقوقی و بین المللی است. ایران نیاز مبرمی به عملیاتی کردن مزیت های نسبی بالفعل خود در یک محیط پایدار منطقه ای دارد یعنی وجود ثبات سیاسی و امنیتی به شکلی باشد که هم در سطح راهبردی و هم تاکتیکی برنامه ها و اولویت های اساسی کشور را محقق ساخت.

امیرعبداللهیان تصریح کرد: اتفاق نظری وجود دارد که با وجود این ظرفیت بالقوه محیط پیرامونی ایران به دلایل مختلف از جمله بی ثباتی سیاسی و برخی مداخله های خارجی کماکان ناپایدار است و این عامل باعث عدم توسعه یافتگی فزاینده یا طبیعی منطقه شده است. وابستگی سیاسی و امنیتی برخی کشورهای منطقه و زمینه نفوذ پذیری در منطقه ابزاری برای مداخله های خارجی ایجاد کرده است از این رو بخش مهمی از راهبرد سیاست خارجی ایران در سطح منطقه ای معطوف به کمک به پایدار کردن این محیط ژئوپلیتیک، ژئو اکونومیک و ژئوکالچر است.

رییس دستگاه دیپلماسی اظهار کرد: تا کنون فرصت برخورداری از همسایگان متعدد به راهبرد مشخص برای تشکیل اجتماع هویت بخش با سازمان دهی فرهنگی و سیاسی مشخصی مثل سیاست همسایه محور برای همه طرف ها تبدیل نشده است این درحالی است که مولفه های تاریخی و جغرافیایی و دینی و فرهنگی با این تعداد کشور همسایه می‌تواند یک فرصت بی نظیر برای نزدیکی ملت های منطقه بر اساس فرصت ها و چالش های مشترک به شمار آید. سیاست همسایه محور صرفا با یک طرح کلامی و گفتمانی به دست نمی آید. زیرا دستاوردهای این سیاست نه با آرزوهای مشترک با همسایگان تعیین می شود و نه صرفا یک ژست گفتمانی محض است. دولت سیزدهم دنبال آن است با تنظیم و مدیریت رویکرد متناسب با کشورهای همسایه انعطاف پذیری در تعاملات متنوع با همسایگان و ارایه تسهیلات متقابل در مبادلات تجاری و اقتصادی بخشی از الزامات سیاست همسایه محور را محقق سازد.

وی ادامه داد: سیاست رابطه با همسایگان با محوریت دیپلماسی و ژئوپلیتیک ابزاری برای تقویت ثبات و توسعه پایدار اقتصادی، افزایش رفاه و ارتقا امنیت و تامین منافع مشترک همه کشورهای منطقه است از این رو در این سیاست ایران باید بر اساس اعتماد سازی و پذیرش تعهدات مشترک و متقابل در جهت همکاری با همه کشورهای همسایه اقدام کند. این رویکرد جدی دولت فعلی ایران است. هر چند دولت های قبلی نیز این سیاست را هر یک به سهم خود به پیش برده اند. عملیاتی شدن این سیاست علاوه بر منافع اقتصادی در سرعت بخشیدن به پیشرفت کشور بر اساس مزیت نسبی در حوزه انرژی و نیروی انسانی ماهر زمینه مناسبی را برای حل چالش های مشترک از جمله مبارزه با قاچاق مواد مخدر، افراط گرایی و مشکلات زیست محیطی و غیره فراهم می کند.

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: یکی از چالش های مهم امروز ایران در پیگیری سیاست همسایه محور، یافتن راه هایی برای معنادار کردن منطقه گرایی بدون حضور امنیت زدای کشورهای فرامنطقه ای است. سیاست همسایگی امنیت پایه ایران در میان مدت و بلند مدت به شرط موفقیت در ارایه روشن سیاست خود می تواند این چالش را کمرنگ کند. طبق این سیاست هر یک از کشورهای منطقه می تواند نقشی مسوولانه در تامین امنیت منطقه بر عهده گیرند. در این طرح ایران و کشورهای همسایه اولویتهای مشارکت امنیتی خود را در یک ساز و کار مشترک تعیین می کنند.

رییس دستگاه دیپلماسی اظهار کرد: وزارت امور خارجه ایران در چارچوب سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند تلاش دارد با باز کردن باب گفت وگو در قالب تعاملات سیاسی امنیتی اقتصادی فرهنگی و تجاری خلاءهای سیاست همکاری با همه همسایگان را از میان بردارد.

