براساس آماری که ستاد مبارزه با مواد مخدر منتشر کرده است، 14 میلیون ایرانی با معضلات مواد مخدر دست و پنجه نرم می‌کنند.
اعتیاد به مواد مخدر به عنوان معضل زیستی و روانی و مساله اجتماعی، پدیده‌ای است که به طور مستقیم و غیرمستقیم بر کیفیت زندگی فرد و خانواده او و در نهایت جامعه اثر می‌گذارد.
این معضل مشکلات زیادی در روند کیفیت زندگی ایجاد می‌کند و پدیده‌ای است که توانایی جامعه را در سامان‌یابی و شکل‌گیری نظم موجود کاهش داده و عملکرد نرمال و به هنجار زندگی خانوادگی را به طور کامل مختل می‌کند.
نرخ شیوع مصرف موادمخدر در کشور
چند ماه پیش مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: ۶۸ درصد مردم ایران، در سنین ۱۵ تا ۶۴ سال، برای مشارکت در عرصه پیشگیری اولیه از اعتیاد اعلام آمادگی دارند.
حمید صرامی گفت: جامعه جهانی با تهدید و بحران جدی مواد مخدر و روان‌گردان‌ها مواجه است به گونه‌ای که ۲۵۵ میلیون نفر مصرف‌کننده در جامعه جهانی به عنوان متقاضیان مصرف مواد، زمینه را برای عرضه مواد فراهم کرده‌اند.
او تصریح کرد: سیستم هوشمند، فعال، خلاق، پویا و داینامیک مواد مخدر در جامعه جهانی با ایجاد باورها و نگرش‌های غلط، زمینه را برای تقاضای انواع مواد برای نیل به لذت کاذب، آرامش کاذب و رهایی از اختلالات روان، تفریح و مواردی نظیر آن فراهم کرده و متاسفانه اراده محکمی از سوی متولیان جامعه جهانی برای مهار و کنترل اعتیاد مشاهده نمی‌شود به گونه‌ای که در ده ساله اخیر، شاهد رشد مصرف مواد در جامعه جهانی بوده‌ایم.
مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد افزود: چرخه درآمد ناشی از اقتصاد مواد مخدر برای قاچاقچیان از یک سو و زمین‌گیر شدن نوجوانان و جوانان برای عدم پیشرفت و توسعه از سوی دیگر دو مولفه مهم در روند رشد عرضه و تقاضا در کشورها هستند.
صرامی گفت: در جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه مبارزه قاطع و همه جانبه به عنوان پرچمدار مبارزه جهانی از سوی نیروهای مبارزه‌کننده و کشف بیش از ده هزار تن انواع مواد مخدر و عدم ترانزیت آن به اروپا و همچنین دستگیری قاچاقچیان و کیفر آنها سبب شده تا ضربات جدی به سیستم مواد مخدر و روان‌گردان‌ها وارد شود اما متاسفانه هیچ گاه جامعه جهانی نتوانسته است رسالت خود را در برابر این گونه تلاش‌های بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران انجام دهد.
تلاش ۳۵ دستگاه برای توسعه پیشگیری
او ادامه داد: در کشور ایران اقدامات قابل توجهی از سوی ۳۵ دستگاه برای توسعه فعالیت‌های پیشگیری اولیه از اعتیاد در کانون‌های هدف یعنی مدارس به منظور توانمندسازی نوجوانان، دانشگاه‌ها برای ایمن‌سازی جوانان، محله‌ها برای مصون‌بخشی طبقات مختلف جامعه و محیط‌های کارگری برای سالم‌سازی کارگران در حال انجام است، به گونه‌ای که از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی(مدظله‌العالی) رویکرد پیشگیری اولیه از اعتیاد به عنوان اولویت اول کشور تلقی شده و با اختصاص ۵۰ درصد ظرفیت و امکانات، تلاش بر آن است تا بتوانیم از ضربه‌پذیری آمار جامعه جلوگیری کنیم.
این مقام مسئول در ستاد گفت: در همین راستا با تقویت رویکرد اجتماعی شدن توسط وزیر کشور و دبیرکل ستاد به دنبال آن هستیم تا با ایجاد نهضت فراگیر اجتماعی پیشگیری اولیه از اعتیاد نسبت به همگانی کردن امر مبارزه گام‌های اساسی‌تر برداشته شود و نکته قابل توجه اینکه در پژوهش کشوری شاهد بودیم ۶۸ درصد مردم ایران، در سنین ۱۵ تا ۶۴ سال، برای مشارکت در عرصه پیشگیری اولیه از اعتیاد اعلام آمادگی دارند که در همین راستا بیش از ۲۸۰۰ سازمان مردم‌نهاد در تلاش هستند تا مردمی شدن امر مبارزه را با جدیت جلو ببرند. صرامی اظهار داشت: برای درمان افرادی که دارای اختلال مصرف مواد مخدر و معتاد هستند حدود ۸ هزار مرکز ایجاد شده که تاکنون حدود ۸۰۰ هزار نفر تحت پوشش خدمات درمانی و کاهش آسیب قرار گرفته‌اند.
