معاون برنامه ریزی و هماهنگی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران مسیر رودهایی که شهر تهران را تحت تأثیر سیلاب قرار می‌دهد، تشریح کرد.
فاطمه صالح در نشست درس‌آموخته‌های سیل فروردین ۹۸ که در محل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران برگزار شد، اظهار کرد: تا دو سال گذشته شاید احتمال اینکه سیلابی در تهران رخ دهد با توجه به خشکسالی که وجود دارد چندان وجود نداشت، اما با توجه به سیلاب‌های اخیر به ویژه سیلاب فروردین‌ماه توجه ها به سمت احتمال وقوع سیلاب و بحران‌هایی که ناشی از تغییرات آب‌وهوایی است، افزایش پیدا کرد.
وی سرمایه‌گذاری‌های نادرست، از بین بردن منابع طبیعی، رفتارهای نادرست انسان با طبیعت و … را از دیگر دلایل جاری شدن سیلاب برشمرد و گفت: تمامی این موارد اثرات زنجیره‌ای داشته و در عرصه‌های پی‌درپی می‌تواند سبب وقوع سیل شود.
صالح با بیان اینکه سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در سال ۸۶ تفاهم‌نامه‌ای سه جانبه میان شورای شهر تهران، شهرداری تهران و وزارت نیرو را به امضاء رساند، گفت: در این تفاهم نامه مقرر شد تا وضعیت آسیب‌پذیری شهر تهران در برابر سیل بررسی شود، همانطور که می‌دانید تهران هفت روددره اصلی دارد که به عبارتی می‌توان گفت که این شهر را محاصره کرده است.
وی ادامه داد: از سمت شمال غرب در وردآورد یک روددره داریم که پس از عبور از منطقه ۲۲ و ۲۱ از تهران خارج می‌شود. رود کن که پرآب‌ترین رودخانه تهران نیز محسوب می‌شود از مرز میان مناطق ۵ و ۲ عبور کرده و با عبور از مرز مناطق ۵ و ۲۱ به منطقه ۱۸ رسیده و از تهران خارج می‌شود.
معاون برنامه‌ریزی و هماهنگی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران اضافه کرد: رود فرحزاد از نوار مرزی مناطق ۲ و ۵ عبور کرده و پس از عبور از این مناطق وارد سیل‌برگردان غرب تهران شده و از شهر خارج می‌شود. رود درکه نیز با عبور از مناطق ۱، ۲ و ۵ وارد سیل‌برگردان غرب شده و از تهران خارج می‌شود.
صالح با بیان اینکه رود دربند از مناطق ۱، ۳، ۴، ۷ و ۸ عبور می‌کند، گفت: در ادامه این رود نیز وارد سیل‌برگردان شرق شده و از پایتخت خارج می‌شود. رود دارآباد نیز از مناطق ۴، ۸، ۱۳، ۱۴، ۱۵ و ۲۰ عبور کرده و از جنوب تهران خارج می‌شود. رود سرخه‌حصار نیز در منطقه ۱۴ قرار دارد و این منطقه را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
وی با بیان اینکه به عبارت بهتر می‌توان گفت که اکثر مناطق تهران با روددره‌هایی که از زمان قدیم وجود داشته، درگیر است، گفت: در تهران نیز همانند دیگر شهرها کاربری‌ها توسعه یافته است. ما شاهد آن بودیم که در چند دهه اخیر سطح پوشش در حوزه آبریز تهران تغییر کرده و در نقاط مختلف شهر تغییراتی رخ داده که بخشی از آن در طی برنامه‌ریزی نامناسب ایجاد شده است.
معاون برنامه ریزی و هماهنگی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه احداث سیل‌برگردان‌های شرق و غرب تهران سبب انحراف مسیر شمال به جنوب رودها در برخی از مناطق شده است، گفت: حوزه‌های آبریز نیز دستخوش تغییرات فراوانی شده است.
به گفته صالح، توسعه فضاهای شهری، گسترش شهر در سیلاب‌دشت‌ها و کوهپایه‌ها، تجاوز به حریم رودخانه‌ها، تغییر کاربری اراضی و تبدیل زمین‌های نفوذپذیر به سطوح غیرقابل نفوذ، تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی همه از جمله مواردی است که سبب بر هم زدن نظام پایدار رودخانه‌ها و افزایش آسیب‌پذیری‌ها در برابر سیل شده است.
وی با مرور تاریخچه جاری شدن سیل تهران در ۳۰ سال گذشته اظهار کرد: در سال ۶۶ سیلاب تجریش ۳۰۰ کشته برجای گذاشت. در فروردین ۹۱ آبگرفتگی مترو و سیلاب رود کن را داشتیم. در آبان همان سال تخریب پل کن در بزرگراه فتح را داشتیم و در تیرماه ۹۴ نیز سیل کن ـ سولقان خسارات جانی و مالی برجای گذاشت که همه این‌ها نشان می‌دهد که نباید از مسئله سیل در تهران غافل شویم.
معاون برنامه ریزی و هماهنگی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه در همکاری مشترک با وزارت نیرو و شورای شهر مقرر شد تا حدود حریم و بستر مسیرها و رودخانه‌های تهران تعیین شده و در طرح‌های جامع و تفصیلی اعمال شود، گفت: تدوین نقشه پهنه‌بندی خطرپذیری سیلاب شهر تهران، توسعه سامانه هشدار سیل، ارتقاء ضریب ایمنی تهران در مقابله با سیل و سیلاب از جمله اهداف این تفاهم‌نامه بوده است.
صالح تعیین حدود و حریم بستر ۲۴۰ کیلومتر از رودخانه‌های تهران، تضمین برنامه عملیاتی آزادسازی تصرفات براساس اولویت، اجرای سه مرحله عملیات آزادسازی در بالادست رودخانه فرحزاد، تخریب سازه‌های مزاحم شامل رستوران، هتل و… در ۲۰ کیلومتر در حاشیه رود کن، طرح ایمن‌سازی رودخانه کن و … از جمله دستاوردهای این تفاهم‌نامه اعلام کرد و گفت: البته برنامه‌های عملیاتی همچنان در این محدوده ادامه دارد و کمیته های مربوط به آن فعال هستند.
وی همچنین در بخش دیگری از سخنانش با تأکید بر ضرورت ارتقاء تاب‌آوری شهر تهران در برابر بحران‌های مختلف گفت: تاب‌آوری مولفه‌های متعددی دارد که شامل اجزای سازه‌ای و غیرسازه‌ای می‌شود. بخشی از تاب‌آوری در حوزه غیرسازه‌ای ناشی از رفتار ماست که باید اصلاح شود.
