رویا پاک سرشت/سرویس خواندنی های انتخاب: وقتی صحبت از اختلالات متابولیک می شود، نام سندروم متابولیک به کرات شنیده می شود، اما اغلب افراد اطلاعاتی درست و دقیق از علائم، علل و روش‌های درمان این اختلال ندارند.بر همین اساس نیز با دکتر پوپک اسدی، فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم گفتگو کردیم:
سندروم متابولیک چیست؟
در یک تعریف ساده ولی دقیق می توان گفت، سندروم متابولیک یا سندروم مقاومت به انسولین، مجموعه‌ای از ناهنجاری‌های متابولیک است که با افزایش خطر بیماری‌های قلبی- عروقی همراه است.
معمولا از چه روشهایی برای تشخیص این سندروم استفاده می شود؟
تشخیص این سندروم؛ بر اساس معاینات بالینی و ارزیابی پزشک و بررسی تعدادی از تست‌های آزمایشگاهی انجام می‌شود. در راس تست‌های آزمایشگاهی، چک قند و چربی ناشتا، انجام می‌شود اما سایر تست‌های آزمایشگاهی بر حسب بیماری‌های زمینه‌ای است.
چگونه می توان این سندرم را درمان کرد؟
کاهش وزن، درمان اصلی این سندروم، است. درواقع کاهش ۵ تا ۱۰ درصدی وزن، باعث بهبود حساسیت به انسولین می‌شود. اصلاح وضعیت زندگی شامل فعالیت فیزیکی و رژیم غذایی مناسب، رفع علت بیماری زمینه ای، کنترل قند، فشار و چربی خون نیز در درمان این عارضه موثر است. ممکن است در درمان مقاومت به انسولین، با توجه به نظر پزشک از دارو‌هایی نظیر متفورمین و یا گلوتازون استفاده شود و در نهایت درمان‌های جراحی متابولیک نیز برای بیمار توصیه می‌شود.
اصلی ترین ویژگی های سندروم متابولیک چیست؟
چاقی مرکزی، افزایش تیروگلیسیرید، HDL پایین و فشار خون از ویژگی‌های اصلی سندروم متابولیک محسوب می شوند.
چگونه می توان سندروم متابولیک را شناسایی کرد؟
وقتی به تعریف سندروم متابولیک مراجعه کنیم می‌بینیم که در صورتی که سه مورد یا بیشتر از موارد زیر در فرد مشاهده شود، سندروم متابولیک تایید می‌شود:
_ چاقی مرکزی (دور کمر بالای ۱۰۲ سانتی متر در مردان و ۸۸ سانتی متر در زنان)
_ تری گلیسیرید بزرگتر مساوی ۱۵۰، یا مصرف دارو
_ فشار خون سیستول بزرگتر مساوی ۱۳۰ یا دیاستول بزرگتر مساوی ۸۰
_سطح قند خون ناشتای بزرگتر مساوی ۱۰۰ یا مصرف دارو یا دیابت نوع ۲
این ها مواردی هستند که در صورت مشاهده سه مورد یا بیشتر از آنها، ابتلا به سندروم متابولیک تایید می شود.
آیا عوامل دیگری نیز وجود دارند که به عنوان عوامل خطر آفرین شناخته شوند؟
افزایش وزن یا چربی مرکزی (منطقه زیر شکم که شامل بافت چربی احشایی می شود)، افزایش ریسک دیابت و یا بیماری‌های قلبی عروقی و سبک های زندگی بدون تحرک، ژنتیک، افزایش سن (بالای ۶۰ سال)، لیپودیستروفی (ارثی مثل سندروم دومینگان و اکتسابی مثل ایدز و یا دارو‌های آنتی رﺗﺮووﻳﺮال) نیز از دیگر عوامل خطر آفرین محسوب می شوند.
آیا ممکن است این سندروم با ظهور دیگر بیماری ها تشدید شود؟
بله، فراموش نکنیم که برخی بیماری‌ها، همراه با بیماری‌هایی نظیر بیماری‌های قلبی عروقی وجود دارد که خطر سندروم متابولیک را تا ۱.۵ تا ۳ برابر افزایش پیدا می دهند؛ برای مثال با نارسایی قلبی، ریسک سکته مغزی، بیماری‌های عروق محیطی و آلزایمر هم بیشتر می‌شود. سندروم تخمدان پلی کیستیک، آپنه انسدادی خواب، دیابت نوع ۲، کبد چرب غیرالکلی و اسید اوریک بالا، نیز سایر بیماری‌های ناشی از سندروم متابولیک هستند.
