حمیدرضا اکبرپور: روزهای پر تب و تابی از مذاکرات ایران با طرف‌های غربی و شرقی بر سر مسئله هسته‌ای در حال سپری شدن است. توقعات خاص طرفین و مانورهای سیاسی در برخی موقعیت‌ها باعث شده است که افق رسیدن به یک توافق در حالت مبهمی قرار گیرد اما به نظر می‌رسد خروجی دور هفتم مذاکرات منجر به رسیدن به مبنایی شده است که علی‌رغم تاکید آقای باقری کنی بر شکل‌گیری اسناد جدید، در واقع همان متن آخرین دور مذاکرات در دولت قبل به همراه اضافه شدنِ برخی پیشنهادات جدید از سوی تیم مذاکره‌کننده کنونی است.
با توجه به این موافقت مبنایی که در راستای تلاش تیم مذاکره کننده ایران برای احیای برجام است، به نظر می‌رسد در مقطع کنونی دیگر همگان به‌ویژه در سطح کلان کشور به این بینش رسیده‌اند که برجام دیگر نه یک سند در سطح حکومتی بلکه یک سند حاکمیتی است و در نتیجه نباید آن را تابع فراز و فرود دولت‌ها و تغییر روسای جمهور دید.
از سوی دیگر، کشورهای غربی نیز بر خلاف دوران ترامپ که دچار واگرایی بودند هم‌اینک با توجه به رویکرد بایدن، به سمت همگرایی بیشتر پیش رفته‌اند و این اتفاق نظر را می‌توان از تقسیم‌کارهایی که در راستای پرونده ایران صورت گرفته است به وضوح مشاهده کرد. رویکردی که در زمان مذاکرات منجر به برجام نیز ازسوی کشورهای اروپایی و ایالات متحده به کرات مشاهده می‌شد.
در نتیجه ایران با چهار کشور قدرتمند غربی و دستگاه سیاست خارجی توانمند آنان روبرو است که از حداکثر توان دیپلماسی خود بهره می‌برند. حتی روسیه و چین نیز بر خلاف دوران ترامپ، در صورتی که تمایل ایران به دستیابی توافق را مشاهده نکنند، ممکن است به سمت میانه این مذاکرات و حتی به مانند سال‌های قبل از برجام، به سوی اروپا و غرب سوق داده شوند. این می‌تواند مقدمه‌ای برای برگشت تحریم‌های خردکننده شورای امنیت باشد.
در نتیجه به نظر می‌رسد ایران باید از تمام توان و استعداد بالقوه دیپلماسی خود استفاده کند. این رویکرد نیز جز از طریق فراخوان متخصصان و سیاست‌ورزان باسابقه سیاست خارجی در خارج از دولت امکان‌پذیر نیست. در همین راستا، حضور تیم مذاکراتی دولت قبل که برجام را به سرانجام رساندند، بیش از پیش ضروری است.
دلیل عمده این امر نیز شرایط استثنایی کشور است که در موقعیتی قرار گرفته است که باید با تکیه بر همه داشته‌هایش و فارغ از جناح‌بندی‌های سیاسی، بهترین تصمیم را اتخاذ کند. به طور حتم در پیش گرفتن این رویکرد ملی، نه تنها در بعد داخلی به امیدواری بیشتر ختم می‌شود بلکه منجر به صدور پیامی به خارج از کشور و به‌ویژه به دولت‌های طرف مذاکره با ایران می‌شود که حاکمیت در ایران با انسجام و صدای واحدی در پی استیفای حقوق خود از برجام است.
حمیدرضا اکبرپور، دکتری حقوق بین‌الملل و پژوهشگر میهمان مرکز مطالعات راهبردی خاورمیانه
