تسنیم: اردوغان برج بزرگ موسوم به خانه ترک را در نیویورک افتتاح می‌کند و با آن که مشتاق به دیدار با جو بایدن است، اما هنوز سیگنال مثبتی از واشنگتن دریافت نشده است.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه به آمریکا می‌رود. وی طی روز‌های ۱۹ تا ۲۲ سپتامبر (۲۸ تا ۳۱ شهریور) مهمان شهر نیویورک خواهد بود. دو هدف مهم او در این سفر، عبارتند از: حضور در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد و افتتاح برج بزرگ موسوم به خانه ترک در منهتن نیویورک.
منابع دیپلماتیک ترکیه از این موضوع خبر داده اند که رئیس جمهور اردوغان، مشتاق به دیدار با جو بایدن است، اما هنوز سیگنال مثبتی از واشنگتن دریافت نشده و فعلاً مشخص نیست که چنین دیداری صورت بگیرد یا نه.
ظاهراً برنامه و استراتژی رسانه‌های طرفدار حزب حاکم ترکیه این است که همه آتش بار تبلیغاتی و پروپاگاندای حزبی خود را صرف این کنند و افتتاح خانه ترک در نیویورک به دست اردوغان، چنان برجسته شود که افکار عمومی ترکیه، اهمیت چندانی به دیدار یا عدم دیدار با جو بایدن ندهد.
عشق بی پایان به برج‌های بزرگ و مجلل
در چند سال گذشته، اردوغان همواره به دنبال آن بوده که با ساخت قصرها، بنا‌های یادبود و ساختمان‌های عظیم، توجه همه را جلب کند. او معتقد است که وقتی پای اعتبار ملی ترکیه در میان باشد، نباید از صرف هزینه‌های کلان ابا کرد.
با نگاهی اجمالی به کارنامه اردوغان در چند سالی که نظام سیاسی و اجرایی ترکیه، از پارلمانی به ریاستی تغییر کرده، می‌توان به وضوح دید که مجلل سازی و غول سازی ساختمانی، از تاکتیک‌های تبلیغاتی مهم رئیس جمهور ترکیه است.
از کاخ عظیم ریاست جمهوری بش تپه آنکارا با ۱ هزار و ۲۰۰ اتاق گرفته تا کتابخانه بزرگ ریاست جمهوری، بزرگترین فرودگاه جهان در استانبول، مسجد بزرگ ترکیه در واشنگتن، سفارتخانه‌های بزرگ ترکیه در برلین و پایتخت‌های دیگر و حالا هم بنای بزرگی در نیویورک که ۳۵ طبقه دارد و قرار است در کانون توجه کاروان‌های سیاسی جهان باشد. چرا که تنها چند متر از ساختمان سازمان ملل متحد فاصله دارد.
قرائت سیاسی تیم اردوغان از اعتبار داخلی و خارجی، ارتباط مستقیمی با سنت فکری و سیاسی تاریخ پادشاهی سلجوقیان و عثمانیان دارد که معتقد بودند بنا‌های بزرگ، میزان کفایت، کارآمدی، قدرت و ثروت را به نمایش می‌گذارد و مکان هر چه باشکوه تر، مکین هم معتبرتر و قدرتمندتر!
ویژگی‌های فنی بنای «خانه ترک» در نیویورک
تیم اردوغان در سالیان گذشته همواره تلاش کرده تا برای تقویت و توسعه روابط خود با آمریکا، گام‌های بلندی بردارد. به همین خاطر، بار‌ها به انحای مختلف، از شورای آمریکا – ترکیه American-Turkish Council (ATC) حمایت کند و چندین نهاد و زیرمجموعه فرهنگی، اقتصادی و دیپلماتیک دیگر در واشنگتن و نیویورک ایجاد کرده است.
اردوغان در سال ۲۰۱۶ میلادی در واشنگتن، مسجد جامع و مرکز فعالیت‌های دینی ترکیه را افتتاح کرد که ظرفیت ۲ هزار نمازگذار داشت و تنها مسجد دو مناره‌ای موجود در آمریکا است. در همان زمان، تصمیم اولیه احداث بنای خانه ترک در نیویورک اتخاذ شد. چرا که تیم اردوغان به این جمع بندی رسید که احداث یک بنای عظیم در محله گرانقیمت منهتن نیویورک، از دیگر اقدامات، اثرگذارتر است.
قرار است کنسولگری ترکیه در نیویورک، نمایندگی ترکیه در سازمان ملل متحد، اقامتگاه خانوادگی کنسول و نماینده، مرکز فعالیت و اقامت دیپلمات‌های قبرس ترک، مرکز فعالیت و اقامت بخشی از دیپلمات‌ها و مسئولین جمهوری آذربایجان، نهاد‌های فرهنگی و دینی و رسانه ای، همگی به این ساختمان منتقل شوند. به این ترتیب برج موسوم به خانه ترک، عملاً نه تنها دفتر نمایندگی ترکیه در نیویورک، بلکه مرکز اجتماع فعالیت‌های دیپلماتیک و فرهنگی بسیاری از کشور‌های ترک زبان خواهد بود.
وهاب مونیار تحلیل گر روزنامه حریت ترکیه درباره مشخصات فنی خانه ترک در نیویورک، این اطلاعات را منتشر کرده است:
برج بلند «خانه ترک» در منهتن نیویورک و روبروی سازمان ملل متحد در ۳۵ طبقه ساخته شده است. مجموع مساحت بخش مسقف بنا به ۲۰ هزار و ۲۰۰ متر مربع می‌رسد.