امیرعبداللهیان در ادامه سخنان خود تصریح کرد: در راستای سیاست منطقه ای و همسایه پایه توجه به سازمان های منطقه ای از جمله اکو، شانگهای، اوراسیا و تمرکز بر دیپلماسی های متنوع از جمله دیپلماسی انرژی به ویژه دیپلماسی آب در شرایط بحرانی کنونی و دیپلماسی علمی و فناوری از جمله مسایل فراروی دولت ایران است. امروز ایران مسیر مهم ترانزیت جهانی است. تمرکز دیپلماسی اقتصادی در مقطع کنونی از جمله رویکردهای فعال و پیش روست که می تواند ظرفیت های فراوانی را به همراه داشته باشد.

وی گفت: ما در حوزه چالش ها همچنان با دو چالش پیرامون خود مواجه هستیم که یکی همسایه شرقی ما افغانستان است. کمتر از یک ماه پیش هیأتی از افغانستان به ایران سفر کرد. ما مرز مشترک طولانی با این کشور و موضوعات متنوعی داریم. امروز که صحبت می‌کنیم از حدود چهار و نیم ماه پیش روزانه بیش از ۵۰۰۰ زن، کودک و مرد افغان از مرزهای زمینی به دلیل سرما و وضعیت ناپایدار در این کشور به سمت مرزهای ما می آیند و در اردوگاه ها و برخی شهرها اقامت داده می شوند. امنیت مرز برای ما مهم است. مردم این کشور مهم هستند و تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام در افغانستان هم برای ما مهم است.

وی ادامه داد: ضمن اینکه در حوزه ارسال انرژی مورد نیاز به افغانستان توجه و کمک می‌کنیم و در عین حال از تشکیل دولت فراگیر در این کشور کوتاه نیامدیم. وقتی ملامتقی - سرپرست وزارت خارجه افغانستان - درخواست کرد که در سفرش به تهران سفر آرت این کشور را تحویل دهیم به هیات حاکمه موقت جدید اعلام کردیم دوستی ها و برادری هایمان به جای خود اما تاکید ما بر ضرورت تشکیل دولت فراگیر با نگاه به ثبات و امنیت پایدار در افغانستان است از این رو وقتی دولت فراگیر با استاندارهای شناخته شده و با مشارکت طالبان، پشتون ها و سایر اقوام شکل گرفت آن وقت می توانیم درباره شناسایی وضعیت جدید در افغانستان و واگذاری سفارت این کشور به هیات حاکمه رسمی که روی کار می آید تصمیم بگیریم.

وی درباره موضوع یمن گفت: آنچه بین یمن و برخی از همسایگان و کشورهایی که در عملیات نظامی علیه یمن مشارکت دارند یک موضوع یمنی است. ایران از ابتدا در تمامی مراحل جنگ علیه یمن، طرح ۳۴ ماده ای ارایه داده و از پیگیری آن طرح حمایت می کند. حتما برای ما ملاحظه و مشاهده بیش از شش سال جنگ و خونریزی در یمن قابل تحمل نیست و هیچ یک از کشورهای منطقه و وجدان های آگاه در جهان هم جنگ را برای این مسأله راه حل نمی دانند.

وی گفت ما گسترش دامنه جنگ را نگران کننده می دانیم و از عربستان و امارات می خواهیم با روش سیاسی و رویکرد سازنده برای پایان دادن به محاصره اقتصادی، جنگ و آتش بس در یمن و ورود به گفت وگوهای یمنی اقدام کنند.

امیرعبداللهیان تصریح کرد: ما در حوزه سیاست همسایه محور از تداوم گفت وگو با عربستان استقبال می کنیم. ما راه را برای عربستان باز گذاشتیم. هر وقت عربستان تصمیم بگیرد روابط دیپلماتیکش را به حالت طبیعی با ایران بازگرداند ما از بازگشایی سفارتخانه ها و بازگشت روابط و از توسعه روابط با این کشور استقبال می‌کنیم. ما خرسندیم سه دیپلمات ما از چند روز پیش در جده مستقر شدند و فعالیت خود نزد سازمان همکاری اسلامی را از سر گرفتند. اینکه چه زمانی سفارت دو کشور باز شود، اکنون عربستان است که باید تصمیم بگیرد و نسبت به این موضوع به جمع بندی برسد. ما هم از دور جدید گفت وگوها استقبال می کنیم اما گفت وگوهای طولانی لازمه بازگشت روابط به حالت عادی به تنهایی نیست بلکه اتخاذ تصمیم سیاسی امروز یک ضرورت است.

وی ادامه داد: ما در ایران به ویژه در دولت جدید تصمیم گرفتیم که عربستان هر وقت به جمع بندی برسد می تواند به بازگشت روابط با ایران اقدام لازم کند.