در دوران بارداری داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سالم بسیار حائز اهمیت است؛ تا علاوه بر تأمین نیازهای مادر و جنین بتواند از عوارض حاملگی نیز جلوگیری کند. بدین منظور نه‌تنها باید از مواد غذایی تازه و سالم استفاده کنید بلکه باید مواد غذایی ناسالم و یا مواد غذایی که در مواقع عادی مشکلی ایجاد نمی‌کنند اما برای دوران بارداری مضر هستند را نیز از برنامه‌ی غذایی‌تان حذف کنید.
اجتناب از برخی غذاها باعث می‌شود که شما و کودکتان ایمن و سالم باشید. در ادامه لیستی از چنین مواد غذایی را آورده‌ایم.
1. تخم‌مرغ‌های خام یا عسلی
شما نباید تخم‌مرغ‌ها را به‌صورت خام یا عسلی میل کنید؛ زیرا آن‌ها حاوی باکتری‌های مضر سالمونلا هستند که باعث مسمومیت غذایی می‌شوند و ممکن است اسهال، استفراغ شدید، سردرد، درد شکمی و درجه حرارت بالا را نیز تجربه کنید. این علائم بعید است به کودک شما آسیب برساند، اما سیستم ایمنی بدنتان ضعیف‌تر می‌شود و این ممکن است بر رشد کودک تأثیر بگذارد. علاوه بر این، باید از غذاهای حاوی تخم‌مرغ خام نیز اجتناب کنید. این خوراکی‌ها عبارت‌اند از: سس‌های خانگی، کاستاردها، بستنی‌ها و دسرهایی مانند تیرامیسو و ...
توصیه: محصولات تهیه شده با تخم‌مرغ را به‌صورت پاستوریزه بخرید؛ مثل سس‌های پاستوریزه، دسرها و بستنی‌های پاستوریزه. و توصیه‌ی دیگر این که تخم‌مرغ‌ها را قبل مصرف خوب بپزید تا زرده آن سفت شود، یا آن را به‌صورت یک املت خوب پخته شده میل کنید.
2. ماهی‌های دارای جیوه بالا و ماهی‌های در معرض آلاینده‌های صنعتی
ماهی‌هایی مانند کوسه‌ماهی، اره‌ماهی، شاه‌ماهی خال‌مخالی و کاشی‌ماهی جیوه‌ی بالایی دارند و باید از آن‌ها پرهیز کرد. جیوه، عنصری است که در اقیانوس‌ها، رودها و دریاچه‌ها یافت می‌شود و در بدن انسان به متیل مرکوری یا جیوه آلی تبدیل می‌شود که یک نوروتوکسین است و با آسیب مغزی و تأخیر در رشد در نوزادان ارتباط دارد. شما می‌توانید ماهی‌هایی مانند ماهی سالمون، گربه‌ماهی، ماهی کُد و ماهی‌هایی که سطح جیوه کمی دارند را انتخاب کنید. طبق اعلام FDA ایالات‌متحده، شما می‌توانید در هفته تا 8 الی 12 اونس ماهی (230 تا 340 گرم) میل کنید که این معادل حدود دو تا سه وعده ماهی در هفته است. مصرف ماهی تن سفید (آلباکور) باید به شش اونس در هفته (170 گرم) محدود شود.
از طرف دیگر ماهی‌های موجود در رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و نهرها حاوی مقادیر مضری از بی‌فنیل‌های پُلی‌کلر (PCB) هستند که با قرار گرفتن در معرض این آلاینده‌ها، ممکن است نوزادان دچار وزن بدنی کم در هنگام تولد، کوچکی دور سر، ناتوانی در یادگیری و مشکلات حافظه شوند.
توصیه: ماهی‌های سرشار از اسیدهای چرب امگا 3، کم جیوه و ماهی‌های آب‌های شیرین را انتخاب کنید؛ زیرا این مواد غذایی حاوی پروتئین بالا، چربی‌های اشباع کم و بسیاری از مواد مغذی هستند که نقش اساسی در رشد قلب و مغز جنین دارند و به رشد مناسب او کمک می‌کنند.
با این حال شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بهترین ماهی‌ها با یک پزشک یا متخصص تغذیه آگاه در این مورد مشورت کنید.
