رییس کل بانک مرکزی سه شنبه شب با حضور در یک گفت وگوی زنده تلویزیونی به تشریح سیاست‌های پولی و ارزی برای تقویت اقتصاد پرداخت.
وی در ابتدای این برنامه با تسلیت شهادت سردار سلیمانی و حادثه هواپیما درباره عملیات بازار باز، افزود: هر چند بازار ارز با نوسانات همراه بود اما این بازار سر و سامان گرفته است، بنابراین اعمال سیاست‌های پولی برای کنترل تورم قابل انجام است.
همتی با بیان اینکه الان وقت آن است که برای کنترل بازار پول اقدام کنیم و می‌توانیم برای کنترل تورم و هدف گذاری آن قدم برداریم، گفت: بیشتر کشورها کنترل نقدینگی و تورم را از طریق عملیات بازار باز انجام می‌دهند، ما تحت تاثیر عوامل اقتصادی می‌توانیم تورم انتظاری را پیش بینی کنیم بنابراین می‌توان سود کوتاه مدت بانکی را هدف گذاری کرد و از طریق خرید و فروش اوراق خزانه داری کل کشور بر بازار پول تاثیربگذاریم.
رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: به هر حال این سیاست نیاز به لوازم دارد و نباید بازار اوراق کم عمق باشد اما این بازار الان کم عمق است و باید کمک کنیم که عمق آن بیشتر باشد و هنوز خرید و فروش و میزان آن کم است و بدهی‌ها هنوز قابل نقد شدن نیست این در حالی است که همه جای دنیا بدهی‌ها در بازار سرمایه خرید و فروش می‌شود و مواقعی نرخ این اوراق بر اقتصاد تاثیر گذار است.
همتی ادامه داد: یکی دیگر از لوازم این است که بانک‌ها از ناترازی بیرون بیایند و از طریق خرید و فروش اوراق ما می‌توانیم با تهیه کانال نرخ سود که حاشیه بالا و پایین دارد جهت گیری کنیم و نرخ سود هدف باید پیش بینی شود. ما تقریبا بیش از یکسال است روی این کار می‌کنیم و مصوبات شورای فقهی، مجلس و شورای پول و اعتبار را گرفتیم و همکاران را به کشورهای دیگر فرستادیم. افراد دوره دیدند و اساتید پاکستان را آوردیم و با بورس نیز هماهنگی شد و الان کار پرده برداری شد.
وی افزود: نرخ سود سپرده اکنون یک مقدار تعادل پیدا کرده و سود بین بانکی حدود ۱۸.۵ درصد است و سال گذشته ۲۰.۵ درصد بود و الان دو واحد درصد کاهش یافته و بالای ۲۰ درصد وجود ندارد. این سیاست یک شبه نیست و یک محصول یکساله است و ما می‌خواهیم اول این ابزار را همه همکاران ما کار کنند. فردا اولین حراج این اوراق را داریم و بانک‌ها پیشنهادات خود را به بانک مرکزی دادند و به تدریج بازار آگاهی پیدا می‌کند و اوراق پیش بینی شده دولت در بودجه سال آینده در بازار عرضه می‌شود و نرخ این اوراق نباید بی جهت در بازار بالا برود. الان نرخ حدود ۲۱.۵ درصد است و بین بانکی نیز ۱۸.۵ درصد است.
رییس کل بانک مرکزی گفت: چیزی که اتفاق می‌افتد دولت در بازار اولیه اوراق خود را عرضه می کند. ما در این قضیه جدی هستیم و در اوج فشار رشد نقدینگی را نگاه کنید، انتظارات ابرتورم مطرح می‌شد اما میانگین نقدینگی را در حدود یک دهه گذشته نگه داشتیم و نگذاشتیم رشد کند. دولت الان حمایت می‌کند و بانک مرکزی وقتی در این زمینه مقاومت می‌کند به دولت و مردم کمک می‌کند و اجازه نمی‌دهیم نقدینگی بی جهت بالا برود. نسبت بدهی‌های دولت به GDP در کشور ما ۳۲ درصد است و در کشورهای پیشرفته تا ۲۰۰ درصد هم است و دولت در شرایط دشوار اوراق منتشر می‌کند و این کار را می‌تواند انجام دهد. بنابراین بانک‌های مرکزی تنها از بانک‌ها می‌تواند بخرد و خرید مستقیم از خزانه مطرح نیست.
