در بخشی از این نشست وقتی عوامل با انتقادهای خبرنگاران مواجه شدند، علی نصیریان خطاب به آنها چنین اظهار کرد: ما برای شنیدن نقد شما آمده‌ایم. خوب است که خبرنگاران نقد کنند؛ اگر شما نقد نکنید پیشرفتی حاصل نمی‌شود. عمده موضوعات مطرح شده در این نشست حول محورهایی چون خشونت موجود در سریال، دیالوگ‌های غیرمتعارف نویسنده و همچنین نادرست خواندن خبر دستمزدهای ۸۰۰ میلیونی بازیگران گذشت.
به گزارش ایسنا، در نشست سریال «برادر جان» تهیه‌کننده (محمدرضا شفیعی)، کارگردان (محمدرضا آهنج) و بازیگرانی چون علی نصیریان، حسام منظور، آفرین عبیسی، شیوا ابراهیمی، سعید چنگیزیان و … حضور دارند و این نشست در مرکز هنری وصف صبا برگزار شد.
در ابتدای این نشست اعلام شد که پخش این سریال امشب به دلیل همزمانی با فینال جام حذفی فوتبال (رقابت پرسپولیس و داماش) در شبکه سه لغو شده است.
علی نصیریان: دیالوگ‌ها گاهی ما را دچار مشکل می‌کرد
در بخشی از این نشست علی نصیریان درباره دیالوگ‌های سعید نعمت‌الله و دشواری آن با بیان اینکه نسبت به این دیالوگ‌ها ایراد دارد، گفت: دیالوگ‌های آقای نعمت الله بعضی جاها خیلی خوب نوشته شده و حادثه‌ها در آن خوب مطرح شده است اما بعضی جاها ما را برای به‌خاطر سپردن دچار مشکل می‌کرد و پیچ می‌خورد؛ البته باید بگویم هیچ کاری پِرفِکت و بدون ایراد نیست و خوب و بد در هم است اما درباره بازخورد سریال باید بگویم آن قدری که با مردم ارتباط داشتم نگاهشان این بود که کار مثبت است.
نصیریان درباره موضوع و محتوای سریال بردار جان که به گفته برخی بار خشونت زیادی داشته است و شاید بارها این موضوع در تلویزیون تکرار شده است، اظهار کرد: شما اگر غزل‌های شاعران مختلف را ببینید به عنوان مثال شاید حرف اضافه‌های آنها تکراری نباشد اما محتوای آنها تکراری است؛ مگر سوژه‌های دنیا چقدر است؟ اینها همه تکرار می‌شود؛ به عنوان مثال تا قبل از جنگ ادبیات تم دیگری داشت و بعد از جنگ چیز دیگری شد. در نتیجه یک موضوع دراماتیک را به ویژه موضوعی که در قالب نمایش ایفا می‌شود را نمی‌توان در چند ساعت آن‌هم کاملاً واقع گرایانه روایت کرد.
بازیگر نقش کریم بوستان در سریال برادرجان درباره دیالوگ‌های این سریال و ایراداتی که به آن مطرح است، چنین عنوان کرد: در نمایش‌ها، سینما و تئاتر این ایرادها را به علی حاتمی هم می‌گرفتند که به عنوان مثال این بخش از کار کج است. باید بگویم وقتی یک روایت نمایشی درست می‌کنیم، از تخیل روایت می‌کنیم، این عکس‌برداری از واقعیت نیست. این چیزی است که باید در نظر گرفت. چون ساختار کار رئالیتی و ارسطویی است، پس وحدت موضوع باید در آن وجود داشته باشد. منتهی شاید با قصه‌های فرعی روایت شده باشد.
علی نصیریان بار دیگر درباره شیوه روایت داستان تاکید کرد: از نظر نظام ارسطویی درست است که موضوع باید تم وحدت داشته باشد ولی در دنیای امروز بسیاری از این موارد شکسته شده است و قصه‌های فرعی جای آن را گرفته‌اند.
نصیریان با بیان اینکه اصولاً اساس کار دراماتیک جنگ است، گفت: دنیا در حال جنگ است. درام بدون جنگ و منفی مثبت نمی‌شود.
او در بخش پایانی سخنانش گفت: فقط یک چیزی را وظیفه دارم بگویم و آن اینکه کارگردان و نویسنده و تهیه‌کننده و تصویربردار برای ساخت این سریال بسیار تحت فشار بودند. یعنی فرصت و زمان برای آنها کم بود. معتقدم اگر چنانچه فرصت بیشتری برای ساخت کار وجود داشت مسلماً این کار اساسی‌تر می‌شد اما می‌خواهم از سازندگان کار تشکر کنم که با فشار و زحمت آن را ساخته‌اند.