ارتفاع برج، ۱۷۱ متر است یعنی ۴ متر بلندتر از ساختمان سازمان ملل متحد.
برای ساخت این برج مبلغی نزدیک به ۳۵۰ میلیون دلار صرف شده و این فقط هزینه ساخت بنا است و مبالغ کلانی هم برای معماری داخلی و دکوراسیون در نظر گرفته خواهد شد.
تنها ساخت نما و سپر دفاعی ضد بمب ساختمان، بیش از ۵۰ میلیون دلار هزینه داشته است.
ارزش برج مزبور نزدیک به ۲ میلیارد دلار است.
شهر نیویورک با باد‌های سریع و خطرناکش شناخته می‌شود و به همین دلیل، برای مقاوم سازی بنا، گرانیگاه ویژه‌ای با وزن چهارصد تن ساخته شده تا در زمان وزش باد‌های ۱۷۰ کیلومتری، برج را ایمن نگه دارد و بالاترین میزان تکان خوردن برج در طبقه آخر در حد ۵۰ سانتیمتر خواهد بود که البته به خاطر تجهیزات مکانیکی خاص دامپر گرانیگاه، قابل احساس نخواهد بود.
اصل رابطه با آمریکا، به کجا خواهد رسید؟
ترکیه برای بسط رابطه با آمریکا اقدامات فراوانی انجام داده و میلیون‌ها دلار، برای تقویت رابطه در اختیار شرکت‌های لابی گر آمریکایی گذاشته است. اما با این همه، به وضوح می‌توان دید در حوزه سیاسی – امنیتی، نه تنها اتفاق مثبت و امیدوار کننده‌ای برای روابط آنکارا – واشنگتن روی نداده، بلکه در دوران هر دو رئیس جمهور فعلی و سابق آمریکا یعنی بایدن و ترامپ، شاهد تحریم ترکیه از سوی واشنگتن بوده ایم و جو بایدن نیز در همان هفته‌های نخست، با اقدام شگرفی به نام به رسمیت شناختن ادعای تاریخی کشتار ارامنه به دست عثمانیان، آب سردی را بر روی اردوغان ریخت.
علاوه بر این، اخراج ترکیه از گروه مشترک سازندگان اف ۳۵ و همچنین تحویل ندادن این جنگنده نسل پنج به نیروی هوایی ترکیه و تحریم مهم‌ترین چهره‌های صنایع دفاعی این کشور از سوی آمریکا، همگی، اقداماتی نومیدکننده‌ای بوده اند که نشان می‌دهد تیم بایدن، دل خوشی به توسعه روابط با ترکیه ندارد. اما جالب اینجاست که در دنیای اقتصاد و روابط تجاری طرفین، اتفاقات تلخی روی نداده است.
مبادلات تجاری آمریکا و ترکیه در سال ۲۰۲۰ میلادی، با وجود شیوع گسترده کرونا و پیامد‌های ناشی از آن، به ۲۲ میلیارد دلار رسید. (۱۰ میلیارد دلار صادرات به آمریکا، ۱۲ میلیارد دلار واردات از آمریکا).
هدف گذاری افزایش حجم مبادلات تجاری بین ترکیه و آمریکا، روی رقم طلایی و بلندپروازانه یکصد میلیارد دلار در سال قفل شده و جالب اینجاست که هدف گذاری ترکیه برای افزایش مبادلات تجاری با روسیه نیز، همین رقم است.
حالا دو سوال مهم به میان می‌آید:
۱. آیا روابط آتی ترکیه و آمریکا تضمین شده است؟
۲. آیا توسعه روابط اقتصادی، نیاز به ساخت برج ۳۵ طبقه دارد؟
در پاسخ به سوال نخست باید گفت، بخش مهمی از صادرات ترکیه به آمریکا، متشکل از مواد خام و فاقد ارزش افزوده است و دلیلی برای تحریم اقتصادی ترکیه از سوی آمریکا وجود ندارد و شواهد نشان می‌دهد که واشنگتن در رویکرد خود نسبت به ترکیه، تا حد مشهودی، اقتصاد را از سیاست جدا کرده است. اما با این حال، سردی و انجماد کنونی روابط، بر تجارت دوسویه اثر سوء نگذاشته، اما مانع از سرمایه گذاری کلان آمریکایی‌ها در ترکیه است و در عین حال، ترکیه را از حیث تامین منابع ارزی و کنترل نرخ دلار، دچار مشکل کرده است.
برای پرسش دوم نیز باید گفت، خیر. حتی کشور‌های قدرتمند و بزرگی همچون چین، آلمان و انگلیس، برای توسعه روابط خود با آمریکا، به دنبال احداث ساختمان‌های غول پیکر در نیویورک و واشنگتن نیستند و از این حیث، باید سیاست تیم اردوغان را یک قرائت سنتی و دور از واقعیت‌های دنیای مدرن دانست.
حالا تیم اردوغان نهایتاً یک هفته فرصت دارد تا بتواند برای دیدار روسای جمهور ترکیه و آمریکا، پاسخ مثبتی از کاخ سفید بگیرد و اگر در این مسیر موفق نشود، ماشین تبلیغاتی آکپارتی، تلاش خواهد کرد تا افتتاح برج خانه ترک در نیویورک و سخنرانی اردوغان را با بزرگ نمایی و توصیف اغراق آمیز تبلیغ کند تا نشان دهد که ترکیه در آمریکا، موقعیت بدی ندارد.