وی تصریح کرد: اجازه نمی‌دهیم از این بابت نقدینگی و تورم لطمه بخورد و شرایط کشور دشوار است و با اقدامات صورت گرفته خیلی از مشکلات حل می‌شود. دولت منابع دیگری نیز برای کسب درآمد دنبال می‌کند.
همتی در ادامه این برنامه افزود: در ٩ ماهه امسال بانک‌ها ٦٢٦ هزار میلیارد تومان وام داده‌اند. تنها ٧٥٠ هزار نفر ٢٤ هزار میلیارد تومان وام ازدواج گرفته‌اند.
او گفت: بانک‌ها ٨٣٠٠ میلیارد تومان در این مدت به ٨٧١ شرکت دانش بنیان وام داده‌اند. همچنین بنگاه‌های کوچک و متوسط ٢٨ هزار میلیارد تومان تسهیلات گرفته اند.
رییس شورای پول و اعتبار با بیان اینکه ٧١ درصد تسهیلات صنعت برای تامین سرمایه در گردش بوده است، خاطرنشان کرد: این تسهیلات باید سر سال تسویه شود. در ٩ ماهه امسال ١٠ هزار میلیارد تومان برای اشتغال پایدار پرداخت شده است.
همتی ادامه داد: در این مدت ٨٥ هزار نفر از سوی کمیته امداد و ٧٥ هزار نفر از سوی سازمان بهزیستی با تسهیلات دریافتی توانمند شده‌اند.
رییس کل بانک مرکزی گفت: ٩٠ درصد تامین مالی اقتصاد توسط بانک‌ها انجام می‌شود. البته برخی از بانک‌ها نیز تخلفاتی داشته‌اند که با هیات مدیره آنها برخورد کرده‌ایم.
وی درباره قابل پیش بینی شدن نرخ ارز تصریح کرد: از ١٣ مرداد سال گذشته و اعمال تحریم‌های آمریکا که نرخ ارز به اوج خود و ١٩ هزار تومان رسیده بود، با کمک همکاران و سایر نهادها توانستیم توطئه‌های دشمنان را خنثی کنیم.
رییس شورای پول و اعتبار گفت: ما اقدامات پیچیده‌ای را در حوزه ریالی و نقل و انتقال ارز انجام دادیم و با سایر روش‌ها در تجارت خارجی، بازار را به ثبات رساندیم.
وی تاکید کرد: در ٩ ماهه امسال ٣١.٩ میلیارد دلار صادرات و ٣١.٨ میلیارد دلار واردات داشته‌ایم و تراز تجاری ما ١٠٠ میلیون دلار مثبت بوده است.
رییس کل بانک مرکزی گفت: ثبات نرخ ارز از نرخ آن برای من مهمتر است زیرا نوسان نرخ، پدر تولید را در می آورد و وظیفه بانک مرکزی پیش بینی پذیر کردن متغیرهای کلان اقتصاد است.
همتی در ادامه درباره بازگشت ارز حاصل از صادرات نیز گفت: از صادرکنندگان تشکر می‌کنم و تاکنون ٢٠ میلیارد دلار در سامانه نیما از ابتدای سال عرضه کرده‌اند و از این بازار ٣٢ میلیارد برای واردات تامین شده است.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه تقویت اقتصاد ملی اولویت اصلی رهبر معظم انقلاب و رییس جمهوری است، افزود: من نگفتم فراونی ارز داریم و در شرایطی هستیم که بی سابقه ترین تحریم‌ها برای کشور وجود دارد به طوری که حتی فشار به کشورهای دوست را نیز شامل شده است و از سویی دیگر درآمدهای نفتی هم کاهش یافته و انتظار داریم همانند همیشه صادر کنندگان همت کنند و ارز را به سامانه نیما بیاورند.