علی نصیریان سپس درباره‌ی بازخورد سریال «برادرجان» گفت: در مجموع این سریال گیرایی‌هایی داشته است که مردم را راضی کرده است. تنش‌هایی که در این سریال می‌بینید به این دلیل است که در این فرصت کم کارگردان نتوانسته است آن را بررسی کند.
به افت داستان از نیمه‌های کار اعتقاد ندارم
محمدرضا آهنج، کارگردان سریال «برادرجان» نیز در بخشی از این نشست در پاسخ به پرسشی درباره دلایل افت این سریال برادرجان در نیمه‌های کار، پاسخ داد: این نگاه بستگی به این دارد که ما چه توقعی از فیلمنامه داشته باشیم. شاید امتیاز بالاتری مد نظر بوده است که ما نتوانسته‌ایم آن را برآورده کنیم. یکسری مسائل وجود دارد که تعیین می‌کند فیلمنامه کدام سمت باید برود و شخصیت‌ها چگونه قوام پیدا کنند، اما به افت داستان از نیمه‌های کار اعتقاد ندارم.
این کارگردان درباره موضوع و محتوای تکراری سریال برادر جان هم چنین گفت: وقتی که حادثه قابیل شکل گرفت این سوژه از همان موقع آغاز به کار کرد و به عقیده من بحث حق‌الناس تا ابدالدهر مطرح است. خیلی از مسائل مبتلا به را در این سریال در نظر گرفتیم و به نظرم اقبالی که در بازخوردهای سریال می‌بینیم، به این دلیل است که هنوز این جنس قصه‌ها شنیدنی و دیدنی است. همین که کار جذاب است و بازخوردهایی داشتیم مبنی بر اینکه بسیاری از مخاطبان با شخصیت‌های قصه همذات‌پنداری می‌کنند، بنابراین قصه تکراری نیست و از این پس اگر سریالی از این جنس و با این محتوا به من پیشنهاد دهند آن را خواهم ساخت.
دیالوگ‌های برادر جان پینگ‌پنگی است
محمدرضا شفیعی، تهیه‌کننده هم درباره نگارش دیالوگ‌های یکسان و تکراری برای شخصیت‌ها اظهار کرد: در ارتباط با دیالوگ‌ها بارها صحبت شده است. باید گفت هر نویسنده‌ای امضایی دارد و این یک خاصیت است و اشکالی نیست؛ البته نمی‌توانم بپذیرم که دیالوگ‌ها برای همه شخصیت‌ها یکسان است.
او ادامه داد: دیالوگ‌ها در برادر جان، آهنگین است و روایتی پینگ پنگی دارد که این خود به کار طراوت می‌دهد. استفاده‌ی به‌جا از ضرب المثل‌ها و پاسخ‌های به‌جا محتوای درستی را به مخاطب داده است و این ضرب‌المثل‌ها خود یک حسن است. این را قبول ندارم آدم‌ها در این سریال شبیه به هم هستند. اما قبول دارم که نوع دیالوگ‌ها با کارهای دیگر کاملاً متفاوت است.
حسام منظور: طرح خشونت به معنای ترویج آن نیست
حسام منظور، بازیگر نقاش چاوش در سریال برادرجان نیز درباره تنش و خشونت این سریال اظهار کرد: این نگاه خشونت‌بار در ادبیات دراماتیک یک اصل است. هر نویسنده‌ای هم سبک و سیاق خودش را دارد.
وی اظهار کرد: یک سری تم کلی در آثار هنری داریم که شامل عشق، خیانت، قتل و … است. این نگاه مؤلف است که به آن طراوت و تازگی می‌دهد. در این ارتباط صحنه‌های خشونت هم اگر نباشد، بازی کسل‌کننده می‌شود.
منظور همچنین گفت: خشونت هیچ بارِ منفی ندارد و بر اساس جامعه اجتماعی می‌توانیم آن را تعیین کنیم. خود من قطعاً خشونت را دوست ندارم اما ما چیزی را ترویج نمی‌دهیم بلکه هر مسئله‌ای که در فیلم مطرح می‌شود به معنای ترویج آن نیست.
