این روزها توصیه‌ها و نکات زیادی در مورد فواید مواد غذایی جورواجور وجود دارد که بعضی از آن‌ها صرفاً اغراق شده هستند. آب کرفس یکی از چیزهایی است که خیلی از افراد برای کاهش وزن و کاهش التهاب در بدن سراغش می‌روند.
گاهی معلوم نیست که یک ماده‌ی غذایی به چه دلیلی و از کجا شهرت پیدا می‌کند اما این ایده که آب کرفس دارای خواص التیام بخشی است مربوط به کسی می‌شود که ادعا می‌کند که با دنیای ارواح ارتباط دارد؛ آنتونی ویلیام، نویسنده‌ی مشهور در نیویورک‌تایمز می‌گوید دانش او در مورد سلامتی و تغذیه از ارتباط او با دنیای ارواح گرفته می‌شود. به هر حال شما چه حرفهای آنتونی ویلیام را باور کنید و چه نه، کتاب‌هایی که در این مورد نوشته است به شدت مشهورند و خیلی از آن‌ها جزو پُرفروش‌ترین‌ها شده‌اند!
آنتونی ویلیام ادعا می‌کند نوشیدن تقریباً 500 میلی‌لیتر آب کرفس در روز می‌تواند علائم بیماری‌های التهابی مانند اگزما، پسوریازیس و... را کاهش بدهد. البته جامعه‌ی علمی، ادعای او را مورد انتقاد قرار داده‌اند؛ اما توصیه‌ی آنتونی ویلیام همچنان طرفداران زیادی دارد. آیا واقعاً نوشیدن آب کرفس تا این اندازه برای سلامتی مفید است؟
کرفس تا چه اندازه مغذی است؟
آیا کرفس جزو سبزیجات مغذی است؟ 90 تا 95 درصد از ساقه‌ی کرفس از آب تشکیل شده است و همین باعث شده کرفس در میان سبزیجاتی باشد که بیشترین محتوای آب را دارند. ساقه‌ی کرفس حاوی مقدار متوسطی از ویتامین‌ها، املاح و فیتونوترینت‌هاست. ضمناً کرفس منبع خوبی از فیبر به شمار می‌رود. کرفس مانند سایر سبزیجات سبز دارای مقدار قابل توجهی ویتامین K بوده و منبع ویتامین A ،C و پتاسیم محسوب می‌شود. مثلاً سه عدد ساقه کرفس می‌تواند تقریباً یک‌چهارم نیاز روزانه به ویتامین C را تأمین کند. کرفس مقدار زیادی از ترکیباتی مانند فلاوونول‌ها، اسیدهای فنولیک و فورانوکومارین‌ها با فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارد.
افزایش باروری
تعدادی از مطالعات انجام شده بر روی موش‌ها تأیید کرده‌اند که کرفس می‌تواند اسپرماتوژنز در موش‌های صحرایی نر و همچنین باروری را افزایش دهد. به عنوان مثال، یک مطالعه در هند در سال 2014، سی و دو موش نر را به چهار گروه تقسیم کرد. گروه کنترل هیچ دارویی دریافت نکرد، یک گروه فقط نرمال سالین دریافت کرد و دو گروه آخر عصاره کرفس را به صورت خوراکی به میزان 100 و 200 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به مدت 50 روز به میزان یک بار در روز دریافت کردند. نتیجه چه بود؟ از نظر تعداد اسپرم‌ها افزایش قابل توجهی مشاهده شد. این مطالعه نتیجه گرفت که کرفس می‌تواند اسپرماتوژنز را در موش‌های صحرایی نر افزایش دهد و هیچ تأثیر مخربی بر بافت بیضه نداشت. مطالعات دیگری نیز افزایش باروری در موش‌های صحرایی ماده را نشان داده‌اند.
ضد درد و التهاب
یک مطالعه در سال 1998، نشان داد موش‌هایی که عصاره‌ی روغن ضروری کرفس را دریافت کرده‌اند، هنگام خارج کردن پنجه خود از یک صفحه داغ، واکنش به درد کمتری از خودشان نشان می‌دادند.