3. ماهی‌ها و غذاهای دودی
در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی سطح ایمنی بدن دستخوش تغییراتی می‌شود. مصرف غذاهای دریایی دودی که ممکن است حاوی باکتری لیستریا مونوسیتوژنز (Listeria monocytogenes) باشند می‌تواند باعث ایجاد لیستریوز همراه با علائمی مانند اسهال و استفراغ شود که موجب بیماری در نوزادان و حتی سقط جنین یا مرده‌زایی می‌شود. علاوه بر این، غذاهای دودی به دلیل ایجاد ترکیبات هیدروکربنی حلقوی، سرطان‌زا هستند و مصرف آن‌ها توصیه نمی‌شود.
توصیه: از آنجایی که در کشور ما همیشه ماهی تازه وجود دارد نیازی به دودی کردن ماهی و دیگر گوشت‌ها نیست. بنابراین تا حد امکان از مصرف چنین غذاهایی پرهیز کنید.
4. گوشت و مرغ خام یا نیم‌پز
مصرف گوشت و مرغ‌های خام یا نیم‌پز مانند وقتی که رنگ گوشت مرغ هنوز صورتی است یا هنوز دارای خون است مثل استیک‌های آبدار مضر هستند؛ زیرا این‌ها حاوی انگل توکسوپلاسما و باکتری‌های مضر سالمونلا می‌باشند. سالمونلا خطر مسمومیت غذایی را افزایش می‌دهد. توکسوپلاسما نیز باعث توکسوپلاسموز می‌شود که علائم شبه آنفلوانزا دارد و چند هفته پس از مصرف غذا ایجاد می‌شود و می‌تواند به سقط جنین یا مرگ جنین در هنگام زایمان منجر شود.
توصیه: شما باید گوشت و مرغ‌های خوب پخته شده و گرم را مصرف کنید. انواع گوشت‌های پخته شده در خانه توصیه‌های خوبی هستند؛ دمای گوشت چرخ‌کرده باید حدود 71 درجه سانتی‌گراد، برای برش‌های کامل 63 درجه و برای سینه‌ی مرغ 74 درجه سانتی‌گراد باشد.
5. شیرهای پاستوریزه نشده
نوشیدن شیرهای غیرپاستوریزه یا خام در دوران بارداری ناامن است. در واقع شیرهای خام و پاستوریزه نشده منفعت غذایی ندارند و سهم بالاتری از بیماری‌های ناشی از غذا را به خود اختصاص می‌دهند. آن‌ها حاوی باکتری‌های مضر مانند سالمونلا، لیستریا، ای کولای و کریپتوزپوریدیوم هستند که می‌توانند برای شما و جنین‌تان خطرناک باشند.
توصیه: فقط شیر و فراورده‌های پاستوریزه آن را خریداری کنید. در پاستوریزاسیون، شیر تحت دمای زیادی قرار می‌گیرد که میکروب‌های بیماری‌زا را از بین می‌برد. اگر مجبور به خرید شیر از فروشنده‌های محلی هستید، آن را در دمای بالا خوب بجوشانید تا میکروب‌های آن از بین برود. همچنین می‌توانید شیرهای غیرلبنی مانند شیرسویا، شیربرنج، شیربادام و شیرجو دوسر را انتخاب کنید زیرا آن‌ها بی‌خطرتر و حاوی مواد مغذی مشابهی هستند.
6. پنیرهای نرم
پنیرهای نرم مانند کامامبر، راکفورت، گرگونزولا، بری، فتا، بلوچیز و ... را نخورید مگر اینکه پاستوریزه شده باشند. پنیرهای غیرپاستوریزه حاوی لیستریا هستند.
توصیه: پنیرهای سفت مانند پنیر چدار یا پنیر سوئیسی بخورید؛ زیرا برخلاف پنیرهای نرم آب ندارند. بنابراین، این پنیرها به احتمال کمتری پناهگاه باکتری‌ها می‌شوند. تمام پنیرهای نرم غیروارداتی که پاستوریزه شده‌اند نیز برای مصرف بی‌خطر هستند.
