ابوالفضل فاتح: « اوباما سکوت و ناگهان حمله» بهترین توضیح برای همه ی آن چیزی است که می خواهم برای گزارش سوم در انتخابات آمریکا ارائه دهم. می توان گفت، دونالد ترامپ در تمام دوران ریاست جمهوری خود بیش از هر رئیس جمهوری در تاریخ آمریکا به رئیس جمهور پیش از خود حمله کرد و او را در معرض شدید ترین انتقادات قرار داد. اما اوباما عموما سکوت اختیار کرده بود.
در حالی که آخرین مناظره ترامپ و بایدن تا حدی به نفع ترامپ تمام شده بود، اوباما به صحنه آمد و با چند سخنرانی پی در پی که از سوی شبکه های تلویزیونی مستقیما پخش می شد، شدید ترین انتقادات را متوجه ترامپ کرد، آن هم در ایالت های کلیدی فلوریدا و پنسیلوانیا. اوباما با این کار خود نوعی سنت شکنی کرد و در حالی که معمول نبود روسای جمهور سابق درباره روسای جمهور حاضر سخن بگویند، او نه تنها چنین کرد بلکه رسما برای تبلیغات انتخاباتی به نفع بایدن به صحنه آمد. چهار سال حملات ترامپ به سیاست های اوباما، پاسخ های اوباما را برای مخالفان ترامپ موجه وشنیدنی تر می ساخت. ضعف بزرگ بایدن نداشتن کاریزما، نداشتن قدرت نظریه پردازی و نداشتن قدرت بیان بود، سه مولفه ای که اوباما به بهترین وجه از آن بهره می برد.
اوباما به عنوان چهره ای تازه، انرژی و هیجان تازه ای به کمپین بایدن وارد کرد و علاوه انتقادات موثرتری را متوجه ترامپ ساخت، همان کاری که بایدن چندان از عهده ی آن بر نیامده بود. به خاطر داشته باشیم، اوباما در فضای مجازی به ویژه فیسبوک و توئیتر جایگاهی منحصر بفرد دارد. به طور مثال او با حدود 124 میلیون فالوئر در توئیتر و بیش از هر شخصیت آمریکایی امکان موج آفرینی در فضای شبکه های اجتماعی را نیز برخوردار است. این رقم برای ترامپ هشتاد میلیون و برای بایدن صرفا حدود 24 میلیون است. ورود اوباما هم در فضای گفتمانی و هم در فضای اینترنتی تاکتیکی موفق و ارزش افزوده جدیدی برای کمپین بایدن بود، چیزی فراتر از محاسبات معمول انتخاباتی. حالا اوباما و طرفداران کمپین بایدن، مشغول باز نشر قطعه قطعه سخنرانی های خود علیه ترامپ در در تویتر و فیس بوک هستند که هزاران بار بازنشر می شود. بسیج سیاهان که به ویژه در ایالت های کلیدی توان تغییر موازنه را دارند ارزش افزوده دیگر اوباما برای کمپین نه چندان جذاب وکم هیجان بایدن بود. حفظ روند نظر سنجی ها و پیشگیری از سقوط بایدن کاری بود که گویا اوباما نقشه اش را برای این روزهای سرنوشت ساز کشیده بود. تا این جا کاریزمای اوباما تاثیرگذار بوده است. چهره هایی نظیر میشل اوباما در بسیج زنان به ویژه زنان سیاه، و برنی سندرز نیز در بسیج بخشی دیگر از طبقه ی کارگری آمریکا در حال نقش افرینی هستند. اتحاد کم سابقه ای بین لیبرال ها و سوسیالیت ها علیه ترامپ شکل گرفته است.
تبیین گفتمانی و دموگرافی آراء
شاید بتوان گفت شاهد یکی از قطبی ترین انتخابات آمریکا هستیم که دو شاخصه های دو جریان اصلی اش این قرار است:
ترامپ: نماینده کلیسای ارتودوکس، ارتش سالاران، سرمایه سالاران، مردان سفید و حاشیه نشینان و کمتر تحصیل گردگان
بایدن: نماینده ی دموکراتها، لیبرال ها، سوسیالیست ها ، زنان، سیاهان و تحصیل کردگان و شهرنشینان و مهاجران
تحلیل نظر سنجی ها نیز به خوبی شاهد این تقسیم بندی است. به طور مثال در میان رای دهندگان زن 61 درصد زنان گفته اند بایدن را به ترامپ ترجیح می دهند، در حالی که در میان مردان ترامپ یک درصد نسبت به بایدن پیش است. در میان مجموع زنان و مردان رنگین پوست بایدن 71 درصد محبوبیت دارد در حالی که این رقم برای ترامپ تنها 24 درصد است و همین شاخص در میان صرفا زنان رنگین پوست شکاف بیشتری دارد و 77 درصد به نفع بایدن و تنها 21 درصد برای ترامپ است. در شاخصی دیگر در میان مجموع سفیدها ترامپ 50 درصد محبوبیت دارد درحالی که این شاخص برای بایدن 48 درصد است.
