«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند.
سرویس تاریخ «انتخاب»: گزارشی محرمانه از سفارت آمریکا در خارطوم به تاریخ پنجشنبه ۹ خرداد ۱۳۷۰ درباره بشیر و شورای فرماندهی انقلاب در آستانه دومین سالگرد توضیحاتی ارائه کرده است.
به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:
موضوع سند: بشیر و شورای فرماندهی انقلاب در آستانه دومین سالگرد
طبقه بندی: محرمانه
پنج شنبه ۱۰:۰۸ دقیقه سیام می ۱۹۹۱
از: سفارت آمریکا در خارطوم سودان
به: وزیر امورخارجه
۱. محرمانه کل متن
۲. خلاصه: شورای فرماندهی انقلاب ژنرال عمر البشیر که از همه طرف مورد انتقاد و محاصره بوده در آستانه دومین سالگرد خود همچنان کاملا بر سودان مسلط است. تغییر اخیر واحد پولی این کشور، که به اندازه همه کار‌های دولت سودان متهورانه بوده، نشان دهنده تحت فشار بودن کامل مردم است. اپوزیسیون همچنان پراکنده و فاقد سازماندهی است و بیشتر رهبران احتمالی آن هم خارج است. درگیری‌های داخلی شورای فرماندهی انقلاب میان اعضای بانفوذتر با دیگران ادامه دارد، اما عمر البشیر همچنان نفر برتر در میان اعضای برابر است. جبهه اسلامی ملی اساسا امنیت داخلی، اقتصاد، رسانه و قدرت سیاسی را در اختیار دارد، اما حسن الترابی، رهبر جبهه اسلامی ملی و البشیر منافع مشترکی در ایجاد یک تصویر غالب از جبهه اسلامی ملی دارند که البته شاید آنقدر که به نظر می‌رسد هم مطلق نباشد. تا زمانی که انشقاقی در این منافع ایجاد نشود، دشوار است بتوان حدس زد کدام طرف قدرت بیشتر را در اختیار دارد. پایان خلاصه.
۳. با وجود افزایش انتقادات از همه جهات، به جز جبهه اسلامی ملی، ظاهرا دولت ژنرال عمر البشیر از همیشه قدرتمندتر است. در آستانه جنگ خلیج فارس و با وجود یک اقتصاد کاملا ورشکسته، شورای فرماندهی انقلاب باید حالت تدافعی داشته باشد، اما ندارد. هرگونه تردید درباره مقاومت این رژیم با تغییر واحد پول این کشور از بین رفته است. هرچند سیاست‌ها بد اجرا شدند، اما دولت سودان حداقل فعلا به اهداف اعلام شده خود برای کاهش نقدینگی، کنترل حدودی منابع پولی، و کاهش تورم دست پیدا کرده است. اهداف اعلام نشده، ولی مسلم مانند کاهش قدرت مالی احزاب مخالف و و ارتش آزادبخش خلق سودان هم به دست آمده است.
۴. در عین حال و به دلیل مجموعه‌ای از تلاش‌ها و سومحاسبات، تغییر واحد ارزی باعث بن بست اقتصادی و صدمه به تک تک مردم سودان شده است. البته، مردم بار دیگر تمایل خود برای اطاعت در هر شرایطی را نشان داده و روز‌ها و روز‌ها جلوی بانک‌های سراسر کشور صف می‌کشیدند تا پول نقد خود را در ازای پرداخت‌های جزیی و وعده، تحویل بدهند. صف‌ها عموما منظم و بدون حادثه بود. در برخی موارد سربازان واقعا مردم عادی را مانند رژه‌های نظامی به سمت بانک‌ها می‌بردند.
۵. مخالفت با دولت هرچند فراگیر و پرصداست، اما همچنان پراکنده و نامنظم است. تقریبا همه رهبران احتمالی خارج از کشور هستند. چند رهبر سابق احزاب سیاسی که هنوز در خارطوم هستند، انقدر اعتبار خود را از دست داده اند که خطری برای دولت تلقی نمی‌شوند. نهاد‌های سنتی حفظ رژیم مانند ارتش، پلیس و بروکراسی بدون تردید از دولت ناراضی هستند، اما میزان نفوذ نیرو‌های امنیتی وفادار و مخبران جبهه اسلامی ملی در آن‌ها آنقدر زیاد است که احتمال هرگونه مخالفت موثر توسط آن‌ها گرفته شده است.