نصیریان: بازیگر عروسک خیمه‌شب بازی کارگردان نیست
علی نصیریان درباره شیوه تمرین دیالوگ‌های سریال «برادرجان» و اینکه آیا در این مسیر با مشکلی مواجه شده‌اند؟ اظهار کرد: قبل از اجرا ما همیشه دورخوانی داریم و در دورخوانی‌هاست که پیشنهاداتی را ارائه می‌دهیم. قبل از رفتن جلوی دوربین، بازیگر، نویسنده و کارگردان با یکدیگر مشورت می‌کنند و اگر نکته‌ای در دیالوگ‌ها باشد آن را اصلاح می‌کنند. این یک نکته مهم است. دیالوگ کاغذ است و نمایش نیست و بازیگر هم اسباب دست و عروسک خیمه شب بازی کارگردان نیست. بلکه بازیگر خودش خلاق است و دیالوگ را اجرا می‌کند.
حسام منظور نیز در این زمینه اظهار کرد: بخشی از پیاده کردن دیالوگ‌ها به مهارت بازیگران کار که تئاتری هستند برمی‌گردد و سعی کرده‌ایم در این کار سر و کله بزنیم. اتفاقاً میزان تمرینات ما و دورخوانی‌های ما در سریال «برادرجان» کم بود چرا که فرصت نداشتیم و صرفاً در حد یک یا دو بار دورخوانی داشتیم.
تاثیر منفی خشونت‌های برادر جان بر یکی از بازیگران سریال
آفرین عبیسی با بیان اینکه اجرای دیالوگ‌های سنگین این سریال و همچنین خشونت‌هایی که داشته است در او تأثیر منفی داشته است، اظهار کرد: من تئاتری نبودم و کار تئاتر نداشتم و این سریال فرصتی بود که در کنار آقایان تئاتری بودم اما این دیالوگ‌ها برای من مشکل بود. من در چندین کار سینمایی که داشته‌ام چه در سال‌های گذشته و چه حالا دیالوگ‌هایی به این شکل نداشتم و تمرین آنچنانی هم نداشته‌ام. به همین دلیل این دیالوگ‌ها شخصاً برای من مشکل بود و نمی‌توانستم پیش بروم و اذیت می‌شدم.
وی گفت: خشونت روی من تأثیر زیادی داشت. زمانی که کارگردان به من می‌گفت تا بیشتر از صدایی که دارم فریاد بزنم واقعاً نمی‌توانستم چرا که همان مقدار صدا هم برای من زیاد بود اما به هر حال این سریال تجربه جدیدی بود و از آن استفاده کردیم.
تعجب از سوال‌های خبرنگاران درباره خشونت
سعید چنگیزیان، بازیگر نقش ستار نیز درباره محتوای سریال «برادر جان» چنین اظهار کرد: تعجب می‌کنم از نوع سوال‌هایی که مطرح می‌شود و بیشتر بار منفی این سریال به چشم می‌آید؛ چرا در بقیه شخصیت‌های این سریال رنگ و روی خوب زندگی کردن را نمی‌بینید. اگر دقت کرده باشید بازی من بعد از اینکه چک را می‌گیرم نه خشونتی دارد و نه اینکه پیت نفتی که آتش بزند و نه توپ و تشری چراکه بزرگی به من می‌گفت که این کارها را نکنم؛ بنابراین موضوع را به کل مجموعه تعمیم ندهیم؛ به عنوان مثال شخصیت خوب و جالبی برای حنیف نوشته شده است. این پیت نفت بخشی از یک ناهنجاری ظاهری است و بخشی از کار است. بخش بزرگی از جریان دراماتیک این نمایش، به تفاوت دو خانواده برمی‌گردد. ما در خانواده کریم بوستان شیوه تربیتی را می‌بینیم که در خانواده دیگر این شیوه‌ی تربیت، از جنس دیگری است.
در بخش دیگری از این نشست شیوا ابراهیمی، بازیگر نقش منیژه در سریال برادرجان با اعتقاد بر اینکه بخش‌های خشونت بار داستان برادر جان نتایج مثبت را به دنبال دارد و نه نتایج منفی اظهار کرد: حضور در این سریال تجربه بی‌نظیری برای من بود و واقعاً یاد گرفتم و خوشحالم که در این مجموعه قرار گرفتم و استقبال خوبی از آن شد. درباره متن این سریال باید بگویم هر نویسنده‌ای امضای خودش را دارد. این سریال سومین همکاری من با سعید نعمت‌الله است. من به عنوان بازیگر می‌دانم که با چه دیالوگی مواجه هستم، چون امضای این نویسنده در کار است.
