سرویس تاریخ «انتخاب»؛ روز جمعه ۲۰ فروردین ۱۳۱۴ آثار باستانی کشفشده در شوش با حضور محمدعلی فروغی، رئیسالوزرای وقت، در وزارت معارف بین دولت ایران و هیأت حفاری فرانسه تقسیم شد. گزارش اطلاعات از این ماجرا را که فردای آن روز منتشر کرد در پی میخوانید:
چنانکه اطلاع داده بودیم اشیای مکشوفه در نتیجه حفاری شوش روز گذشته [جمعه ۲۰ فروردین ۱۳۱۴] با حضور آقای رئیسالوزرا در وزارت معارف بین دولت و هیأت حفاری فرانسوی تقسیم گردید.
حفریاتی که در شوش چند سال است به عمل میآید توسط هیأت فرانسوی است که حسبالعاده در آخر ماه مارس خاتمه مییابد. این حفریات با نظارت نماینده وزارت معارف انجام میگردد، و هیأت مذکور به اتفاق آقای سپهبدی مفتش اداره عتیقات به طهران وارد شدهاند.
مدیر هیأت مزبور آقای دمگنم میباشد که در این فصل به معاونت آقای واندارمک کتیبهشناس، و آقای آنولا دکتر در فلسفه و آقای بروتون عملیات حفاری را انجام داده است.
اشیای مکشوفه در ۲۷ صندوق حمل و به وزرات معارف تحویل گردیده. عملیات حفاری در قسمتهای قدیم آکروپل شوش برای کشف کتیبههای قدیمتر از لوحههای پرتو [خط عیلامی] عیلامی شوش که متعلق به سه هزار و دویست سال قبل از میلاد مسیح است ادامه داده شده و تا به حال بیش از یک نمونه از کتبیههای مزبور که فعلا در پاریس تحت مطالعه متخصصین است شناخته نشده. این تحقیقات هنوز منتج به نتیجه نگردیده ولی کشف مهرهای متعدد و اسباببازیهای اطفال و مجسمههای کوچک باعث میشود که وجود خط در چهار هزار سال قبل از میلاد مسلم فرض شود.
در قسمتی از خرابهها در اطراف پیهای بنای معابد قرون ۲۳ و ۲۵ قبل از میلاد ظروف رنگین سیاه و قرمز و بعضی جواهرات طلا و نقرهآلات و ادوات و اسلحه مسی یافت شده.
چیز عجیبی که کشف گردیده یک جفت سندل (کفش راحت بیپاشنه) است از مس که در قبر دختر جوانی به دست آمده. هیأت مزبور تقریبا چهارصد قطعه لوحههای نوشته از گل خام متعلق به دو هزار و پانصد الی هزار سال قبل از میلاد کشف نموده است. در یک چاه عصر ساسانی نقوشی متعلق به آن دوره کشف کردهاند که آثار هخامنشی و ساسانی در آنها مشهود است.
بالاخره ظروف مرمر و بتیوم (قیر) و گردنبندهای مروارید از طلا و نقره و یاقوت کشف گردیده است. حفریاتی که در یکی از خرابههای آن حوالی باعث کشف آجرهای پخته گردیده که روی آنها خطوط سمیتی و انزانیت به نام آنتاشکال پادشاه عیلام شوش در قرن یازده نوشته شده است.
محل آن متعلق است به دوراوندازی [؟] و آن شهری است که در کتیبههای آشوری نام برده شده و معروف است که در قرن هفتم قبل از میلاد به توسط آشوربانیپال تسخیر و غارت شده است.
در گراور [تصویر] فوق آقای رئیسالوزرا [محمدعلی فروغی] مشغول امضا کردن دفاتر و صورتمجلس تقسیم اشیا میباشند.
برای حرکت از میدان شمسآلعمار چون استخارهکننده مجربی در نظر نداریم خط (خیر و شر) خواهیم کشید و هرچه حکم کرد به آن عمل میکنیم که فوقالعاده موثر خواهد بود. خطی که فعلا در نظر گرفتهایم، خط میدان، بازار مروی، کوچه حاجیها، آخر محله یهودیان، بازار آهنگران، سهراه چهلتن، بازار پالاندوزان، دروازه کهنه حضرت عبدالعظیم، میدان امینالسلطان، سرقبرآقا، انبار گندم و دروازه است که اگر خودمان جغرافی بلد بودیم و مطبعه اسباب داشت و شما نقشه سرتان میشد از آن حقههای فرنگی به کار میزدیم و بدیهی است اگر موقع حرکت صبر آمد، خط سیر خودمان را تغییر خواهیم داد.