در نمونه ای دیگر از قطبی شدن انتخابات آمریکا نظر سنجی ها نشان می دهند که تنها 48 درصد از کسانی که بایدن رای می دهند به خاطر خود بایدن و یا برنامه های اوست و 48 درصد رای منفی است یعنی صرفا برای نه به ترامپ از بایدن حمایت می کنند. این درحالی است که در میان حامیان ترامپ از هر ده نفر هشت تن یعنی 79 درصد صرفا به خاطر ترامپ و یا عملکرد اقتصادی اش به او رای می دهند و صرفا 17 درصد دلیل رای خود را نه به بایدن ذکر کرده اند.
روند نظر سنجی ها
تنها پنج روز به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، می توان گفت در سطح ملی نظرسنجی ها بایدن را با فاصله نسبت به ترامپ پیش می دانند. این فاصله در نظر سنجی های روز چهارشنبه فاصله ی حداقل 5 تا حداکثر 12 درصد را نشان می دهد. ده ها موسسه معتبر در حال نظرسنجی هستند و متوسط این نظرسنجی ها حدود 9 درصد اختلاف به نفع بایدن را نشان می دهد. اما شاید بهترین معیار برای ترسیم واقعیت نظر مقایسه ی سنجی های فاکس نیوز (طرفدار ترامپ) و سی ان ان (طرفدار بایدن) باشد. فاکس نیوز در حال حاضر فاصله را 7 درصد و سی ان ان 10 درصد اعلام کرده اند. این میزان فاصله بین دو رقیب در 5 روز مانده به انتخابات آمریکا بی سابقه است و در نوع خود یک رکورد محسوب می شود. هیلاری کلینتون در چنین روزی حدود 4 درصد در متوسط نظر سنجی ها از رقیب خود پیش بوده است.
روند نظرسنجی ها در ایالت های کلیدی
چنان که می دانیم، در انتخابات آمریکا رای ملی شاخص اصلی در انتخاب رئییس جمهور نیست و ملاک رای الکترال در ایالت های آمریکاست و رئییس جمهور کسی خواهد بود که از مجموع 538 رای الکترال بتواند 270 رای را از آن خود کند. با توجه به آن که عموما تعدادی از ایالت های مشخص با فاصله سرخ یا آبی است، ایالت هایی صحنه ی اصلی رقابت را برای رسیدن به نصاب نهایی تشکیل می دهند که بیشترین میزان آراء شناور را داشته و امکان چرخش به هر یک از دو سوی انتخابات را داشته باشند. ارزیابی ها از وضعیت انتخابات آمریکا نشان می دهد، که در انتخابات فعلی، در میان 11 ایالت کلیدی، چهار ایالت پنسیلوانیا، فلوریدا و آریزونا و کارولینای شمالی نقشی حیاتی تر در تعیین برنده انتخابات خواهند داشت. در حال حاضر متوسط نظر سنجی ها بایدن را در پنسلیوانیا پنج و دو دهم درصد، در فلوریدا دو و یک دهم درصد، در آریزونا سه و نیم درصد و کارولینای شمالی دو سه دهم درصد نسبت به ترامپ پیش نشان می دهد.
جمع بندی نهایی:
احتمال برد ترامپ: داده ها به نفع ترامپ نیست، اما
الف: با توجه به آن که یک یا دو سازمان نظر سنجی که در انتخابات پیشین برد ترامپ را پیشبینی کرده بودند، این بار هم برد ترامپ را محتمل دانسته اند یا فاصله را در حد ملی یکی دو درصد می دانند،
ب: و با عنایت به آن که در ایالت های کلیدی فاصله ی ترامپ با بایدن کم تر از فاصله در سطح ملی است و عموما زیر سه درصد و در حد احتمال خطای نظر سنجی هاست
ج: و با توجه به آن که ممکن است کسانی نظیر انتخابات قبلی رای خود را به دلایلی علنی نکرده باشند و در ظاهر تمایل به بایدن نشان داده و در باطن به ترامپ رای دهند
د - و یا میلیونها نفر که برای اولین بار در انتخابات شرکت می کنند در نظر سنجی ها به خوبی دیده نشده باشند
ح - و با توجه رخداد انتخابات 2016 و خطای فاحش نظر سنجی ها که هنوز هم احتمال آن باقی است،
گروهی از تحلیل گران هنوز احتمال برد ترامپ را منتفی نمی دانند گرچه این احتمال را نسبت به بایدن کمتر و برای ترامپ بسی دشوار تر می دانند. به ویژه آن که در صورت نزدیک بودن نتیجه ی نهایی، ترامپ موضوع را به دادگاه خواهد کشانده و با توجه به تغییراتی که در سطح دادگاه های فدرال و دادگاه عالی آمریکا با انتصاب قضات هم جهت از سوی ترامپ صورت گرفته است، امید به گرفتن رای به نفع خود از سوی دادگاه دارد.