ندا جبرائیلی، دیگر بازیگر این سریال نیز در بخشی از نشست با بیان اینکه کم تجربه‌ترین بازیگری است که در سریال «برادر جان» به ایفای نقش پرداخته است، اظهار کرد: این سریال برای من سختی‌هایی داشت و باعث شد که از محدوده امن خود بیرون بیایم و با زبان جدیدی کار کنم و الان نتیجه کار را می‌بینم که چه چالش بزرگی وجود داشته است. این یک انتخاب است که جهان نمایشی خلق کنیم و مهم است که شخصیت‌ها تنوع داشته باشند و این تنوع است که اتفاقات خوبی را رقم می‌زند و این تفاوت‌های تفکری است که اتفاقات متفاوتی را رقم می‌زند.
وی درباره خشونت آمیز بودن این سریال نیز اظهار کرد: خشونت در این سریال در نتیجه مثبت قرار نمی‌گیرد و نتیجه سریال در مذمت خشونت است.
تعجب از دستمزد ۸۰۰ میلیونی بازیگران
بخش دیگری از این نشست، تهیه‌کننده و کارگردان سریال «برادرجان» و همچنین بازیگران، با پرسشی مبنی بر درخواست ۸۰۰ میلیونی بازیگران این سریال مواجه شدند که از شنیدن این خبر، ابراز تعجب کرده و دقایقی را به طنز و شوخی گذراندند.
علی نصیریان نیز در این زمینه با ابراز تعجب و در حالی که می‌خندید اظهار کرد: خوب است که نرخ ما را بالا برده‌اید و به ما وزن داده‌اید.
حسام منظور نیز درباره دستمزد ۸۰۰ میلیونی بازیگران این سریال اظهار کرد: به نظر من ۸۰۰ میلیون مقدار زیادی نیست و این حق هنرمندانی چون استاد نصیریان است و ایشان باید به جای ۸۰۰ میلیون ۸۰۰ میلیارد بگیرد.
«برادر جان» سورئال نیست!
در بخش دیگری از این نشست محمدرضا آهنج با پرسشی درباره فضای سریال «برادرجان» مواجه شد که سورئال است و با واقعیت‌های جامعه همخوانی ندارد. او در این زمینه اظهار کرد: ما در فضای رئالیستی فیلم و سریال می‌سازیم. این سریال در قالب و فرم در نظر برخی‌ها غیراینجایی است اما وقتی ما بحث نمایش را پذیرفتیم، نباید این پرسش‌ها مطرح شود. سریال برادر جان پیام‌های مستتری داشته است که کاملاً از آن دفاع می‌کنم. باید بگویم ما اصلاً در این سریال سورئال کار نکردیم. این قصه قرار بود حدود ۵۰ قسمت ساخته شود اما چون می‌دانستیم ایراداتی از سوی تلویزیون به آن وارد خواهد شد، بخشی از کار را به سلیقه و انتخاب خودمان انتخاب کردیم.
این کارگردان درباره دریافت دستمزد ۸۰۰ میلیونی نیز اظهار کرد: اصلاً چنین چیزی را نشنیده‌ام و از شما خبرنگاران می‌شنوم.
وی درباره پرسش‌هایی که مبنی بر خشونت از سوی خبرنگاران در این نشست مطرح شد اظهار کرد: این خشونت‌ها که بخشی از آن به عنوان مثال به ریختن پیت نفت و آتش زدن مربوط است، به حریم خصوصی این شخصیت‌ها برمی‌گردد. این اتفاقات در بطن جامعه نیست و به زندگی خصوصی این شخصیت‌ها برمی‌گردد.
توضیح کارگردان درباره شخصیت‌های لعیا زنگنه و حسن پورشیرازی
آهنج سپس در پاسخ به پرسشی مبنی بر حضور نامتعارف لعیا زنگنه و حسن پورشیرازی درداستان به عنوان شخصیت‌هایی که در بطن قصه نیستند، چنین توضیح داد: اضافه کردن داستان‌های کوچک به قصه این سریال به نویسنده بستگی داشته است و اتفاقاً به اعتقاد من یکی از شخصیت‌های کامل و بی‌عیب و نقص ما همین دایی با بازی حسن پورشیرازی است که هم زمینه ماجرای قصه است و هم در طول داستان مؤثر است و هم گذشته را کالبدشکافی می‌کند.
وی درباره لهجه لعیا زنگنه در این سریال و اینکه با وجود پوشش جنوبی لهجه‌ای کاملاً تهرانی دارد، اظهار کرد: این شخصیت در جریان قصه ایران را ترک می‌کند و در کویت زندگی می‌کند اما پس از آنکه غریب و تنها می‌شود و می‌بیند پناهی ندارد، به ایران برمی‌گردد؛ بنابراین دلیلی ندارد عربی صحبت کند.
