فراز: یک ماه اخیر هرچه خبر از بازار گوشت قرمز رسیده، خبر از آشفتگی و تلاطم دارد. از حذف آن در سفره‌های مردم تا رشد ۱۰۰ درصدی قیمت و ردپای قاچاق دام و …. حالا اما یک اظهار نظر از سوی مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور، ابعاد تازه‌ای به ماجرا داده است. سلطانی به تازگی گفته که دلالان از هر کیلوگرم گوشت قرمز ۴۰ درصد سود می‌برند.
سود کلان دلالان
«این افراد از هر کیلوگرم گوشت قرمز ۴۰ درصد سود می برند.» این تازه‌ترین گفته سلطانی سروستانی درباره دلیل افزایش قیمت گوشت قرمز در بازار بوده است. او گرانی گوشت را به دلیل وجود دلالان و واسطه‌ها دانست و اظهارداشت: «ستاد تنظیم بازار قیمت گوشت گوساله را ۷۰ هزار تومان اعلام کرده است اما این قیمت برای دامداران صرفه اقتصادی ندارد چون قیمت تمام شده برای وزن زنده کیلویی ۳۲ هزار تومان برای دامدار تمام می شود.» مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور گفت: «قرار شد گوشت گوساله را به صورت بسته بندی به قیمت ۷۴ هزار و ۵۰۰ تومان خریداری و در جاهایی که قیمت گوشت بالاست به مصرف کنندگان عرضه شود و در ضمن بازار هم از تب و تاب گرانی خواهد افتاد.» او تصریح کرد: «اگر این برنامه اجرا شود یعنی گوشت به قیمت ۷۴ هزار و ۵۰۰ تومان از تولید کنندگان داخلی خریداری و به بازار مصرف عرضه شود هم تولید کننده و هم مصرف کننده راضی خواهد بود.» مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور گفت: «در قوانین هم حمایت و پشتیبانی از تولید کنندگان داخلی تاکید فراوانی شده است.» او افزود: «جز چوبداران و واسطه‌ها هیچ کس دیگری بر بازار گوشت قرمز کشور تسلط ندارد.» سلطانی سروستانی همچنین در خصوص دلیل انباشت دام در واحدهای دامداری اظهارداشت: «سال گذشته بیش از نیاز گوشت وارد کشور شد. وقتی گوشت وارد و به بازار مصرف عرضه می‌شود در عمل تولیدکنندگان داخلی نمی‌توانند با قیمت‌های که برای‌شان تمام شده گوشت تولیدی خود را به بازار مصرف عرضه کنند.»
تلاطم در بازار
در یک سال اخیر قیمت گوشت ۱۰۰ درصد افزایش داشته است و تورم آن در برخی ماه‌های سال ۹۸ به ۱۱۰ درصد رسیده است. همین آمار و ارقام کافی است تا بر وضعیت بازار گوشت نام تلاطم بگذاریم. البته برای این آشفتگی دلایلی مختلفی بیان شده است.
برای مثال، رییس اتحادیه گوشت گوسفندی کشور می‌گوید: علت اصلی افزایش قیمت گوشت نوسان نرخ ارز و انگیزه خروج دام به آن سوی مرزها است. علی اصغر ملکی، معتقد است: با توجه به نوسان نرخ ارز، افزایش کرایه حمل از شهرستان‌های غرب به تهران و افت وزن دام در فصل گرما پیش بینی خاصی راجع به وضعیت قیمت در بازار نمی‌توان داشت.
از سوی دیگر، سعید سلطانی سروستانی مدیر عامل اتحادیه دامداران کشور با اشاره به اینکه گرانی گوشت ارتباطی به دامداران ندارد، اظهار کرده: «بارها اعلام کرده‌ایم که تعیین کننده قیمت گوشت در بازار، دامداران نیستند و علی رغم زحمات فراوان تولید، سود حداقلی به دست دامدار می‌رسد.» او با انتقاد از این مسئله که صنف قصاب به طور مستقیم از دامداران دام را خریداری نمی‌کند، افزود: «وجود حلقه‌های واسط و دلال بر این گرانی‌ها و اختلاف چشمگیر قیمت از دامداری تا خرده فروشی دامن می‌زند.» سلطانی ادامه داد: «دامداران پس از پایان رسیدن ظرفیت پروار اقدام به عرضه دام می‌کنند چرا که نگه‌داری دام پروار از لحاظ اقتصادی برای دامدار مقرون به صرفه نیست.» به گفته او، علی رغم آنکه دامداران در طول سال به سود حداقلی قانع هستند، اما به سبب سودجویی عوامل واسطه در فروش دام متضرر می‌شوند. مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور درباره آخرین وضعیت قاچاق دام تصریح کرد: «تا زمانی که هویت گذاری دام کامل نشود، قاچاق دام استمرار می‌یابد که همه این عوامل موجب شده تا گوشت با نرخ‌های بالاتری به دست مصرف کننده برسد.»