تنظیم قند خون بالا
کرفس همچنین مدت طولانی است که به دلیل اثرات متعادل کننده آن در لیپیدها و قند خون مورد بررسی قرار گرفته است؛ اما در این بین متأسفانه هیچ تحقیقی در مورد انسان وجود ندارد.
تنظیم فشارخون بالا
ترکیبات جادویی زیادی در کرفس وجود دارد؛ اما یکی از مسئولان کاهش فشارخون، L-3-n-butylphtalide است. این ماده گشادکننده‌ی عروق است و باعث می‌شود فشارخون کاهش پیدا کند.
سلامت گوارش
در مطالعه‌ای که در سال 2010 در Pharmaceutical Biology منتشر شد، نشان داده شد آنتی‌اکسیدان‌های موجود در کرفس باعث بهبود لایه‌های معده و کاهش زخم در موش‌هایی که تحت درمان با آن قرار گرفته بودند، شد. مرکز پزشکی دانشگاه مریلند گفت که خوردن کرفس می‌تواند خطر ابتلا به گاستریت را کاهش دهد، زیرا به نظر می‌رسد که فلاونوئیدهای سبزیجات می‌تواند به توقف رشد کلونی‌های باکتریایی منفی در روده کمک کنند.
آیا این فواید کافی هستند تا کرفس را به تنهایی یک سوپرفود کنند؟ خیلی از سبزیجات دیگر نیز حاوی همین اندازه ویتامین‌ها و املاح و... هستند. از طرفی خیلی از آزمایش‌های انجام شده بر روی موش‌هاست.
کرفس دارای ترکیب ضدالتهاب دیگری به نام آپی‌ژنین نیز هست که فعالیت ضدالتهابی دارد. به نظر می‌رسد آپی ژنین می‌تواند سیستم ایمنی بیش از اندازه فعال را آرام کند، اما مطالعات در این مورد که چه اندازه آپی ژنین ناشی از خوردن کرفس یا نوشیدن آب کرفس می‌تواند بیماری‌های التهابی را در انسان درمان کند بسیار محدودند.
لوتئولین تحت شرایطی خاص مانند یک آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند و از سلول‌ها در برابر آسیب‌هایی که می‌توانند منجر به سرطان شوند محافظت می‌نماید. اما همین ماده در مقادیر زیاد یا تحت شرایط خاص دیگر، می‌تواند با فعالیت کردن به عنوان یک پرواکسیدان، به سلول‌ها آسیب بزند
کرفس ترکیبات دیگری نیز دارد که می‌توانند تأثیرات بیولوژیکی در انسان داشته باشند. مثلاً لوتئولین، فلاوونوئیدی است که در کرفس به وفور وجود دارد. مطالعات پیشین نشان داده‌اند که لوتئولین می‌تواند سلول‌های سرطانی را ناتوان کرده و شیمی‌درمانی را مؤثرتر کند. لوتئولین مانند آپی ژنین خاصیت ضدالتهابی دارد. بنابراین کرفس دارای فیتونوترینت‌هایی با فعالیت ضدالتهابی است اما توانایی آن در سرکوب التهاب در انسان هنوز در حال بررسی و آزمایش است.
ضمناً پژوهش‌ها نشان داده‌اند لوتئولین بسته به میزانی که از آن مصرف می‌کنید می‌تواند فعالیت آنتی‌اکسیدانی یا پرواکسیدانی داشته باشد، بنابراین مصرف زیاد آن می‌تواند مضر باشد. درست همان اندازه که آنتی‌اکسیدان‌ها با رادیکال‌های آزاد می‌جنگند و از سلول‌ها محافظت می‌کنند، پرواکسیدان‌ها نیز اثری معکوس دارند. پرواکسیدان‌ها باعث می‌شوند سلول‌ها و بافت‌ها آسیب ببینند و التهاب تشدید شود. تئوری که وجود دارد می‌گوید مصرف آپی ژنین در دوزهای پایین دارای تأثیرات ضدالتهابی است؛ اما مقادیر بیشتر می‌تواند التهاب را افزایش بدهد. همین موضوع در مورد خاصیت ضد سرطانی ترکیباتی مانند لوتئولین در کرفس نیز صدق می‌کند. لوتئولین تحت شرایطی خاص مانند یک آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند و از سلول‌ها در برابر آسیب‌هایی که می‌توانند منجر به سرطان شوند محافظت می‌نماید. اما همین ماده در مقادیر زیاد یا تحت شرایط خاص دیگر، می‌تواند با فعالیت کردن به عنوان یک پرواکسیدان، به سلول‌ها آسیب بزند. در نتیجه شرایطی ایجاد می‌شود که برای تولید سرطان و رشد آن مناسب است.