کارگردان «برادرجان» با بیان اینکه با ترویج خشونت در تلویزیون مخالف است، اظهار کرد: خوب است وقتی سریالی در موضوعات مختلف ساخته می‌شود و بار خشونت در آن پررنگ است، روان‌شناسان در این زمینه اعلام خطر کنند و به عنوان مثال تلویزیون در پخش فلان سریال مطرح کند که دیدن آن اثر برای افراد زیر ۱۳ یا ۱۴ و یا ۱۸ سال ممنوع است؛ البته تجربه نشان داده است مخاطبان ما لجباز هستند و با گذاشتن این آرم‌ها بیشتر برای دیدن آن اثر رغبت پیدا می‌کنند.
آهنج در پاسخ به اینکه آیا سعید نعمت‌الله به عنوان کارگردان نیز در سریال «برادرجان» حضور داشته است؟ اظهار کرد: ما برای ساخت این سریال قرارداد بسته‌ایم و من در مقام کارگردان مسئولیت دارم و تهیه‌کننده هم پشت من بوده است؛ اما ما برای ساخت این سریال، تعامل سازنده داشته‌ایم و چیزی غیر از این نبوده است. اگر منظورتان خارج از این فضاست، باید بگویم سعید نعمت‌الله مسئولیت کارگردانی در این سریال نداشته است مگر اینکه برای بهتر شدن کار کمک کند آن هم بیشتر به خاطر تعصبی است که به متن خود دارد.
او سپس در پاسخ به اینکه آیا سریال «برادر جان» در پخش، سانسورهایی داشته است؟ اظهار کرد: یکی از سکانس‌های ما به صلاحدید ناظران پخش که سکانس زیبایی بود، حذف شد اما به غیر از این سکانس باید بگویم ۹۹ درصد کار بدون سانسور بوده است.
همه چیز را فدای زمان می‌کنیم
در بخش پایانی این نشست محمدرضا شفیعی در مقام تهیه‌کننده با اعتقاد بر اینکه صرفه‌جویی بیش از حد در زمان برای ما سازندگان آسیب زدن به کار محسوب می‌شود، اظهار کرد: ما برای ساخت این سریال با متنی مواجه بودیم. یک داستان تک خطی با شخصیت‌های مختلف که این متن کار نویسنده را سخت می‌کند؛ چرا که این سریال قصه‌ای داشت که در عرض قصه وسعت پیدا می‌کرد و نوع شخصیت‌ها و پرداختن به آنها کار پیچیده‌ای بود. چون سروکار من با متن است این را می‌گویم که واقعاً نویسندگانی که داستان‌های کوچک را در عرض قصه جذاب می‌کنند کارشان عالی است، هر چند بسیار دشوار است. از ویژگی‌های سریال «برادرجان» نیز همین نکته است.
این تهیه‌کننده درباره نقدی که به سریال برادر جان وارد شده مبنی بر اینکه کجای این سریال با دست خط مقام معظم رهبری درباره سریال‌های رمضانی همخوانی دارد؟ توضیح داد: خود من در آن جلسه بودم و باید بگویم اگر رهبری تأکید کردند منظورشان ترویج عواطف و نماز بود؛ به عنوان مثال دیالوگی که حسن پورشیرازی در این سریال گفت به صد دیالوگی که مشخصاً ظاهر نماز را نشان می‌دهند می‌ارزد. باید بگویم تأثیرگذاری آن دیالوگ از هزاران پلان نماز تأثیرگذارتر است.
شفیعی افزود: سریال «برادرجان» در عین حال که این همه پیام داشت یک زمان محدودی داشت. به هر حال در فیلم‌سازی پروسه زمان داریم که متأسفانه در تلویزیون همیشه چند ماه قبل از ماه رمضان همه چیز را فدای زمان می‌کنیم. اتفاق عجیبی که بارها با دوستان‌مان در تلویزیون مطرح کرده‌ایم اما باید گفت زمان اندازه دارد و از یک جایی صرفه‌جویی در کار آسیب‌زدن به آن محسوب می‌شود.
مارال فرجاد از دیگر بازیگران این مجموعه بود که در پایان نشست خبری سریال «برادرجان» حضور پیدا کرد.
در فرهنگ کشورهای مختلف ضرب المثل های مختلفی وجود دارد که هر یک ریشه های خاص خود را دارند. یکی از ضرب المثل های نسبتا معاصر که در ایالات متحده رایج است ریشه ای بسیار جالب دارد.