رییس شورای پول و اعتبار ادامه داد: ما باید واردات را تنظیم و کنترل کنیم تا داخلی بشود و واردات از خارج کاهش پیدا کند. لازم است از وزیر بهداشت تشکر کنم که همت کرده‌اند و اکثر داروها را در داخل تولید می‌کنند که باعث می شود ارز در این بخش به صورت بهینه کنترل شود. این انتظار را داریم که در بخش‌های دیگر هم تولیدات داخلی تقویت شود تا فشار واردات و تخصیص ارز کاهش پیدا کند و این مهم با تقویت خلاقیت‌های داخلی رشد پیدا می‌کند.
رییس کل بانک مرکزی در ادامه این برنامه به موضوع واردات ماشین اشاره کرد و افزود: مدت‌هاست که ماشین‌های وارداتی در گمرک مانده‌اند و من مخالف هستم که به این‌ها ارز تخصیص داده شود و یک بار برای همیشه باید محکم بایستیم و در دقیقه ۹۰ مجوز ندهیم اما به هر حال بانک مرکزی به این‌ها ارز نمی دهد.
وی تاکید کرد: ما در ۱۰ و ۱۶ مرداد ماه مقررات و ضوابط را تعیین کردیم اما برای پیش فروش‌ها که ارز را قبل از ضوابط جدید دریافت کرده‌اند مشکلی وجود ندارد، اما به هر حال واردات ماشین در شرایط فعلی بی معنی است هر چند به تازگی کمیسیون تلفیق واردات ماشین‌های هیبریدی را تصویب کرده است که البته معلوم نیست ارز آن از کجا تامین می‌شود.
رییس کل بانک مرکزی در ادامه همچنین با بیان اینکه برای سال آینده و سال‌های بعد ذخایر مناسب ارزی داریم ،گفت: براساس رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و برنامه‌های رییس جمهوری ما باید برای این بخش «ذخایر ارزی» بشدت برنامه محور و حساس باشیم و در حال حاضر ذخایر ارزی نسبت به یک دهه گذشته بی سابقه است و در وضعیت مطلوبی قرار دارد و این ذخایر پشتوانه قوی و مستحکم بانک مرکزی است.
همتی درباره سخت گیری بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات و ضمانت نیز افزود: اکنون ۲۲ هزار شعبه در کشور در حال حاضر فعال هستند که آنها تسهیلات پرداخت می‌کنند و همانطور که گفتم، ۷۵۸ هزار وام ازدواج در ۹ اول سال پرداخت شد.
وی تاکید کرد: بالاخره بانک هم باید از بازگشت پول اطمینان داشته و به تشخیص رییس شعبه است که روند پرداخت وام چگونه باشد و من از اینجا اعلام می‌کنم که بانک‌ها با متقاضیان دریافت وام ازدواج همراهی کنند.
رییس شورای پول و اعتبار در ادامه درباره کاهش قدرت خرید مردم، گفت: من وارث مشکلاتی بودم که ترامپ هم به آن اضافه شد. هنگامی که ارزش پول ملی کاهش یافت، قدرت خرید مردم نیز کاهش داشت که باید تلاش زیادی برای اصلاح صورت گیرد. البته راه‌هایی برای رفع این مشکل وجود دارد از جمله چاپ پول اما درست نیست زیرا رشد اقتصادی باید با کاهش مشکلات و خروج از رکود تورمی باشد و به سمت رونق حرکت کنیم.