۶. تنها جبهه اسلامی ملی از رژیم حمایت می‌کند که سود خوبی هم از این حمایت برده اند. البته مسئولان جبهه اسلامی ملی بار‌ها هم اشاره کرده اند که در زمان به قدرت رسیدن البشیر در سال ۱۹۸۹ آن‌ها تنها حزب مخالف بودند. در نتیجه آن‌ها تنها گزینه منطقی برای کمک به دولت جدید بودند (محض اطلاع: برخی مردم سودان بدون مدرک، هنوز هم معتقد هستند که کودتا برای سرنگونی دولت صادق المهدی توسط جبهه اسلامی ملی و برای توقف تلاش‌های او برای صلح انجام شد). اعضای جبهه اسلامی ملی یا علاقه‌مندان به آن، اکنون مشاغل کلیدی را در بروکراسی، رسانه ها، نیروی کار، دانشگاه، قوه قضاییه، ارتش، سازمان‌های امنیتی در اختیار دارند. دولت البشیر تقریبا همه سیاست‌های کلی جبهه اسلامی ملی را از فدرالی و اسلامی کردن آموزش تا پذیرش قانون کیفری جدید، مستقیما مبتنی بر پیشنهاد ترابی در سال ۱۹۸۸ برای اجرای قوانین شریعت، به مورد اجرا گذاشته است. آن‌ها که زمانی در حوزه بانکداری و بخش خصوصی قدرتی بزرگ محسوب می‌شدند، اکنون تمامی فعالیت‌های اقتصادی سودآور را در سودان کنترل می‌کنند. اعضای جبهه اسلامی ملی در واقع هیچ تاثیری از تغییر ارز کشور نگرفتند، زیرا قبلا به آن‌ها هشدار داده شده بود و آن‌ها پول نقد خود را به طلا، کالا یا ارز‌های دیگر تبدیل کرده بودند. البته جبهه اسلامی ملی یکدست نیست و برخی اعضا نفوذ بیشتری دارند.
۷. تنها نقطه تضاد شورای فرماندهی انقلاب با جبهه اسلامی ملی در لیبی است، قذافی از اجرای شریعت و ترکیب مذهب و سیاست توسط البشیر انتقاد کرده است که در واقع دو سیاست کلیدی جبهه اسلامی ملی محسوب می‌شوند. لیبی همچنین با شدت با بنیادگرایی در داخل این کشور مقابله کرده و نزدیکی لیبی با مصر که از نظر اعضای جبهه اسلامی ملی بزرگترین دشمن آنهاست، هم باعث کاهش نفوذ این جبهه شده است. بسیاری معتقدند که صرفا نفوذ لیبی است که تا کنون مانع اعلام سودان به عنوان یک جمهوری اسلامی توسط البشیر شده است. ظاهرا جبهه اسلامی ملی روی افزایش روابط سودان با ایران به عنوان وزنه‌ای مقابل لیبی حساب می‌کند، که دلیل آن وابستگی دولت سودان به نفت و تسلیحات لیبی است. هرچند ایرانی‌ها در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی و مذهبی (همگی تحت سلطه جبهه اسلامی ملی) جایگاه پیدا می‌کنند، اما در حوزه تامین نفت یا تسلیحات هنوز توان رقابت را با لیبی ندارند.
۸. نکته: تقابل‌های داخلی شورای فرماندهی انقلاب میان اعضای شدیدا هوادار سیاست‌های جبهه اسلامی ملی و حامیان یک کشور سکولارتر ادامه دارد. دو عضو شورای فرماندهی انقلاب اخیرا به دلیل نظرات مخالف خود اخراج (یا بازنشسته بسته به کسی که خبر را می‌گوید) شده اند. این سه عضو اهل جنوب سودان و دیگر میانه رو‌ها ظاهرا نفوذ بسیار محدودی دارند و به همین دلیل بسیاری معتقدند الترابی که در یک خلا سیاسی فعالیت می‌کند به همراه جبهه اسلامی ملی، عملا دولت را هم کنترل می‌کند. نفوذ جبهه اسلامی ملی مسلما بسیار زیاد است، اما البشیر ظاهرا هنوز کنترل را در دست دارد. از آنجا که او خودش از حامیان سیاست‌های جبهه اسلامی ملی است، هنوز مشخص نیست که آیا اقداماتش به اختیار خودش است یا خیر. تا زمانی که میان او و ترابی تقابلی اتفاق نیفتد مشخص نخواهد شد که کدامیک قدرت بیشتری دارد. البته تا زمانی که البشیر و ترابی درباره برنامه دولت سودان توافق داشته باشند، تقابل میان آن‌ها درباره یک موضوع مهم غیرمحتمل است.
چیک
