روزنامه اینترنتی فراز نوشت: طی ماه‌های اخیر، شاهد نوسان قیمت برنج ایرانی و خارجی در بازار بوده ایم که هر یک از مسئولان ادله خود را برای این گرانی‌ها مطرح می‌کنند. در این‌میان نبود سنخیت نوسانات قیمت با درآمد خانوار، اقشار ضعیف جامعه را در تامین مایحتاج روزانه خود دچار مشکل کرده است. در حالی که کالا‌های اساسی سبد خانوار یکی پس از دیگری تحت تاثیر عوامل مختلف همچون نوسانات نرخ ارز، حذف ارز دولتی، افزایش هزینه‌های حمل و نقل، دستمزد و … ، جهش چندبرابری داشته اند تا از قافله گرانی‌ها عقب نمانند، برنج هم به عنوان یکی از محصولات مهم استراتژیک پس از گندم از این ماجرا مستثنی نیست. بررسی‌ها از سطح بازار نشان می‌دهد که با توجه به اختصاص گروه کالا از یک به ۲ و تخصیص ارز نیما، قیمت برنج هندی از ۱۶ به ۲۲ هزار تومان و برنج پاکستانی از ۲۵ به ۲۶ هزار تومان افزایش یافته است. از طرفی با وجود آن که بانک مرکزی همچنان بر تخصیص ارز نیما اصرار دارد و به سبب تاخیر در تخصیص ارز، مشکل کمبود عرضه و نوسانات قیمت کماکان به قوت خود باقی است. در همنی راستا و به ادعای دبیر انجمن واردکنندگان برنج، در حال حاضر، ۲۰۰ هزار تن برنج در بلاتکلیفی تخصیص ارز به سر می برند. در این بین، برنج ایرانی نیز با قیمت ۲۳ هزار تا ۳۷ هزار تومان عرضه می‌شود که نسبت به ماه‌های قبل رشد قیمتی چشمگیری داشته است. برخی مسئولان قیمت ۳۰ هزار تومانی برنج ایرانی در مقایسه با برنج خارجی را منطقی می‌دانند. ماجرا تنها به این‌جا ختم نمی‌شود چرا که دبیر انجمن برنج معتقد است که هم اکنون قیمت بهترین و باکیفیت‌ترین برنج بدون خرده درب کارخانه استان‌های شمالی ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان است که با احتساب سایر هزینه‌ها در مراکز بزرگی همچون استان تهران نباید بیش از ۲۶ تا ۲۷ هزار تومان فروخته شود که متاسفانه در استان تهران برنج دارای ناخالصی و خرده با قیمت بالای ۳۰ هزار تومان عرضه می‌شود که این امر به هیچ عنوان منطقی نیست.
قیمت منطقی هر کیلو برنج ایرانی ۲۷ هزار تومان است
به نظر می رسد در این هیاهو، هر کس تلاش می کند به سهم خود زیر این آتش قیمت ها، هیزم ریخته و آن را شعله ور تر از پیش کند. در افزایش قیمت برنج هم هستند افرادی که چوب لای چرخِ خرید آسان ِ خانوار ها بیندازند و با بهانه «هزینه بالای حمل و نقل» برنج را با قیمت گران تری به مردم بفروشند این در حالی است که کرایه یک کامیون ۱۰۰ تنی از آمل به کرمان یک میلیون تومان است که اگر بر ۱۰ هزار تن بار تقسیم شود، رقم کرایه چندان بالا نیست. به عبارت دیگر محاسبه کرایه حمل و نقل از سوی مغازه داران همانند محاسبه ماشین‌های خطی است که با گرانی بنزین، نرخ کرایه به ازای هر نفر را به همان میزان افزایش می‌دهند. از طرف دیگر، رصد‌ها از فروشگاه‌های تهران نشان می‌دهد که هر کیلو برنج با نرخ بالای ۳۰ هزار تومان عرضه می‌شود، این درحالی است که کیفیت آن با برنج شمال قابل قیاس نیست. اما مقصر این گرانی کیست؟
بسیاری معتقد هستند که دولت تمام هم و غم خود را برای واردات گذاشته است و به هیچ عنوان به فکر تولید داخل نیست که مصداق این امر در میزان واردات کاملا مشخص است. این همان فرصتی است که سوداگران بتوانند برنج کم کیفیت و ارزان قیمت وارداتی را با برنج شمال مخلوط و سپس با نرخ‌های بالا عرضه کنند. شاید خوشبینانه ترین دلیل این باشد که تحریم ، کشور‌هایی همچون هند و پاکستان، را مجاز به عرضه برنج با هر کیفیتی کرده است و در این شرایط ایران نیز به سبب تهاتر با پول نفت چاره‌ای ندارد. به اینی ترتیب، تازمانی که آشفتگی بازار واردات درست نشود، آش همین آش و کاسه همین کاسه است. در این میان به ادعای دبیر انجمن برنج ، پیش بینی می شود که امسال، حداقل تولید با احتساب برنج محلی، کشت رتون، دوباره کشت ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن خواهد بود.
قیمت برنج خارجی به بالای ۲۰ هزار تومان رسید
در این میان ، علی رغم تصورات مبنی بر مدیریت کالا‌های رسوبی در گمرکات کشور، همچنان برنج‌های وارداتی به سبب عدم تخصیص ارز ترخیص نشده اند.شاید اگر بانک مرکزی هر چه سریع‌تر ارز مورد نیاز را به کالا‌های رسوبی در گمرکات اختصاص دهد، نگرانی التهاب قیمت در بازار کاهش پیدا کند. هرچند با گسترش ویروس کرونا و کاهش قدرت اقتصادی خرید خانوار، تقاضا برای خرید تا حدودی کاهش پیدا کرده که همین امر موجب شده میزان مصرف نیز تا حدودی کاهش یابد. در این بین باید اضافه کرد که مصرف ماهانه برنج خارجی که در شرایط عادی ۱۲۰ هزار تن بود ، طی پنج ماه اخیر به طور متوسط به ماهانه ۸۰ هزار تن برنج کاهش پیدا کرده است. قیمت این نوع برنج ، به ارز بستگی دارد و از زمانی که ارز نیمایی به این محصول اختصاص یافت ۴ تا ۵ هزار تومان قیمت آن افزایش یافته است. از یاد نبریم که برنج دومین کالای استراتژیک پس از گندم به شمار می‌رود که ۵ تا ۶ دهک آسیب پذیر کشور آن را استفاده می‌کنند، از این رو عدم تخصیص یا نوسان نرخ ارز منجر به حذف این محصول از سبد اقشار ضعیف جامعه می‌شود.درحال حاضر قیمت برنج وارداتی با رشد بیش از صد درصدی به بالای ۲۰ هزار تومان رسیده است. یه زعم بسیاری از کارشناسان و موافقان واردات ، برنج وارداتی از افزایش بی رویه قیمت برنج داخل جلوگیری می‌کند، لذا کمبود یا نوسان نرخ ارز بر افزایش قیمت برنج خارجی دامن می زند. در پایان باید گفت ، با توجه به این که ماهیانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن برنج خارجی در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، اگر دولت تمهیداتی برای افزایش تخصیص ارز بیندیشد تا واردکنندگان هزینه انبارداری ندهند و بلافاصله برنج‌های خود را ترخیص کنند، کمبود عرضه باعث گرانی و گران فروشی نخواهد شد.