وی با تاکید بر اینکه من از مشکلات مرم آگاه هستم، افزود: اما در حال حاضر امکان جبران تمام این مشکلات نیست. ان شالله با مدیریت بودجه سال آینده از بدتر شدن شرایط کشور جلوگیری خواهیم کرد. ما در شرایط ایده ال نیستیم و در شرایطی هستیم که باید به اقتصاد مهلت بدهیم تا سربلند کند و شاخص‌های اصلی اقتصاد احیا شود اما اینکه انتظار بهبود شرایط تا ۶ ماه یا یکسال آینده داشته باشیم، غلط است.
او ادامه داد: در حال حاضر نرخ رشد اقتصادی منفی است اما نرخ رشد اقتصاد غیر منفی نیم درصد مثبت است و نرخ رشد بخش صنعت و معدن، کشاورزی نیز مثبت شده اما این نرخ در بخش خدمات منفی است. با این روند فعلی امیدوام تا پایان سال این نیم درصد نیز افزایش یابد و سال آینده با بهبود رشد مواجه باشیم.
همتی همچنین درباره نگرانی ها از بودجه سال ۹۹، گفت: من هم نگران بودجه سال آینده هستم اما در شرایط فعلی با مدیریت صحیح، آثار منفی بودجه به حداقل خواهد رسید و امیدوارم وابستگی به نفت به حداقل برسد.
رییس کل بانک‌مرکزی در ادامه همچنین درباره حذف ۴ صفر از پول ملی نیز افزود: فوریت این طرح در مجلس شو ای اسلامی تصویب شده و باید اجازه دهیم تا کمیسیون‌ها آن را بررسی‌کنند. براساس بررسی‌ها ۸۵ درصد پول ما ۱۰۰، ۵۰ و ۱۰ هزار تومانی است.این اقدام نیز کار مثبتی است اما اجازه دهید مجلس تصمیم بگیرد و باید توجه داشته باشیم که اجرای آن نیز سه سال زمان خواهد برد تا اجرایی شود.
همتی همچنین به اجرای رمز دوم پویا اشاره کرد و افزود: اقدامات لازم در زمینه رمز دوم پویا انجام شده و توانستیم از طریق پیامک نیز این طرح را اجرا کنیم. از ۸ بهمن ماه بانک‌ها به این سیستم متصل خواهند شد و به محض اقدام برای جا به جایی پول، پیامک رمز پویا ارسال و ارتباط برقرار می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه استفاده از اپلیکیشین بانک‌ها یکی دیگر از راه های دریافت رمز پویا است، گفت: بررسی کردیم و تراکنش‌های زیر ۱۰۰ هزار تومان در ۲۴ ساعت به رمز پویا نیاز ندارند اما از ۸ بهمن برای مبالغ بالای ۱۰۰ هزار تومان به دریافت رمز پویا از طریق پیامک یا اپلیکیشین نیاز است.
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به ارسال پیامکی رمز پویا، افزود: در مکانیزم رمز دوم پویا سامانه پیامکی نیز در نظر گرفته شد که صدا و سیما برای فرهنگ سازی آن اقدامات متعددی انجام داد و با همت همکاران بخش فناوری اطلاعات طرح رمز دوم یکبار مصرف به خوبی در حال اجرایی شدن است.
وی تصریح کرد: اپراتورها از ما خواستند که USSD ادامه پیدا کند و برای تسهیل پرداخت فرآیندی در نظر گرفته شده تا استفاده از رمز دوم پویا برای تراکنش‌های در مجموع روزانه بالاتر از ۱۰۰ هزار تومان اجباری باشد و تراکنش‌های کمتر از این مبلغ با رمز دوم ایستا که تا به امروز در اختیار مشتریان بود، انجام شود و نیاز به هیچ کدام از روش‌های رمز دوم یکبار مصرف ندارند.
