یک مقام مسئول گفت: در زلزله اخیر تهران در گسل مشا، یک زمین لرزه اصلی و سه پس لرزه در طول ۴ ماه رخ داد که به مرور زمان باعث تخلیه انرژی این قسمت گسل شد.
حمیدرضا نانکلی، رئیس اداره ژئودینامیک سازمان نقشه برداری در گفتگو با مهر، گفت: توجه به نقشه پراکندگی و تراکم زلزله‌ها در ۶ ماه اول سال در کشور نشان می‌دهد که بیشتر زمین لرزه‌ها در مرز بین دو صفحه عربی در جنوب کشور و صفحه اورآسیا در شمال شرق کشور اتفاق افتاده است که از آن به عنوان خط درزه یا راندگی اصلی زاگرس نام برده می‌شود. منطقه فرورانشی مکران نیز جایی که تغییر شکل از حالت فشارشی و کوه زایی به فرورانشی انجام می‌شود، مکان زلزله‌های آرام یا خاموش کشور است.
وی بیان داشت: در ناحیه جنوب شرق کشور به‌ویژه کرمان نیز چون برخورد سه صفحه هند، اورآسیا و عربی به وقوع می‌پیوندد تراکم تنش بیشتر است. در منطقه شمال غربی نیز گسل تبریز وجود دارد که در آنجا تجمع تنش و پراکندگی زمین لرزه‌ها وجود دارد.
این مقام مسئول با اشاره به گسل‌های تهران، گفت: در پهنه البرز نیز گسل مشا و گسل شمال تهران وجود دارد که در سال‌های گذشته سابقه زلزله داشته اند. به طور کلی طبق آمار مرکز لرزه نگاری، در هر ماه ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ زمین لرزه در کشور داریم که در نوار زاگرس، البرز و جنوب شرق ایران و … پخش می‌شوند.
۵ زمین لرزه در تهران رخ داده است
نانکلی در زمینه تعداد زلزله‌های تهران در بهار و تابستان ۹۹، گفت: در ۶ ماه امسال در منطقه البرز، ۵ زمین لرزه با بزرگای بالای ۴.۵ داشتیم و همچنین حدود ۲۰ زمین لرزه نیز با بزرگای بین ۴ تا ۴.۵ اتفاق افتاده است.
وی با تشریح زلزله اردیبهشت ماه گسل مشا، بیان داشت: گسل مشا به سه قسمت شرقی، مرکزی و غربی تقسیم می‌شود در قسمت شرقی این گسل در ۱۹ اردیبهشت زمین لرزه‌ای با بزرگای ۵ در مقیاس امواج پیکری رخ داد، بعد از آن در نزدیک همان کانون در تاریخ ۷ خرداد یک پس لرزه با بزرگای ۴ و در ۲۰ شهریور یک پس لرزه دیگر با بزرگای ۳ و در نهایت در ۱۲ مهر، آخرین پس لرزه با بزرگای ۲.۷ ریشتر به وقوع پیوست.
انرژی قسمت شرقی گسل مشا پس از ۴ ماه تخلیه شد
رئیس اداره ژئو دینامیک سازمان نقشه برداری، ادامه داد: در زلزله اخیر در قسمت شرقی گسل مشا، یک زمین لرزه اصلی و سه پس لرزه در طول ۴ ماه رخ داد که اینها به مرور زمان باعث تخلیه انرژی این قسمت گسل شدند و در این فواصل زمانی، پس لرزه‌های کوچک‌تر از ۱.۸ تا ۲.۵ نیز رخ داده است. بنابراین در یک بازه ۴ ماهه، سه پس لرزه ۴، ۳ و ۲.۷ ریشتر به وقوع پیوسته است.
نانکلی افزود: با این سه پس لرزه، انرژی‌هایی که در قسمت شرقی گسل مشا ذخیره شده بود آزاد شد و انرژی کمی در آن باقی مانده است. بعد از تمام شدن سیکل حرکات پس لرزه‌ها، وارد حرکت‌های بین لرزه‌ای می‌شویم و گسل در حالت تجمع تنش قرار می‌گیرد.
مقایسه زلزله تهران با زلزله کرمانشاه / سیکل دو زلزله برعکس بود!
وی با مقایسه زلزله مشا با زلزله کرمانشاه، اظهار داشت: در زلزله سال ۹۶ کرمانشاه، سیکل زلزله برعکس تهران بود. در آنجا ابتدا یک زلزله با بزرگای ۴.۵ رخ داد سپس ۲۰ دقیقه بعد زمین لرزه‌ای با بزرگای ۲.۵ و ۲۰ دقیقه بعد زمین لرزه اصلی با بزرگای ۷.۲ آمد یعنی یک روند کاملاً متفاوتی با زلزله مشا داشت.
رئیس اداره ژئو دینامیک سازمان نقشه برداری در زمینه علت این اختلاف سیکل، تشریح کرد: مکانیزم گسل‌ها و تکنونیک منطقه در به وجود آمدن این سیکل اهمیت بالایی دارد. در کرمانشاه ابتدا زمین لرزه با بزرگای ۴.۵ و سپس با بزرگای ۲.۷ ریشتر آمد و تصور بر این بود که بزرگای زلزله‌های بعدی کمتر شود اما زلزله اصلی یا شوک اصلی بعد از آن رخ داد.
وی با اشاره به منشأ زلزله مشا، بیان داشت: منشأ زلزله مشا مربوط به حرکات گسل و تکنونیک است و منشأ آتش فشانی نداشته است و انتساب آن به آتش فشان دماوند اشتباه است.
نانکلی تشریح کرد: اساساً در زلزله‌های آتش فشانی با تجمع و ازدحام شدید زلزله رو به رو هستیم که به علت گرم شدن پوسته و فعالیت‌های آتش فشانی این زمین لرزه‌ها، رخ می‌دهد اما در زلزله گسل مشا شاهد این اتفاقات نبودیم.
