در نشست خبری مشترک رؤسای انیستیتوی پاستور ایران و فینلای کوبا اعلام شد 120 هزار دوز واکسن تولید مشترک دوکشور تحویل وزارت بهداشت شده است که از این هفته وارد واکسیناسیون عمومی می‌شود.
نشست مشترک رؤسای انستیتو پاستور ایران و انستیتو فینلای کوبا در محل وزارت بهداشت ایران برگزار شد. در این نشست پروفسور ویسنته ورز بنکومو، رئیس انستیتو فینلای کوباگفت: انستیتو فینلای کوبا واکسن‌های مختلفی را در طول ۳۰ سال گذشته تولید کرده است. فلسفه شکل‌گیری این انستیتو برای تولید واکسن مننژیت بی برای کودکان بود و متعاقب آن، فیدل کاسترو و دولت کوبا اقدام به سرمایه گذاری خاص روی این انستیتو به عنوان یک مؤسسه واکسن ساز نمود و واکسن‌هایی نظیر استرپتوکوک پنومونیه، حصبه، وبا و هموفیلوس آنفلوانزا را تولید کرد.
وی ادامه داد: در ابتدای شکل‌گیری واکسن پنوموکوک هم همکاری مشترکی با انستیتو پاستور ایران را حدود ۴ سال پیش آغاز کردیم. مشکل و چالش جدی این بود که واکسن‌های پنوموکوک عمدتاً در کشور آمریکا تولید می‌شدند و دسترسی به این واکسن برای کودکان کوبا و ایران ممکن نبود و بنابراین تصمیم گرفتیم که این همکاری مشترک را رقم بزنیم تا واکسن پنوموکوک را برای کودکان دو کشور تولید کنیم.
رئیس انستیتو فینلای کوبا افزود: با شیوع کووید ۱۹ همه جهان شگفت زده شده بود و ما هم می‌دانستیم باید پاسخ سریعی به این پاندمی بدهیم و تجربه واکسن پنوموکوک را برای تولید واکسن کووید ۱۹ به کار گرفتیم و همکاری مشترک ما برای تولید واکسن با نام سوبرانا ۲ در کوبا و پاستوکووک در ایران شکل گرفت.
ویسنته درباره پلت فرم واکسن سوبرانا بیان کرد: این واکسن دو جز مجزای توکسوئید کزاز و پروتئین RBD نوترکیب دارد که با اتصال آنها به هم، سیستم ایمنی این دو جز را به عنوان یک قسمت واحد شناسایی می‌کند و باعث افزایش پاسخ سیستم ایمنی می‌شود.
وی در مورد واکسن سوبرانا ۲ افزود: هدف گذاری این واکسن پیشگیری از بیماری و انتقال ویروس است. نتایج فعلی ما نشان دهنده اثربخشی خوب و بی خطر بودن این واکسن است. اثربخشی این واکسن در دو دوز تزریق ۶۵ درصد بوده است که با استفاده از دوز یادآور (سوبرانا پلاس) توانستیم آن را به ۹۱.۲ درصد ارتقا دهیم و بر اساس یافته‌های مشترک ایران و کوبا در فاز سوم، مستندات قوی برای ارائه به سازمان جهانی بهداشت خواهیم داشت. وی افزود: نکته مهم این است که زمانی که داشتیم کارآزمایی بالینی فاز ۳ را در کشور کوبا انجام می‌دادیم، ۷۴ درصد واریانت‌هایی که شناسایی کردیم از گونه آفریقای جنوبی بود که یک سوش واکسن گریز محسوب می‌شود.
ویسنته ادامه داد: در عین حال فاز ۱ و ۲ بالینی واکسن کرونا را در کودکان آغاز کرده‌ایم و خوشبین هستیم تا آخر تابستان بتوانیم نتایج این مطالعه را داشته باشیم و این امیدوارکننده است که بتوانیم بچه‌های خود را از پاییز با تزریق واکسن به مدرسه بفرستیم. به نظر می‌رسد در کودکان نیاز به مطالعه فاز سوم بالینی نباشد زیرا با بررسی میزان همبستگی ایمنی زایی در کودکان و بزرگسالان شواهد کافی را برای اخذ مجوز مصرف اضطراری در کودکان خواهیم داشت.
وی همچنین گفت: در حال حاضر در حال دنبال این ایده هستیم که از تک دوز "سوبرانا پلاس" به عنوان دوز یادآور در افرادی که سابقه ابتلای قبلی به بیماری را داشتند استفاده کنیم و خوشحال هستم که بگویم با تزریق "سوبرانا پلاس" در این افراد، افزایش معنادار و ۱۰۰ برابری آنتی بادی را شاهد بوده‌ایم.
رئیس انستیتو فینلای کوبا در پاسخ به سؤالی مبنی بر امکان استفاده از واکسن سوبراناپلاس (دوز یادآور واکسن) به عنوان دوز یادآور سایر واکسن‌ها، اظهار کرد: در حال انجام مطالعاتی هستیم تا مشخص شود که آیا این واکسن می‌تواند به عنوان دوز یادآور سایر واکسن‌ها نیز مورد استفاده قرار بگیرد یا خیر.
ویسنته افزود: شاید ایمنی جمعی ناشی از واکسن بتواند برای واریانت‌های در گردش فعلی پاسخگو باشد اما این دغدغه جدی وجود دارد که واکسن‌ها برای واریانت‌های بعدی نتوانند کارایی داشته باشند، اما ظرفیت بازمهندسی واکسن کرونا برای "سوبرانا پلاس" وجود دارد که می‌توان با ایجاد تغییراتی، در برابر واریانت‌ها و جهش‌های جدید نیز ایمنی ایجاد کرد.
