یكی از دغدغه‌های والدین، نوع رفتار فرزندشان است و نسبت به رفتارهای كلامی و غیركلامی فرزند خود حساس هستند و تمایل دارند فرزندشان بهترین رفتار را از خود بروز دهد.
طبق دیدگاه‌های رفتارشناسی، افراد رفتار كردن را یاد می‌گیرند و یادگیری تنها به معنای آموختن با استفاده از مطالب درسی و علمی نیست، بلكه در رشد هیجانی و شخصیتی و تعامل‌های اجتماعی انسان بسیار اثرگذار است و در طی یادگیری فرد می‌آموزد چگونه زندگی كند، از چه چیزی بترسد، چه كلماتی به زبان بیاورد و چگونه رفتار كند.
باید توجه داشته باشیم رفتار كودكان تحت‌تاثیر محیطی كه در آن بزرگ می‌شود شكل می‌گیرد و یكی از فرآیندهایی كه توسط آن رفتارهای كودكان شكل می‌گیرد «یادگیری از طریق مشاهده» است.یادگیری مشاهده‌ای به فرآیندی گفته می‌شود كه فرد از طریق مشاهده‌كردن رفتار دیگران و حفظ و به یادسپاری و تكرار از خود نشان می‌دهد.
لازم به ذكر است كه كودكان به‌سرعت از طریق مشاهده رفتار والدین یا خواهر و برادر و همسالان‌شان مطالب مختلف و رفتارهای مختلف را یاد می‌گیرند و آنها را تقلید می‌كنند.اطرافیان و مراقبان كودك به رفتاری كه كودك از خودش نشان می‌دهد واكنش نشان می‌دهند و این واكنش می‌تواند تقویت‌كننده یا تضعیف‌كننده باشد كه باعث پایداری رفتار و تكرار آن یا باعث خاموشی رفتار كودك خواهد شد.
چنانچه والدین از شی‌ء یا موجودی ترس داشته باشند، می‌توانند ترس خود را به كودكان منتقل كنند و سایر رفتارهای كودكان نیز می‌تواند به همین شكل یاد گرفته شود.بنابراین بسیار مهم است كه از روش‌های شكل‌دهی رفتار استفاده كرد تا زمانی كه كودك رفتار نامناسبی از خودش بروز می‌دهد، با آن مقابله كرد.
برای كاهش اضطراب و كاهش لجبازی نیز می‌توان از شكل‌دهی رفتار استفاده كرد و چنانچه رفتاری در كودك تقویت و تشویق شود، احتمال بروز آن افزایش می‌یابد و اگر با تنبیه روبه‌رو شود یا با تقویت منفی همراه شود، احتمال بروز آن كاهش می‌یابد.
اما باید در نظر داشته باشیم كه نوع سیستم‌های خاموش‌كننده نباید با زد و خورد منفی و تنبیه بدنی همراه باشد، زیرا شرایط رفتاری كودك را خراب‌تر خواهد كرد و احتمال ایجاد ترس و وحشت بیمارگون و لجبازی و نافرمانی و سركشی و اضطراب در كودك افزایش می‌یابد. بنابراین باید بر اساس سن و جنسیت و نوع رفتار، از روش‌های رفتاردرمانی استفاده كرد.
روزنامه جام جم