مقابله با اعتیاد در چارچوب سبک زندگی
در این میان مساله مهم‌تر آلوده شدن فضای نوجوانی به این مواد است. تا جایی که کارشناسان نسبت به پایین آمدن سن اعتیاد هشدارهای جدی می‌دهند. یک پژوهشگر حوزه اعتیاد در رابطه با بحث اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر به مهر گفت: مقابله با اعتیاد باید در چارچوب مسائل سبک زندگی آسیب شناسی شود.
چرا که در جامعه ما به بحث فرهنگ کمتر پرداخته شده و بسیاری از مردم به‌ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان به دلیل ضعیف بودن حوزه فرهنگ، با سبک زندگی درست آشنا نبوده و با تصورات غلط و اشتباه مصرف انواع مواد مخدر را تجربه می‌کنند.
اندیشه واحدی‌زاده با بیان اینکه گرایش به استعمال مواد مخدر صنعتی و روان گردان‌ها ناشی از نبود آگاهی و دانش در مورد مضرات آن است، اظهار کرد: به همین جهت ضرورت دارد علاوه بر آسیب‌شناسی سبک زندگی، شبکه سالم ارتباطی برای نوجوانی که به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند، ایجاد شود. او اظهار کرد:
در این شبکه ارتباط دادن فرد بیمار با افراد خوش مشرب و خوش برخورد که نوجوان از حضور در کنار آنها لذت می‌برد و دور کردن آنها از دوستان ناسالم، بسیار مهم است. باید تلاش کنیم اگر نوجوان در سراشیبی مصرف مواد قرار گرفته است، محیط را به صورت مراقبتی برای او غنی کنیم تا از تفریحات سالم لذت ببرد. واحدی‌زاده ادامه داد:
همچنین باید در ابتدای کار باید با نوجوان بیمار(معتاد)به صورت غیر مستقیم صحبت کرد، صحبت‌های غیر مستقیم می‌تواند در مورد سلامت، آینده، توانایی فرد، کاهش استرس و قدرت دست یافتن به شرایط مناسب باشد. این پژوهشگر حوزه اعتیاد با اشاره به ضرورت دادن اطلاعات به صورت غیر مستقیم به نوجوان، تصریح کرد:
می‌توان بروشورهایی در این باره تهیه کرد و جایی در دسترس نوجوان گذاشت و به شکل کوتاهی در این باره صحبت کرد، تا بیمار نفهمد که مخاطب مستقیم، اوست. واحدی زاده، آموزش مهارت‌های زندگی در خانواده‌ها را یکی از علل مهم در عدم گرایش فرزندان به سمت معضلات اجتماعی نظیر اعتیاد دانست و اظهار کرد:
متاسفانه علاوه بر فرزندان شاهد هستیم که والدین آنها نیز از آموزش‌های مهارت‌های زندگی و نحوه مقابله با معضلات اجتماعی محروم هستند که این امر موجب آسیب‌پذیر شدن کانون خانواده‌ها می‌شود و احتمال ابتلا شدن به مصرف مواد مخدر را در میان خانواده‌ها افزایش می‌دهد. او ادامه داد:
آموزش و پرورش و نیز دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی باید با تحقیق و بررسی‌های کارشناسی معضلات اجتماعی به ویژه پیامدهای مصرف مواد مخدر در جامعه را تحلیل و بررسی کنند و نتایج آن در برنامه‌های اجرایی و عملیاتی گنجانده شود تا به اهداف مورد نظر در کاهش گرایش به مصرف مواد مخدر دست یابیم.
این پژوهشگر حوزه اعتیاد خاطرنشان کرد: متاسفانه سیستم آموزشی، تربیتی، اجتماعی و فرهنگی در حوزه مبارزه اجتماعی با اعتیاد قوی عمل نمی‌کنند در حالیکه آنان با بودجه‌هایی که در این بخش دارند می‌توانند سازمانهای مدنی را دعوت به همکاری کنند و از کارشناسان متخصص این سازمانها بخواهند تا برنامه‌ها و طرحهای آنها را در این حوزه عملیاتی کنند.
آرمان