احتمال برد بایدن:
الف: تا این لحظه حدود 80 میلیون در انتخابات آراء خود را ارائه داده اند و چنان که در یادداشت پیشین عنوان شد یکی از بزرگترین انتخابات تاریخ امریکا در حال شکل گیری است که اغلب ارزیابی ها افزایش تعداد شرکت کننده را به نفع بایدن می دانند. نظر سنجی های ارائه شده نیز از ترکیب آراء ماخوذه تا امروز حاکی از پیش بودن بایدن نسبت به ترامپ است.
ب - با توجه به فاصله ی زیاد و بی سابقه ی بایدن با ترامپ (حداقل 7 درصد) در 5 روز باقی مانده تا انتخابات و با توجه به آن که در اکثر ایالت های کلیدی ازجمله ویسکانسین، میشیگان، آریزونا، فلوریدا و پنسیلوانیا در شرایط حاضر نظر سنجی ها بایدن را بین 2 تا 7 درصد جلوتر نشان می دهد،
ج - و از آنجا که هنوز بالای 53 درصد از عملکرد شغلی ترامپ ناراضی هستند و صرفا حدود 44 درصد از ترامپ رضایت شغلی دارند
د – ضمنا حتی با تکرار سناریوی 2016 و خطای نظر سنجی ها در ایالت های کلیدی، هیلاری کلینتون با فاصله ی بسیار کمی به ترامپ در این ایالت ها باخت. در شرایط فعلی بسیاری از کسانی که مایل نبودند به هیلاری در برابر رای دهند، شخصیت بایدن را برای دادن رای منفی به ترامپ موجه می دانند
ح - و با توجه به آن که احتمال ورود عنصر تعیین کننده ای به انتخابات که روند را تغییر اساسی دهد چندان محتمل به نظر نمی رسد، برای کسانی که نظر سنجی ها را ملاک بدانند، تردیدی باقی نمی ماند که با شانس حدود 85 درصد، بایدن برنده انتخابات 2020 است. این نظر سنجی ها با نمودار عدم رضایت شغلی از ترامپ هم سازگاری دارد. مگر آن که رخدادی بسیار عجیب و ناگهانی روی دهد.
نهایتا، صرف نظر از هر نتیجه ای آمریکا یکی از قطبی ترین انتخابات همراه با عمیق ترین شکاف ها را پشت سر می گذارد و سالها به طول می انجام تا بتواتند از این پیامدهای این تکانه های سیاسی و اجتماعی رهایی یافته یا آن را به هنجاری برای خود تبدیل کند.
در سطح بین المللی نیز به نظر می رسد بایدن از مقبولیت بسیار بیشتری در نظر اکثر کشورهای پنج قاره برخوردار باشد. شاخص ترین طرفداران ترامپ جریان راست جهانی به همراه افرادی چون نتانیاهو و برخی کشورهای پادشاهی خلیج فارس هستند. بایدن نماینده ی آمریکای سنتی با گرایش اوباما در سطح جهانی و آمریکای متکثر در سطح داخلی است و ترامپ نماینده آمریکای مبتنی بر ارزش های راست در سطح جهانی و نماینده ی آمریکای سفید و قطبی شده در سطح داخلی است. در صورت برد ترامپ جهان شاهد شکل گیری قطب بندی ها و احتمالا تنش های جدیدی خواهد بود.
یادآوری: در این یادداشت ها مبتنی بر داده های ارائه شده از سوی موسسات معتبر پژوهشی و نظر سنجی و همچنین مشاهدات رسانه ای و تحلیل رخدادها، احتمالات مختلف مطرح و ضعف و قوت هر یک بیان شد. هدف این نظر یادداشت ها ارائه تصویر روشن تری از روند انتخابات آمریکا برای هموطنان گرامی است و طبیعتا پیشگویی را وظیفه خومد نمی داند و جمع بندی را به مخاطبان محترم وا می گذارد. امید است مفید بوده باشد.