همتی تاکید کرد: بررسی وضعیت فیشینگ نشان داد که تمام فیشینگ و خسارت از کلاهبرداری با رمز دوم پویا برای تراکنش‌های بانکی بالاتر از صد هزار تومان بوده و صرفا کمتر از ۱۵۰ کلاهبرداری با مبلغ کمتر از ۱۰۰ هزار تومان گزارش شده است.
رییس کل بانک مرکزی در خصوص مطرح شدن مباحثی در خصوص دشواری استفاده از رمز پویا نیز گفت: بنده بسیاری از افراد را مشاهده کرده‌ام که رمز دوم یکبار مصرف خود را از روش‌های اعلام شده فعال کرده‌اند و مشکلی وجود ندارد و کار ساده‌ای است.
رییس شورای پول و اعتبار در ادامه با بیان این که قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده است، افزود: دشمنان با کاهش قدرت خرید مردم و اعمال تحریم هدف‌های متعدد و بزرگی داشتند که خوشبختانه به آنها نرسیدند و لازم است تا کاهش قدرت خرید جبران شود؛ دولت و تمام نظام باید اقداماتی را به صورت جدی در دستور کار خود قرار دهند تا کاهش قدرت خرید شهروندان جبران شود.
وی درباره طرح بخشودگی جرایم تسهیلات زیر صد میلیون تومان نیز گفت: این موضوع که بانک‌ها این مساله را اجرایی می‌کنند معنا ندارد؛ در حال حاضر بالغ بر ۵ هزار میلیارد تومان از سوی بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور انجام شده و با توجه به سقفی که از سوی مجلس ارائه شده، حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان از این تسهیلات باقی مانده که اختلاف نظری میان دیوان محاسبات، بانک مرکزی و بانک‌ها وجود داشت که خوشبختانه رفع شده و این تسهیلات نیز در دستور کار قرار گرفته است.
رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: بر اساس آمار حدود ۸۰ درصد از بخشودگی جرایم تسهیلات زیر ۱۰۰ میلیون تومان انجام شده است.
وی درباره ایجاد افزایش نظارت در بانک‌ها افزود: موضوع افزایش نظارت در بانک‌ها از سوی بانک مرکزی در حال انجام است و در برنامه قرار دارد؛ اقدامات هیات انتظامی تقویت شده و در حوزه هیات مدیره و انتخاب افراد کنترل و نظارت بیشتری را با ضوابط و قوانین سخت‌گیرانه داریم که ان شاالله نظارت بیشتری در بانک‌ها صورت بگیرد و وعده می‌دهم که بانک‌هایی که مشکل داشتند اصلاح شده و مشکلات بانک‌های دیگر نیز به تدریج رفع خواهد شد و شرایط بهتری خواهند داشت.
همتی درباره برنامه بانک مرکزی برای رونق تولید نیز گفت: من این موضوع را عرض می‌کنم که برنامه کلی ما حمایت و رونق تولید است؛ از هفته آینده طرح گام به عنوان یکی از طرح‌های اتکایی مهم بانک مرکزی برای حمایت از زنجیره تامین با اعتبار ۶۰ تا ۷۰ هزار میلیارد تومان است که به تدریج به تولید کنندگان یعنی کسانی که نیاز به مواد اولیه دارند، خواهیم داد؛ از هفته آینده این طرح اجرایی می‌شود.
وی افزود: طرح پیشران را شروع کردیم و در آذر ماه نسبت به آبان ماه حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات افزایش پیدا کرده است که علت اصلی آن این است که ما حدود ۱۰۰ هزار میلیارد به طرح پیشران اختصاص دادیم و تمام برنامه این است که تولید بیشترین سهم را از نقدینگی و کمک‌های اعتباری داشته باشد.
رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: تولید راه بیفتد و اقتصاد غیر نفتی رشد پیدا کند، کاهش وابستگی به نفت و اقتصاد نفتی قطعی است و نسبت به فشارهای خارجی کشور بیمه خواهد شد.
