سرویس تاریخ «انتخاب» / فهیمه نظری: صبح شنبه ششم اردیبهشت ۱۳۵۹ صدای جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که ساعت ۲۲ و ۱۵ دقیقه شامگاه جمعه پنجم اردیبهشت ماه [۵۹] منطقه فرود هلیکوپترها و هواپیماهای آمریکایی در رباطخان طبس به وسیله هواپیماهای نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران بمباران شد و در نتیجه ۲ فروند از هلیکوپترها نابود شدند و ۳ فروند هلیکوپتر دیگر که در محل بودند آسیب دیدند. رادیوی صدای جمهوری اسلامی ایران هدف از این بمباران را جلوگیری از عملیات احتمالی دشمن در ربودن هلیکوپترها اعلام کرد.
فردای آن روز کیهان به نقل از آسوشیتدپرس نوشت که یک افسر عالیمقام آمریکایی روز شنبه ششم اردیبهشت افشا کرده که «پارهای از وسایل و اسناد سری آمریکا در هلیکوپترهایی جا مانده است که پس از شکست این ماموریت در نزدیکی طبس رها شدهاند در میان این وسایل پارهای از دستگاههای دقیق مخابرات و الکترونیکی خنثیکننده رادار و غیرو وجود داشته است. همین افسر اظهار امیدواری کرد که با بمبارانی که نیروی هوایی ایران علیه این هلیکوپترها صورت داده دیگر اسراری وجود ندارد که به چنگ کسی بیفتد.» از سوی دیگر کیهان در همین شماره خبر داد که «صادق خلخالی اسناد و مدارک به جا مانده آمریکاییان در هلیکوپترها را ضبط کرده است»، اما در این مورد توضیح بیشتری نداد.
به هر روی صدور دستور بمباران هلیکوپترها از جانب بنیصدر، رئیسجمهور وقت و فرمانده وقت کل قوا، موضوعی است که تا همین امروز در هالهای از ابهام قرار گرفته است. برخی هنوز بر این باورند که بنیصدر به منظور از بین بردن اسناد و مدارک آمریکاییها چنین فرمانی را صادر کرده بود. خود بنیصدر روز یکشنبه ۷ اردیبهشت ۵۹ در پاسخ به خبرنگار کیهان علل بمباران منطقه عملیاتی نیروهای آمریکایی در نزدیکی طبس و هلیکوپترهای باقیمانده را اینطور تشریح کرد:
«به چند دلیل این کار میبایستی صورت میگرفت:
اولا رادارهای ما را مستشاران آمریکایی که در زمان رژیم شاه در ایران بودند کار گذاشتهاند بنابراین تکنیک آن کاملا برای آنها روشن است، در نتیجه میدانند چگونه از مرزها بگذرند که رادارها نتوانند آنها را شناسایی کنند.
ثانیا هواپیماهای ما نیز از نوع آمریکایی هستند و آمریکا به هر حال به تکنیک و اسرار آنها آشنایی دارد و از آنجا که احتمال زیادی برای اقدام به عملیاتی برای بردن هلیکوپترها از جانب آمریکا با پوشش هوایی خود میرفت دستور این عملیات داده شد.
این عمل برای این بود که هلیکوپترها از کار بیفتند و نتوانند از کشور خارج شوند.
اگر اسنادی در هلیکوپترها وجود داشته باشد از بین نرفته است زیرا این عملیات فقط به منظور از کار انداختن هلیکوپترها بوده است و بمباران به صورت راکت صورت گرفته است و هلیکوپترها آنچنان منهدم نشدهاند که اسنادی از بین برود.»
سرلشکر امیربهمن باقری، فرمانده وقت نیروی هوایی جمهوری اسلامی، نیز در گفتگو با کیهان در همان روز بمباران هلیکوپترهای آمریکایی را رد کرد: «بمبارانی صورت نگرفته است. اما از طرف ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران دستور داده شده بود که به هلیکوپترهای آمریکایی آسیب رسانده شود تا جایی که قادر به پرواز نباشند اما متاسفانه در تیراندازی پرسنل نیروی هوایی در اثر اصابت گلوله به قسمتهای حساس هلیکوپترها نظیر باک بنزین و موتور دو فروند از هلیکوپترها دچار آتشسوزی میشوند و در نتیجه از بین میروند و در این جریان دو فروند از هلیکوپترهای دیگر چند سوراخ برمیدارند و یک فروند دیگر از هلیکوپترها سالم است و قابلیت پرواز دارد.»
گفتنی است که در جریان بمباران هلیکوپترهای آمریکایی در طبس، محمد منتظرالقائم، فرمانده سپاه پاسداران یزد نیز به شهادت رسید. این مسئله موجب واکنش سپاه پاسداران شد به طوری که فردای آن روز اطلاعیهای در همین رابطه منتشر و طی آن خواستار رسیدگی هیاتی برای تحقیق درباره علت بیخبری ارگانهای مسئول از این واقعه شد. متن اطلاعیه به این شرح بود:
«بسمالله الرحمن الرحیم
امت اسلامی ایران
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با وجود امکانات اندکی که از نظر تدارکاتی دارد، همواره با پشتیبانی از ایمان و عشق به انقلاب اسلامی جوانان مشتاق به شهادت، سعی در انجام وظیفه اسلامی خویش داشته و دارد.
ما به مجرد اطلاع از دخالت نظامی آمریکا که توسط برادران مسلمان ما در طبس و در ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه روز جمعه ۵ر۲ر۵۹ به ما خبر رسید، تمام نیروهای خود را در منطقه بسیج نمودیم تا به طرف منطقه حرکت کنند.
برادران پاسدار اعزامی از یزد که به منطقه رسیده بودند و مشغول جمعآوری اسناد بودند توسط هواپیمایی مورد حمله قرار میگیرند و فرمانده سپاه پاسدارن یزد شهید و دو نفر از برادران مجروح میگردند. ما از پیشگاه رهبر و فرماندهمان امام خمینی تقاضا داریم برای روشن شدن مسئله و پیجویی علت بیخبری ارگانهای مسئول از واقعه هیاتی را مامور نمایند تا حقایق برای همگان روشن شود.
ضمنا همانگونه که مستحضر هستید چون این طرح در مراحل اولیه مواجه با شکست گردیده، قسمتهای بعدی طرح که محققا در رابطه وسیع با عوامل داخلی و مزدور بوده است دستنخورده باقی مانده است. باشد که این عمل کارتر خبیث و شیطان بزرگ آمریکا موجب هوشیاری و مراقبت هرچه بیشتر مردم مسلمان ما از انقلاب اسلامیشان به رهبری امام خمینی گردد.»
شهادت فرمانده سپاه یزد اما گمانهای جدید را علیه دولت وقت تقویت کرد، و آن اینکه محمد منتظرالقائم در بررسی منطقه به اسناد و مدارک طرح نظامی آمریکا دست یافته و شهادت ایشان به منظور جلوگیری از افشای آن اسناد صورت گرفته است. گمانهای که توسط سرلشکر باقری، فرمانده وقت نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران در گفتگو با کیهان مورخ ۷ اردیبهشت ۵۹ رد شد: «این مطلب را تایید نمیکنم، مسلما اگر چنین اتفاقی افتاده باشد، باید به اتفاق بیشتر نسبت داد اما به هر صورت امروز هیاتی را انتخاب خواهم کرد برای رسیدگی و شناسایی عاملان مرگ فرمانده سپاه پاسداران یزد. هیات مذکور در تهران و در محل حادثه جزئیات مرگ فرمانده سپاه پاسداران یزد را مورد بررسی دقیق قرار خواهند داد...»