محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز جمعه طی پیامی توئیتری در واکنش به بیانیه سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه، آلمان) که در آن از ایران خواسته شده به تعهدات هستهای خود پایبند باشد، این سه کشور را شریک جرم دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو خواند و تأکید کرد که آنها در مقامی نیستند که به ایران مشاوره بدهند.
به گزارش تسنیم، محمدجواد ظریف در توئیتر نوشت: «سه کشور اروپایی (E۳) باید تلاش برای آبروداری نزد عموم را متوقف کنند و به خود جرأت بدهند که آنچه را در جمع خصوصی خود تصدیق میکنند، یعنی ناکامی در اجرای وظایف خودشان ذیل برجام به دلیل ناتوانی محض در مقاومت برابر زورگویی آمریکا، را به همه اعلام کنند.»
وی افزود: «سه کشور اروپایی شریک جرم ترامپ و نتانیاهو هستند و در موقعیتی نیستند که بخواهند به ایران مشاوره بدهند.»
ساعاتی پیش وزرای امور خارجه کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان امروز جمعه در پایان نشست سهجانبهای که پس از تصویب قطعنامه پیشنهادی آنها علیه ایران در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی برگزار کردند، طی بیانیهای بار دیگر مدعی حمایت از برجام شده و از ایران خواستند که تعهدات هستهای خود ذیل برجام را بهطور کامل رعایت کند.
مقامات اروپایی در حالی طی ماههای اخیر بارها ژست حمایت از برجام گرفته، از ضرورت همکاری کامل ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی سخن گفته و قطعنامهای ضدایرانی در این خصوص پیشنهاد کردند که با انجام ندادن تعهدات مشخص خود ذیل برجام، باعث شدند که ایران نیز متقابلاً تصمیم به تعدیل تعهدات خود ذیل برجام بگیرد.
شورایعالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ در واکنش به کوتاهی کشورهای اروپایی در اجرای وعدههایشان، در بیانیهای اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی و حقوق تصریحشده خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف خواهد کرد.
پس از آن ایران طی ۵ مرحله با فواصل ۶۰ روزه اقدام به کاهش تعهدات هستهای خود ذیل برجام کرد و بین این مراحل به طرفهای اروپایی اعلام کرد که اگر آنها به تعهدات خود ذیل برجام عمل کنند، ایران آمادگی دارد که برای بازگشت به تعهدات هستهای خود ذیل برجام با آنها مذاکره کند.
در پی تداوم بیاعتنایی طرفهای اروپایی برجام به تعهدات خود ذیل این توافق چندجانبه، جمهوری اسلامی ایران شامگاه یکشنبه ۱۵ دیماه ۱۳۹۸ در بیانیهای اعلام کرد که در گام پنجم کاهش تعهدات خود، آخرین مورد کلیدی از محدودیتهای عملیاتی خود در برجام، یعنی «محدودیت در تعداد سانتریفیوژها» را کنار میگذارد، بدین ترتیب برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنیسازی، درصد غنیسازی، میزان مواد غنیشده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست و منبعد برنامه هستهای ایران صرفاً بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت.
در این بیانیه نیز تأکید شد که همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچون گذشته ادامه خواهد یافت و در صورت رفع تحریمها و منتفع شدن ایران از منافع برجام، جمهوری اسلامی ایران آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود است.
قطعنامه کنونی آژانس تا حدودی توصیهای بوده و خواهان همکاری ایران با این نهاد در زمینههای مورد درخواست است.در این قطعنامه اقدامات اجرایی مبنی بر ارجاع موضوع به شورای امنیت یا اعمال تحریم بر ایران مود لحاظ قرار نگرفته است اما قدر مسلم این است که در صورت تداوم وضعیت کنونی و عدم تامین خواستههای آژانس و تاکید بر عدم همکاری تهران در گزارش جدید، میتواند مقدمهای بر ارجاع مساله به شورای امنیت باشد. به نظر میرسد کشورهای اروپایی گستره فشار بر ایران را به سطح کنونی محدود کرده تا این فرصت را به تهران بدهند که با آژانس همکاری کند و خواست کشورهایی همانند آمریکا، اسرائیل و عربستان برای ارجاع پرونده هستهای ایران به شورای امنیت محقق نشود.