سرویس تاریخ «انتخاب»: چهار روز مانده به کودتای ۲۸ مرداد، مجله خواندنیها، شماره ۹۴ مورخ شنبه ۲۴ مرداد ۱۳۳۲، بخش بررسی مطبوعات خارجی خود را به سه گزارش از روزنامه‌های انگلیسی «دیلی میرور»، آمریکایی «واشنگتن‌پست» و «لیبراسیون» فرانسوی درباره رفراندوم انحلال مجلس هفدهم ایران اختصاص داد: «دیلی میرور» به تندی به رفراندوم تاخته و انحلال مجلس را مقدمه استقرار یک دیکتاتوری خشن و نیمه‌کمونیستی در ایران نامیده بود، «واشنگتن‌پست» رفراندوم را موجب افزایش فعالیت کمونیست‌ها در ایران دانسته و نوشته بود که «در دنیا سابقه ندارد که یک دولت منتخب مجلس انتخاب بین خود و پارلمان را به آرای عمومی بگذارد»، اما از این دو جالب‌تر تحلیل مفسر سیاسی روزنامه لیبراسیون فرانسه بود. او با تجزیه و تحلیل سخنرانی آیزنهاور یک روز پس از برگزاری رفراندوم در تهران و نیز فعالیت دستگاه‌های تبلیغاتی دو کشور آمریکا و انگلیس وقوع یک کودتای نظامی توسط این دو کشور را در ایران پیش‌بینی کرد. او نوشت:
اظهارات اخیر رئیس‌جمهور و وزیر خارجه آمریکا و تلاش بی‌سابقه‌ای که دستگاه‌های تبلیغاتی و مطبوعاتی آمریکا برای تخطئه دولت فعلی ایران به کار می‌برند حاکی از وجود نقشه جدیدی است که با توافق انگلیس و آمریکا در ایران طرح شده است، هدف از این نقشه ساقط کردن حکومت فعلی ایران و روی کار آوردن یک حکومت دیکتاتوری نظامی نظیر مصر و سوریه در این کشور است. مذاکراتی که بین مقامات انگلیسی و آمریکایی در واشنگتن جریان دارد و همچنین فعالیت‌ها و رفت و آمد‌های اسرارآمیز مقامات سیاسی و نظامی آمریکا در ایران موید این نظریه است.
آمریکایی‌ها احساس کرده‌اند که با ادامه حکومت مصدق کلیه نقشه‌های سیاسی و نظامی آن‌ها در خاورمیانه معوق و معلق خواهد ماند و ایران نیز به تدریج تحت نفوذ سیاسی شوروی قرار خواهد گرفت. آمریکا به واسطه وابستگی سیاسی بین‌المللی که با انگلستان دارد نمی‌تواند در ایران قدمی خلاف مصالح سیاسی انگلستان بردارد و لذا قادر به کمک اقتصادی به ایران نیست و، چون روش سیاسی دکتر مصدق هم استفاده از قدرت کمونیست‌ها و نزدیکی به شوروی برای تهدید آمریکا است ادامه این وضع خواه‌ناخواه ایران را از بلوک غرب و حیطه نفوذ سیاسی آمریکا خارج خواهد ساخت.
دکتر مصدق کمونیست نیست و هیچ‌گونه سمپاتی هم برای کمونیست‌ها ندارد، ولی کمونیست شدن ایران را بر بازگشت و تسلیم به انگلیس‌ها ترجیح می‌دهد. آمریکایی‌ها پس از این که به انواع وسایل متشبث شدند و نتوانستند او را به قبول راه‌حلی طبق نظریات انگلستان وادار کنند در صدد ساقط کردن حکومت مصدق از طریق پارلمان برآمدند و زمینه برای انجام این نقشه هم کاملا فراهم شده بود که مصدق نقشه‌های آن‌ها را نقش بر آب ساخت.
عصبانیت فوق‌العاده آمریکایی‌ها از رفراندوم و انحلال مجلس هم بیشتر از این جهت است که دکتر مصدق با انحلال مجلس مستقیما توطئه آمریکا را برای سقوط حکومت خود عقیم گذاشته است. بین انتشار نامه ژنرال آیزنهاور و توطئه استیضاح برای سقوط حکومت مصدق ارتباط مستقیمی برقرار بود که با رفراندوم و انحلال مجلس بر هم خورد. نزدیکی ایران و شوروی و پشتیبانی حزب توده از دکتر مصدق نتیجه طبیعی این تحول بود که بیش از شکست‌های قبلی بر آمریکایی‌ها گران آمده است.
اکنون که ساقط کردن حکومت مصدق از طریق قانونی و پارلمانی میسر نیست هدف آمریکایی‌ها انجام این نقشه از طرق غیرقانونی است.
تلاش آمریکایی‌ها برای کودتای نظامی و تغییر حکومت در ایران اکنون به منتها درجه شدت خود رسیده و مسافرت اسرارآمیز ژنرال شوارتسکف به تهران و ملاقات‌های او با شاه و بعضی از افسران ارتش ایران با این توطئه ارتباط مستقیم دارد. آمریکایی‌ها در حال حاضر تمام قوای خود را برای کودتای نظامی و ساقط کردن حکومت مصدق به کار انداخته‌اند، ولی مصدق هم بیدار است و می‌تواند با کنترل فعالیت‌های دربار و ارتش و اخراج مستشاران نظامی آمریکا از ایران توطئه جدید دشمنان خود را نیز عقیم بگذارد.
ملت عزیز، من چطور از شما تشکر کنم که به رایگان و بدون کوچک‌ترین اعتنایی به جان خود برای حفظ شعائر ملی و شاه خودتان آن‌چنان فداکاری کردید و شهید دادید. من همچنان که می‌دانید در چندین مورد حاضر بودم جان خود را برای شما بی‌دریغ بدهم و باز هر موقع که لازم شد از این عمل خودداری نخواهم کرد و چرا نکنم هنگامی که یک ملتی برای من جان خودش را می‌دهد.