رئیس انستیتو فینلای کوبا گفت: ما خوشبختانه همکاری علمی و فنی مشترک و مؤثری با ایران داشته‌ایم و مشارکت انستیتو پاستور ایران یک مشارکت جدی علمی در تولید واکسن فعلی بوده است و در هفته‌های آینده بالاترین مدال علمی کشور کوبا قرار است به دکتر علیرضا بیگری رئیس انستیتو پاستور ایران به پاس این همکاری مؤثر اهدا شود.
وینسنته گفت: اگر ظرفیت تولید واکسن پاستو کووک در ایران در ابتدا به حد مطلوب نرسد، نصف واکسن تولیدی در کوبا را به ایران می‌دهیم.
وی بیان کرد: باید توجه داشت در شرایط کرونایی مسافرت سخت است و اگر من به ایران آمده‌ام برای این است که به شبهات پاسخ دهم و باید بگویم نتیجه همکاری‌های ثمربخش این است که جواب حاصل جمع "یک" و "یک"، جوابی بیشتر از ۲ می‌شود و نتیجه همکاری ما نیز این‌طور بوده است که از آن خشنود هستیم.
ویسنته درباره ارزیابی تیم کوبا از سایت کارآزمایی بالینی ایران بیان کرد: تیم بالینی ما در یک هفته گذشته از بازدیدهایی که از مراحل کارآزمایی بالینی در ایران داشتند، هیجان زده شدند. انجام کارآزمایی بالینی با توجه به چالش‌های آن بسیار پیچیده است و آنچه همکارانم اعلام کردند این بود که استانداردهای بکارگرفته شده در کارآزمایی بالینی ایران در حد استاندارهای جهانی بوده است و همچنین به من گفتند خیلی چیزها از این کارآزمایی بالینی یاد گرفته‌اند که از این بابت بسیار خوشحالم.
وی درباره پیش بینی از زمان باقی ماندن کرونا در جهان گفت: عوامل سیاسی و پذیرش مسؤولیت مشترک می‌تواند در زمان کنترل کرونا تأثیرگذار باشد. متأسفانه تاکنون واکسن توزیع عادلانه‌ای نداشته است و کشورهای فقیر دسترسی مناسبی به آن ندارند و در نتیجه ویروس این فرصت را دارد که در کشورهای فقیر گردش و جهش بیشتری داشته باشد و این جهش‌های جدید می‌تواند به کشورهایی که واکسن زده‌اند بازگردد و آنها را دچار چالش کند. از این رو دسترسی همه کشورها به واکسن بسیار اهمیت دارد و برخلاف باور عموم، جنگ فعلی، جنگ شرکت‌های واکسن ساز نیست بلکه جنگ این ویروس و بشر است و شرکت‌های تولید کننده واکسن همدیگر را حمایت می‌کنند تا بتوانند واکسن‌های مؤثرتر و بیشتری تولید کنند.
علیرضا بیگلری رئیس انستیتو پاستور ایران هم در این نشست با بیان اینکه انستیتو پاستور ایران سابقه ۱۰۰ ساله دارد، اظهار داشت: از روزهای ابتدایی گزارش کرونا بار اصلی تشخیص بر انستیتو پاستور ایران بود اما در حال حاضر ۴۰۰ آزمایشگاه تشخیص کرونا در سراسر کشور با محوریت انستیتو پاستور ایران و وزارت بهداشت شکل گرفته است؛ پس از تشخیص کرونا، به سراغ ساخت واکسن رفتیم و برای واکسن کرونا چندین شرط داشتیم از جمله آنکه بتوان از زیرساخت‌های موجود در انستیتو پاستور ایران بهره برد و زیرساختی فراهم شود که اگر کووید ۱۹ تمام شد، آن زیرساخت برای پروژه‌های دیگر نیز مورد استفاده قرار بگیرد و با بررسی‌ها به این نتیجه رسیدیم که با کوبا همکاری کنیم.
علیرضا بیگلری با بیان اینکه تصمیم داریم با تکمیل شدن اطلاعات، مستندات این واکسن را به سازمان جهانی بهداشت ارائه دهیم، گفت: ۱۲۰ هزار دوز از این واکسن به وزارت بهداشت تحویل شده است که از این هفته وارد واکسیناسیون عمومی می‌شود.
بیگلری تصریح کرد: کارآزمایی بالینی علاوه بر کوبا در ایران نیز با کیفیت خوبی در ۸ شهر کشور برای ۲۴ هزار نفر از هموطنان اجرا شده است.
وی افزود: نصب خط اول صنعتی این واکسن، شهریورماه آغاز می‌شود و امیدواریم در اوایل پاییز با ظرفیت ۳ میلیون دوز به بهره برداری برسد و در انتهای پاییز نیز خط دوم با ظرفیت مشابه به بهره برداری خواهد رسید. خط تولیدی که راه اندازی می‌شود علاوه بر تولید واکسن کرونا، می‌تواند در تولید سایر واکسن‌ها نیز به کار رود.
وی با بیان اینکه در کوبا با ۲ دوز استفاده از این واکسن ۶۵ درصد اثربخشی مشخص شد و نشان داده شد که اگر جهش‌های قابل توجه داشته باشیم، یک دوز یادآور کارایی واکسن را به ۹۱.۲ درصد ارتقا می‌دهد و سه دوز واکسن در ۷۵ درصد موارد جلوی انتقال ویروس را هم گرفته است و قریب به ۱۰۰ درصد موارد از مرگ بیماران جلوگیری می‌کند.
