کمبود ویتامین D، تهدیدی برای سلامت

افزایش شیوع بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامین D سلامت ایرانی‌ها را به خطر انداخته است.

گزارش های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حاکی از آن است که ۳۰ تا ۵۰ درصد جمعیت کشور با کمبود ویتامین D مواجه هستند و بیشترین میزان شیوع این کمبود در سالمندان، زنان در سنین باروری و کودکان مشاهده می شود.

ویتامین D، یک ویتامین محلول در چربی است و چرخش مقادیر کافی این متابولیت در گردش خون جهت حفظ سلامت استخوان ها و بهبود عملکرد سیستم ایمنی، غده های جنسی و عضلات در همه سنین و نژادها ضروری است.

نتایج تحقیقات کشوری نشان می دهد کمبود ویتامین D باعث بروز بیماری های مانند «ام اس» می شود و بر اساس مشاهدات در مناطقی که آفتاب بیشتری دارند این بیماری کمتر دیده شده و کمبود آن میزان ترشح انسولین از پانکراس را کاهش می دهد و در نتیجه احتمال ابتلا به دیابت نوع اول بالا می رود.

عباس بهروزی متخصص داخلی گفت: افزایش شیوع بیماری های ناشی از کمبود ویتامین D مانند همه دنیا سلامت ایرانی ها را هم تهدید می کند و شیوع این ویتامین در زنان بیشتر مشاهده می شود.

کمبود ویتامین D در کدام بیماری ها نقش دارد؟

وی افزود: کمبود این ویتامین باعث بروز بیماری های مفصلی و استخوانی مانند آرتروروماتویید و پوکی استخوان تا انواع بیماری های عفونی و سیستم ایمنی، همچنین سرطانها و بیماری های مزمن مرتبط با عروق می شود و گرچه نقش ویتامین D در سلامت استخوانها و پیشگیری از نرمی و پوکی استخوان به اثبات رسیده اما مصرف این ویتامین به تنهایی اثر مشخصی بر کاهش شکستگی ها را نشان نداده و باید این ویتامین به همراه کلسیم استفاده شود تا بتواند تاثیر مناسبی بر پیشگیری از شکستگی های استخوانی بگذارد.

بهروزی ادامه داد: کمبود ویتامین D می تواند با اثرگذاری بر افزایش فشار خون یا تغییر مقاومت به انسولین و یا بزرگ شدن قلب بر بیماری ها پر فشاری خون، دیابت و قلبی و عروقی تاثیر بگذارد.

علل کمبود ویتامین D چیست؟

این پزشک افزود: در اغلب موارد میزان ویتامین D که از طریق منابع غذایی در اختیار بدن قرار می گیرد کافی نیست، از طرفی منابع غذایی غنی شده نیز محدود بوده و قادر به تامین مقدار مورد نیاز کودکان و بالغان نیست و در حقیقت تولید ویتامین D در مجاورت تابش اشعه ماورای بنفش خورشید در پوست انسان، عمده ترین منبع تامین کننده آن برای بدن است.

بهروزی گفت: کاهش سنتز در پوست، افزایش متابولیسم، تغذیه با شیر مادر، نارسایی کبد، بیماری های مزمن کلیه، اختلالات ارثی، سل و پرکاری تیرویید و غیره از دلایل مهم کمبود ویتامین هستند و بهترین منبع این ویتامین نور مستقیم آفتاب است و در اثر تابش اشعه خورشید به پوست ویتامین D در پوست تولید می شود.

وی افزود: نور آفتاب از پشت شیشه این خاصیت را ندارد، روغن کبد ماهی که بصورت دارو مصرف می شود نیز منبع غنی ویتامین D بوده و جگر، تخم مرغ، کره و شیر و ماهی های چرب مثل ماهی آزاد، قزل آلا، ساردین هم منابع خوبی از این ویتامین هستند.

زهرا عبدالهی مدیر کل فتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز روز یکشنبه در این زمینه گفت: برای پیشگیری از کمبود ویتامین D، دستورالعمل مکمل یاری در کودکان زیر ۲ بازنگری شد و براساس دستورالعمل جدید، همه کودکان باید از سه تا پنج ماه پس از تولد، قطره حاوی IU ۴۰۰ ویتامین D و IU ۱۵۰۰ ویتامین A را به میزان ۲۵ قطره در روز مصرف کنند.

وی افزود: همچنین کمیته ملی مشورتی پیشگیری و کنترل کمبود ویتامین D توصیه می کند به عنوان مکمل یاری هر دو ماه یک مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین D برای کودکان ۲ تا ۱۲ سال تهیه شود و برنامه مکمل یاری ویتامین D به میزان یک عدد مکمل ۵۰ هزار واحدی یک بار در ماه در دبیرستان های دخترانه و پسرانه کشور از سال ۱۳۹۴ به مورد اجرا گذاشته شده و جوانان، میانسالان و سالمندان نیز برای پیشگیری از کمبود ویتامین D، باید ماهانه یک عدد مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین D مصرف کنند.

عبداللهی تصریح کرد: اکنون برنامه مکمل یاری ویتامین D، از طریق شبکه های بهداشتی درمانی کشور اجرا می شود و افراد با مراجعه به پایشگاه های سلامت در شهر و خانه های بهداشت در روستا با تشکیل پرونده الکترونیک سلامت، مکمل ویتامین D را براساس دستور العمل های موجود، به طور رایگان دریافت می کنند. زنان باردار نیز باید از آغاز دوران بارداری تا هنگام زایمان روزانه یک عدد مکمل هزار واحدی ویتامین D مصرف کنند.

وی گفت: غنی سازی شیر و روغن های مایع خوراکی با ویتامین D نیز یکی دیگر از راهکارهایی است که به اجرا گذاشته شده و می تواند بخشی از ویتامین مورد نیاز را تامین کند.

 ایرنا