مجیدرضا حریری، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید: ابتکاری که تحت عنوان «بازار متشکل ارزی» تعریف شده، که از نظر من اسم دیگر آن می شود «صرافی بزرگ بانک مرکزی»، نسبت به شرایط قبلی، یک گام رو به جلو برای نظم دادن به بازار ارز کشور است.
حریری در گفت و گو با خبرنگار «انتخاب»، گفت: یک واقعیت مشخص در بحث ارز در کشور ما وجود دارد که کار امروز و دیروز هم نیست و حداقل سه دهه است که شاهد این اتفاق هستیم و آن این است که چیزی حدود ۸۰ درصد عایدات نفتی و غیرنفتی ما مستقیم و یا غیرمستقیم در اختیار دولت است. بخشی از آن نفت است و بخشی از غیر نفتی‌ها هم گاز و میعانات است. بخش دیگری هم شرکت‌های دولتی هستند و نیز شرکت‌هایی که مدیریت آن به عهده دولت است، یعنی همان‌هایی که معروف به خصولتی هستند.
او ادامه داد: الان که اوضاع اقتصادی کشور ضعیف شده، این‌ها بیش از ۸۰ درصد ارز حاصله در کشور را را در اختیار دارند و در مواقعی حتی تا ۹۰ درصد ارز نیز در اختیار دولت است. بنابراین دولت عرضه کننده انحصاری بازار ارز است. طی سه دهه گذشته این ارز را از طریق چند صرافی که به آن‌ها می‌گفتند صراف‌های مورد اعتماد بانک مرکزی، عرضه می شد. از آن طریق دولت در بازار ورود می کرد؛ حالا چه از طریق عرضه ارز و چه در مواقعی برای جمع آوری ارز ار بازار.
تاسیس «بازار متشکل ارزی» یک گام روبه جلو برای نظم دادن به بازار است
حریری با اشاره به بازار متشکل ارزی که گفته شده از ابتدای تیرماه راه اندازی خواهد شد گفت: با این ابتکاری که تحت عنوان «بازار متشکل ارزی» تعریف شده، که از نظر من اسم دیگر آن می شود «صرافی بزرگ بانک مرکزی»، بانک مرکزی دخالتش را به شکل عیان‌تر و تا حدودی شفاف‌تر می کند و این می تواند نسبت به شرایط قبلی، یک گام رو به جلو برای نظم دادن به بازار ارز کشور باشد.
او افزود: قطعا این شرایط بهتر از این است که به چند صرافی ارز داده شود و آن‌ها عرضه کنند و بفروشند. بهتر است در یک بازاری این کار انجام شود و سر خرید آن رقابت وجود داشته باشد و شفاف باشد که چه کسانی ارز را خریداری کرده اند تا بعدها بشود بر رفتار خریدار‌ان هم در یک شرایط شفاف نظارت شود که این ارز‌ها را به چه مصارفی می رسانند.
فقط امسال مردم هزار خانه در ترکیه خریده اند؛ ارز آن از کجا تامین می شود؟
این فعال اقتصادی با بیان اینکه بخش قابل توجهی از ارزمان به شکل خروج سرمایه از کشور خارج می شود، گفت: در همین سالی که در آن قرار داریم تا کنون ایرانی‌ها هزار دستگاه خانه در ترکیه خریداری کرده اند؛ این رقم غیر از کشور‌هایی دیگر است. اگر متوسط آن را ۲۵۰ هزار دلار هم بگیریم، یک رقم ۲۵۰ ملیون دلاری از سرمایه ایران فقط در ترکیه تبدیل به ملک شده.
حریری با طرح این سوال که این خروج سرمایه و ارز آن از کجا تامین می شود؟، پاسخ داد: از همین بازار صرافی یعنی خرید فروش‌های غیرشفاف ارزی که در بازار‌های صرافی‌های محدود در ایران در حال انجام است یا ارزی که قاچاقچیان می خواهند با آن کالا بیاورند، آن ارز هم در بازار فعلی به صورت غیرشفاف در حال خرید است یعنی منشا و مبدا ارز‌هایی که در بازار می چرخد مشخص نیست.
اگر بازار متشکل ارزی، تنها بازار ارز شود، بسیاری از مشکلات حل می شود
او ادامه داد: بخشی از صادرکنندگان ادعا می کنند که ما ارزمان را به صراف‌ها می فروشیم، ولی شفاف نمی کنند که به چه کسی و چگونه؟ اگر بازار متشکل ارز، تنها بازار خرید و فروش ارز شود، بسیاری از این مشکلات را می شود جبران کرد. در حال حاضر این کار، بهترین حالت ممکن است که می شود انجام داد.
بازار غیررسمی کوچک تر می شود اما از بین نمی رود
حریری درباره امکان تک نرخی شدن ارز پس از راه اندازی بازار متشکل ارزی نیز گفت: در کنار این بازار رسمی که وجود دارد، همیشه بازار غیررسمی خواهد بود، اما این امکانش وجود دارد که بازار غیر رسمی کوچک‌تر شود، اما از بین نمی رود و به همین تقاضا‌هایی که عرض کردم مثل خروج سرمایه، تقاضای کالای قاچاق، تقاضای مسافرت خارجه افراد و هزینه‌های دانشجویی پاسخ می دهد و حد اکثر موفقیت این بازار این است که فاصله این دو بازار را با هم کم می کند.
نقش سفته بازها کمتر می شود
نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین همچنین دباره نوسانات قیمت ارز در هفته های اخیر گفت: اگر آن فرض را بپذیریم که بانک مرکزی بزرگترین عرضه کننده انحصاری بازار ارز است، برای موفقیت آن بازار متشکل به هرحال حدود دو ماه است که بانک مرکزی بازار ارز رو به یک تعادل نسبی رسانده و در بازه ۱۳ هزار تومان است. در واقع بانک مرکزی علی رغم مقاوت‌هایی که از طرف بازار آزاد می شود توانسته بازار ارز را کنترل کند و الان که به یک ثباتی رسیده.
حریری ادامه داد: با باز شدن بازار متشکل ارزی، روی کاغذ، نقش سفته بازها در بازار ارز می تواند کمتر شود و به حداقل برسد، اما مهم مدیریت این بازار است و عمل مهم است.
اگر تاثیر گزاره‌های سیاسی نباشد، قیمت دلار رقم فعلی نخواهد بود
نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین همچنین درباره پیش بینی خود از قیمت دلار گفت: قیمت دلار در ایران به شدت تحت تاثیر گزاره‌های سیاسی است و گزاره‌های سیاسی هم قابل پیش بینی نیست. اگر این فشار‌های بیرونی نباشد، اصلا قیمت ارز، رقم فعلی نخواهد بود.
حریری ادامه داد: در سال ۹۶ و در آخر سال ۹۵ نظر سنجی‌ای درباره قیمت دلار برای سال ۹۷ انجام شد، آن‌های که فکر میکردند ارز خیلی ارزان خواهد بود، نزدیک ۴ هزار تومان پیش بینی کردند و بیشترین ارقام تا ۶ هزار و اندی بود. اما دیدید که ارز تا چه رقمی بالا رفت. یعنی گزاره‌های سیاسی است که در بازار تعیین تکلیف می کند.