7. میوه و سبزیجات نشسته
میوه‌ها و سبزیجات شسته نشده انگل توکسوپلاسما دارند که به کودک در حال رشد آسیب می‌رساند. توکسوپلاسموز، خاکی که میوه‌ها و سبزیجات در آن رشد می‌کنند را آلوده می‌کند و در صورتی که شما آن‌ها را نشویید ممکن است این میکروب‌های مضر وارد بدنتان شوند.
توصیه: میوه‌ها و سبزیجات را کاملاً زیر آب جاری بشویید و قسمت‌های خراب و له‌شده را از آن‌ها جدا کنید؛ زیرا قسمت‌های خراب، مستعد ابتلا به باکتری‌ها هستند. سبزیجات مخصوصاً برگ‌های آن را بپزید.
8. جوانه‌های خام
جوانه‌های خام از جمله جوانه‌های شبدر، یونجه، لوبیا، تربچه، کلم بروکلی، آفتابگردان، پیاز، سویا و نخودسبز را به صورت نپخته نخورید. آن‌ها بسیار مستعد ابتلا به باکتری‌های لیستریا، سالمونلا و E. coli هستند. همان‌طور که می‌دانید، لیستریوز می‌تواند منجر به تولد زودرس، سقط جنین، مرده‌زایی و عفونت در نوزادان شود. سالمونلا و E.coli نیز می‌توانند منجر به بیماری‌های شدید شوند.
9. غذاهایی که باعث حساسیت می‌شوند
سویا، گندم، شیر گاو، تخم‌مرغ‌ها، بادام‌زمینی، آجیل‌های درختی (بادام، گردو، فندق و ...) و ماهی فقط باید در صورتی مصرف شوند که به آن‌ها آلرژی نداشته باشید. البته، تعداد کمی از تحقیقات عنوان می‌کنند که مصرف این مواد غذایی در اوایل دوران بارداری ممکن است شانس ابتلا به آسم و آلرژی را بعداً در کودک کاهش دهد. اما فعلاً شما نمی‌توانید در این مورد اطمینان داشته باشید.
توصیه: از آنجا که همه مطالعات از این ادعا پشتیبانی نمی‌کنند، بهتر است که نظر پزشکتان را در این مورد جویا شوید.
10. سالادهای رستورانی
سالادهای تهیه شده در رستوران مانند سالاد سزار، سالادهای با گوشت‌های از قبل آماده شده (سالاد مرغ) و سالادهای دریایی برای شما ممنوع است؛ زیرا این‌ها میکروب‌های مضری دارند. همچنین، این سالادها حاوی مایونز هستند که تخم‌مرغ خام و سس سالاد دارند که دارای کالری بالا و نمک و شکر هستند.
تخم‌مرغ‌ها، سبزیجات و برگ‌های خام مورد استفاده در سالادها پناهگاه باکتری‌های سالمونلا و لیستریا هستند که می‌تواند منجر به مسمومیت غذایی شود. مصرف سالاد آلوده می‌تواند باعث علائم شبه آنفلوانزا در مادر و عوارض شدید سلامتی در نوزادان شود.
توصیه: سالاد را با رعایت اصول ایمنی مواد غذایی در خانه درست کنید. حتماً میوه‌ها و سبزیجات را به‌خوبی شسته و در سطح تمیزی خرد کنید و گوشت و تخم‌مرغ را نیز به طرز صحیح بپزید.
11. آبمیوه‌های غیرپاستوریزه
آب میوه و سبزیجات پاستوریزه نشده، از جمله آن‌هایی که بسته‌بندی‌شده هم هستند، ممکن است باکتری‌های مضر E.coli و سالمونلا را به همراه داشته باشند. نه‌تنها آبمیوه‌های بیرون و پاکتی، بلکه در صورتی که میوه یا سبزیجات به خوبی شسته نشود، ممکن است یک لیوان آبمیوه تازه‌ی خانگی نیز این خطر را ایجاد کند.
توصیه: آب میوه‌های پاستوریزه را انتخاب کنید یا آن‌ها را در خانه درست کنید. شما باید میوه‌ها و سبزیجات را کاملاً در زیر آب جاری بشویید و از برس استفاده کنید تا خاک و آلودگی‌های روی آن کاملا تمیز شود و قسمت‌های له‌شده را جدا کرده و دور بیندازید.
تبیان
