آنورکسیایا بی اشتهایی عصبی، اختلالی به ظاهر بی خطر اما مرگبار در کمین دختران و زنان جوان استدر اختلال بی‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا، فرد با وضعیت کاهش وزن غیرطبیعی، ترس از افزایش وزن و خود نتیجه‌گیری نادرست از مقدار وزنش مواجه است.
فرد مبتلا، کنترل وزن و تناسب‌اندام خود را زیر ذره‌بین دارد. فشارهای اجتماعی و اعتماد به نفس پایین باعث ایجاد این بیماری در فرد می‌شود که می‌تواند آثار جبران‌ناپذیری بر سلامت جسم و روان او بگذارد و زندگی شخصی اش را مختل کند.
وسواس کنترل وزن در این افراد تا جایی پیش می‌رود که فرد با بالا آوردن عمدی غذا بعد از خوردن یا استفاده از ملین‌ها، مواد ادرار‌آور و... کالری مصرفی را حذف می‌کند. آنورکسیا راه ناسالمی برای روبه رو شدن با هیجان‌های عاطفی است. مبتلایان، ارزش خود را با کاهش وزن و لاغری می‌سنجند.
این اختلال بیشتر در میان زنان و دختران جوان به خصوص بازیگران، مدل‌ها و ورزشکاران شایع است. گفته می‌شود آنجلینا جولی هنرپیشه هالیوود و سلین دیون سلبریتی کانادایی که به تازگی عکس‌های به شدت لاغر آن‌ها واکنش شدید طرفداران شان را به همراه داشت مبتلا به کم‌خوری عصبی هستند.
پیش از این در سال 2010 «ایزابل کارو» بازیگر و مدل فرانسوی با ۱۶۰ سانتی‌متر قد و حدود30 کیلوگرم وزن در سن ۲۸ سالگی درگذشت. وی از سن 13 سالگی و در تلاش برای لاغر نگه داشتن خود، به این اختلال دچار شده بود. در سال 2007، یک عکاس ایتالیایی، با انتشار تصاویر بسیار لاغر او در نشریه‌ها و بیلبوردهای بزرگ شهر، دختران جوان را با آسیب‌های ناشی از آنورکسیا آشنا کرد.
کارو قبل از مرگش گفت: «این کار را کردم تا دختران جوان سراسر دنیا و دست‌اندرکاران مد متوجه شوند که دیکتاتوری لاغری، تا چه اندازه وحشتناک است. لاغری بیش از حد باعث مرگ می‌شود و لاغری یعنی همه چیز به غیر از زیبایی. من می‌خواستم رنج خود را فریاد بکشم».
نشانه‌های آنورکیسا را بشناسیم
تشخیص آن کمی پیچیده است چون دلیل کاهش وزن در افراد مختلف، متفاوت است و در برخی کاهش وزن با لاغری ظاهری همراه نیست و از طرفی این افراد، لاغری، عادت غذایی نادرست یا مشکلات فیزیکی خود را مخفی می‌کنند.
در کنار کاهش وزن و لاغری نشانه‌های دیگری همچون فشار خون غیرطبیعی، خستگی، بی‌خوابی، سرگیجه، تیرگی انگشتان، ریزش‌مو، قاعدگی‌نامنظم، پوست خشک و زرد، تپش‌قلب، فشارخون پایین، بیماری‌های گوارشی مثل یبوست، نفخ شکم و حالت تهوع، پوکی استخوان، نابودی عضله، فشار دندان‌ها به روی هم نیز همراه است.
این اختلال نشانه‌های عاطفی و رفتاری نیز دارد از جمله ایجاد محدودیت شدید غذایی با رژیم و روزه، ورزش سنگین، پرخوری و بعد از آن بالا آوردن عمدی غذا و مصرف ملین‌ها و داروهایی برای کم کردن وزن، علاقه به آشپزی و نخوردن غذا، پنهان کردن گرسنگی، بهانه‌جویی برای نخوردن، مصرف مواد غذایی کم چربی و کم کالری، شکایت از چاقی، پوشیدن لباس زیاد، انزوا، بی‌حوصلگی وکاهش میل جنسی.
علت‌های آن را بدانیم
دلایل این بیماری ناشی از عوامل بیولوژیکی، روان شناسی و محیطی است. هر چند ژن عامل این اختلال مشخص نیست اما احتمالا تغییرات ژنتیکی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. تمایل افراد به کمال‌گرایی در ظاهر و داشتن وسواس و لجاجت در آن ها بی‌ارتباط با این اختلال نیست. راه تضمین‌شده‌ای برای پیشگیری وجود ندارددرمان از طریق گروهی شامل پزشک، روان شناس و متخصص تغذیه انجام می شود.
پزشک با طرح پرسش‌هایی درباره عادت‌های غذایی بیمار، نشانه‌های اولیه را تشخیص می‌دهد و جلوی گسترش آن‌را می‌گیرد. با تشخیص اولیه، چندین آزمایش فیزیکی مثل قد، وزن، فشارخون، دمای بدن و ظاهر فرد و آزمون‌های آزمایشگاهی همچون تراکم استخوان، تپش قلب و روان‌شناسی برای تشخیص بیماری انجام می‌شود.
در صورت تشخیص قطعی بیماری و با توجه به شرایطی که فرد دارد؛ پزشک عمومی کمک می‌کند با توصیه‌هایی در مراقبت‌های پزشکی و با نظارت بر کالری مصرفی، بیمار را به وزن مناسب برساند.
روان شناس، راهکارهای رفتاری لازم برای رسیدن به وزن ایده‌آل ارائه می‌دهد و کارشناس تغذیه راه رسیدن به مصرف وعده‌های غذایی معمولی را هموار می‌کند. او برنامه غذایی و کالری موردنیاز بدن برای رسیدن به وزن مناسب را تنظیم می‌کند.
نقش خانواده در فرایند درمان مبتلایان به این اختلال انکارناپذیر است. روش‌هایی همچون ماساژ و مدیتیشن برای کم کردن اضطراب می‌تواند با افزایش آرامش و ایجاد سلامت جسم و روان در درمان این اختلال کمک بزرگی باشد.
روزنامه خراسان