میزان مصرف مهم است
به سختی می‌توان گفت آیا فواید مصرف آپی ژنین و لوتئولین به مضرات آن می‌چربد یا نه. این نتیجه‌گیری بستگی به میزان مصرف دارد که هنوز مشخص نیست. هیچ‌کس نمی‌داند شما هر روز چه اندازه باید آپی ژنین و لوتئولین مصرف کنید تا از خواص ضدالتهابی آن بهره‌مند شوید. آب کرفس منبع غنی‌تری از ترکیبات مفید نسبت به خود کرفس است اما این هم مشخص نیست که آیا نوشیدن آب کرفس می‌تواند التهاب را تسکین بدهد یا اینکه آیا نوشیدن مقدار بیشتری آب کرفس اثرات معکوس دارد یا خیر. ضمناً اگر به جای خوردن خود کرفس، آب کرفس بنوشید، بیشتر فیبر موجود در ساقه‌های آن را از دست می‌دهید. یعنی باکتری‌های روده‌تان، یک منبع خوب از فیبر را از دست می‌دهند.
آب کرفس بدن را سم‌زدایی می‌کند؟
یک ادعای رایج دیگر در مورد نوشیدن آب کرفس این است که به بدن در سم‌زدایی کمک می‌کند. بهترین راه کمک به بدن در فرایند سم‌زدایی این است که کلیه‌ها و کبدتان را سالم نگه دارید زیرا این دو عضو مهم، عمده‌ترین بخش سم زدایی بدن را انجام می‌دهند. خوردن انواع میوه‌ها و سبزی‌ها باعث حمایت از عملکرد کبد و کلیه‌ها شده و با بهینه کردن سطح آنزیم‌های مورد استفاده برای تجزیه سموم، به پاکسازی بدن کمک می‌کند. بنابراین کرفس هیچ ویژگی جادویی خاصی ندارد. در واقع سبزیجات کلمی مانند بروکلی، از جهت سم زدایی بدن، بیشترین فواید را دارند.
چه کسانی هنگام نوشیدن آب کرفس باید محتاط باشد؟
مصرف مقادیر زیاد کرفس احتمال ایجاد گواتر را بالا می‌برد؛ زیرا می‌تواند در جذب یُد در غده تیروئید اختلال ایجاد کند، بنابراین افراد مبتلا به تیروئید کنترل نشده باید از این خطر آگاه باشند؛ این به معنای حذف این نوشیدنی نیست برای این است که در این مورد اطلاع داشته باشند تا مقدار مصرف را کنترل کنند.
توصیه‌هایی برای دستیابی به حداکثر خواص آنتی‌اکسیدانی کرفس
- کرفس را تا حد امکان به صورت تازه آبگیری کنید. این سبزی تقریباً پنج روز در یخچال خوب می‌ماند و پس از آن، بخش قابل توجهی از آنتی‌اکسیدان‌هایش شروع به تجزیه شدن می‌کند. پس از تهیه آب کرفس، سعی کنید ظرف چهار ساعت آن را بنوشید.
به امتحانش می‌ارزد!
اگرچه اغلب متخصصان معتقدند بسیاری از سبزیجات مزایای مشابهی دارند، اما برخی گزارش‌های مردمی به خواص نوشیدن آب کرفس اعتراف کرده‌اند؛ مثلاً فردی گفته است نوشیدن آب کرفس ارگانیک به مدت 3 ماه هر روز صبح با معده خالی باعث افزایش احساس انرژی، رهایی از نفخ و سوءهاضمه و بهبود رفلاکس اسید در وی شد.
تبیان
