پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
سرویس تاریخ «انتخاب»؛ در نوامبر ۱۹۱۸ قرارداد متارکه جنگ بین متفقین و آلمان و اندکی بعد متحدانش امضا میشود. متفقینِ پیروزشده، طبعا شرایط خود را به متحدین تحمیل میکردند. کنفرانس ورسای که برای جامعه بینالملل از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است، در ژانویه ۱۹۱۹ آغاز میشود و با اینکه قرار نیست دول بیطرف در کنفرانس صلح نقشی داشته باشند. ایران به واسطه خسارات بسیاری که در جنگ دیده خود را با سایر دول بیطرف یکسان نمیپندارد... از همین رو در دسامبر ۱۹۱۸، هنگامی که دومین کابینه وثوقالدوله بر سر کار است، هیاتی به سرپرستی علیقلیخان انصاری (مشاورالممالک)، وزیر خارجه وقت، عازم پاریس میشود تا خواستههای ملی ایرانیان را در جامعه بینالملل مطرح سازد. اعضای دیگر این هیات عبارتاند از: محمدعلی فروغی (ذکاءالملک) رئیس دیوان عالی تمیز، سید ابوالقاسمخان انتظامالملک (عمید) رئیس کابینه وزارت خارجه، میرزا حسین خان معینالوزرا (علاء) وزیر سابق فواید عامه و تجارت، آدولف پرنی مستشار وزارت عدلیه و عبدالحسین مسعود انصاری پسر مشاورالممالک (به سمت منشی مخصوص هیات).
آنچه در پی میخوانید خاطرات روزنوشت محمدعلی فروغی، جمعه ۲۱ فروردین ۱۲۹۸ است:
مشغول کتاب سبز و این قسم امور بودم. صبح مسیو وواز اینجا آمده در خصوص مجمع فرانکوپرسان و مجله صحبت میکرد و میگفت، عقیده من این است که باید کاری کرد که مجله خوب و قابل ملاحظه باشد و به این واسطه مصلحت در این است که عجله در راه انداختن آن نکنیم. ضمنا ملتفت شده یا ملتفتش کردهاند که نظر صمدخان [ممتازالسلطنه سفیر ایران در فرانسه] بیشتر شئونات خودش است. ضمنا فهمانید که من برای زحماتی که در این راه میکشم حق میخواهم و باید قرارش داده شود.
ناهار نواب [وزیرمختار ایران در آلمان] اینجا بود. بعدازظهر به مجلس شورای ملی رفتیم. عصر چون روز پذیرایی مادام علیقلیخان [مشاورالممالک وزیر خارجه] بود با رفقا آنجا رفتیم. زنی فرانسوی آنجا بود. ما را به شعر خواندن گرفتند. بعد به منزل آمده لباس پوشیدیم و به مهمانی دکتر کمبو رفتیم. صمدخان هم خودش را وعده گرفته بود. دکتر مریس کهن هم که قدیما برای تقویم جواهرات به طهران آمده بود آنجا بود. مادام کمبو هم مرا به شعر خواندن گرفت. علیقلیخان میگفت، صمدخان شرحی به ارفعالدوله از مشاور و هیات بدگویی کرده و من دفاع کردم و رفع اشتباه نمودم.
منبع: یادداشتهای روزانه محمدعلی فروغی، به کوشش محمدافشین وفایی و پژمان فیروزبخش، تهران: سخن، چاپ هفتم، ۱۳۹۸، صص ۹۵ و ۹۶.