منصور پوریان رئیس شورای تامین کنندگان دام کشور اما با اشاره به اینکه افزایش قیمت گوشت ارتباطی به کمبود دام ندارد، اظهار کرد: «در شرایط فعلی، گسترش ویروس کرونا جابه جایی دام در استان‌ها را با مشکلاتی مواجه کرده که همین امر میزان عرضه در میادین را تحت تاثیر قرار داده است.» او کاهش کشتار دام در کشتارگاه‌ها و مشکلات جابه جایی دام ناشی از شیوع ویروس کرونا را علت اصلی افزایش قیمت لاشه اعلام کرد و درباره آخرین وضعیت قاچاق دام افزود: «با توجه به گسترش ویروس کرونا در عراق، ورود قانونی و غیرقانونی کالا به عراق مهار شده است.» سید احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران با انتقاد از افزایش قیمت گوشت در بازار اما سودجویی عوامل واسطه و دلال را علت اصلی فاصله معنادار قیمت تولیدکننده و مصرف کننده می‌داند و معتقد است: دامداران در فروش هر کیلو دام ۷ هزار تومان متضرر هستند که انتظار می‌رود هر چه سریع‌تر مسئولان تدابیری برای کاهش قیمت تمام شده تولید بیندیشند چرا که امکان خودکفایی گوشت قرمز در داخل وجود دارد.
سهم ناچیز گوشت در سفره مردم
انتشار نتایج یک نظر سنجی در ماه گذشته از میزان مصرف گوشت در سفره‌های مردم اما به سرخط تحلیل‌ها تبدیل شد. مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران به تازگی یک نظرسنجی انجام داده و طبق آن آماری را از سبد غذایی خانوارهای ایرانی آورده است. بر اساس آمارها بیش از ۲ میلیون خانوار در یک سال گذشته گوشت قرمز مصرف نکرده‌اند. به گزارش شهرآرانیوز، در ماه‌های گذشته هر از گاهی یکی از اقلام خوراکی گوی سبقت را در افزایش سرسام آور قیمت‌ها از دیگر محصولات می‌رباید. یک روز تخم مرغ، یکی روز پنیر و لبنیات و حالا هم گوشت. مطابق این نظرسنجی تعداد خانواری که فقط برای چند روز در ماه از گوشت قرمز در سبد غذایی خود استفاده می‌کنند، در سال گذشته ۴۳/۴ درصد و امسال ۳۲/۸ درصد بوده اند. به اضافه اینکه خانوار‌هایی که چند بار در سال گوشت قرمز مصرف می‌کنند، ۰/۲ درصد افزایش داشته که نشان می‌دهد احتمالا خانوار‌ها مصرف ماهانه گوشت قرمز را به مصرف سالانه رسانده‌اند. همچنین تعدادخانواری که در سال گذشته اصلا گوشت قرمز مصرف نمی‌کردند ۴/۷ درصد بوده که امسال ۸/۲ درصد شده است. این عدد اگر در بین جامعه ۲۵ میلیون خانواری ایران قرار بگیرد، می‌توان به این نتیجه رسید که بیش از ۲ میلیون خانوار ایرانی اصلا گوشت قرمز مصرف نمی‌کنند. در تیرماه‌ای که از سر گذراندیم، گوشت قرمز و مرغ ۱۳ درصد، ماهی ۵/۴ درصد و شیر و پنیر و تخم مرغ ۱۱/۴ درصد افزایش قیمت داشته اند. یعنی به طور کلی در این ماه بیشتر اقلام خوراکی تورم ۶/۷ درصدی را تجربه کرده اند.ردپای افزایش وحشتناک قیمت گوشت البته در سال ۹۷ هم دیده می‌شود و در بهمن و اسفند پارسال تورم گوشت از ۹۰ درصد هم گذشت.
این‌ها همه در حالی است که بر اساس آمارهای جهانی، سرانه مصرف گوشت سالانه ۴۳ کیلوگرم است اما این سرانه در ایران چیزی در حدود ۲۷ کیلوگرم است. فراز پیش از این در گزارشی آورده بود که ماجرای مصرف گوشت با مساله امنیت غذایی و سبد معیشتی تعیین کننده در میزان حداقل دستمزد کارگران در پیوند است. حالا وقتی از یک سو خبر رسیده که بر اساس تازه‌ترین آمارها وقتی سرانه مصرف گوشت قرمز به میزان مصرف دهه ۷۰ بازگشته است و نسبت به سال ۸۴ تقریبا نصف شده است و از سوی دیگر، میزان حداقل دستمزد کارگران نسبت به تورم‌های بالا، تغییر چندانی نداشته است، طبیعی است که از سقوط میزان تقاضا برای گوشت قرمز در میان خانوارهای ایرانی در سال‌های اخیر نیز، چندان نباید متعجب بود.
