شایع ترین کابوس شما چیست؟ آیا خواب مرگ خود را می‌بینید یا رنج دیدن یکی از عزیزانتان و این که هیچ کاری از دست شما برنمی‌آید؟ شاید هم با سردرگمی و ضربان قلب بالا از خواب بیدار می‌شوید و از این که کابوستان به پایان رسیده خوشحال می‌شوید.
کابوس‌ها به عنوان توالی‌های رویا طبقه بندی می‌شوند که به نظر واقعی می‌آیند و اغلب فرد را بیدار می‌کنند و تجربه‌هایی پیچده هستند.
اگرچه ترس، احساس غالب در طول کابوس دیدن است اما یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ میلادی نشان داد که احساساتی چون غم، خشم، سردرگمی، انزجار، سرخوردگی یا گناه نیز در کابوس‌ها رایج است.
این مطالعه با بررسی ۳۵۱ کابوس بزرگسالان آشکار کرده که بیشترین موضوع گزارش شده در کابوس‌ها، پرخاشگری فیزیکی به دنبال تعقیب و گریز و در حضور یک نیروی شریرانه بوده است.
اما اگر کابوس‌ها به طور مکرر به سراغتان می آیند، این می‌تواند نشانه‌ای از نوعی مشکل و اختلال در سلامتی شما باشد. برآورد شده است که ۲ تا ۸ درصد از بزرگسالان به دلیل تاثیر کابوس‌ها بر الگوی خوابشان، قادر به استراحت کردن نیستند.
کابوس‌ها به طور خاص می‌توانند شاخصی از مشکلات سلامت روان مانند اضطراب، اختلال، استرس پس از سانحه و افسردگی باشند.
همچنین در پدیده‌ای که اختلال رفتاری حرکت تند چشم در خواب (REM) نامیده می‌شود، فرد با فریاد، حرکت به اطراف و بیرون پریدن از تخت خواب به رویاهای پرخاشگرانه واکنش نشان می‌دهد و می‌تواند حاکی از بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون باشد. اما برخی نظریه‌ها ثابت می‌کنند که کابوس‌ها می‌توانند راهی برای مغز باشند تا با خاطرات ناخوشایند مقابله کرده و آنها را پردازش کنند.
به گفته یک استاد دانشگاه آنچه که اکنون در مورد رویاها و کابوس ها در دسترس است فراتر از آن چه که فروید و دیگر روانکاوان توضیح داده‌اند نیست. فروید برای "تفسیر رویاها"ی خود که نشان می دهد رویاها نمایشی از خواسته های ما هستند که به طرزی عجیب و غریب پخش می‌شوند، مشهور است.
یک نظریه این است که رویاها، تمرینات حل مسئله هستند. تحت این چارچوب به طور کلی کابوس دیدن بخشی از روند تلاش برای مقابله با مسائل عاطفی است.
در طول کابوس، عواطف و مشکلاتی که در طول روز با آنها روبه رو می شویم به کاراکترها و سناریوهایی تبدیل می‌شوند که به ما کمک می کنند آنها را برای سلامت روانی خود بهتر درک و مدیریت کنیم.
به طور کلی کابوس ها در صورتی که فردی دچار مشکلات طولانی مدت خواب مانند بی خوابی یا درد شده باشد، رخ می‌دهند.
کابوس‌ها درباره سلامت ما چه می‌گویند؟
یک مربی علمی خواب می‌گوید: افراد به طور میانگین دست کم هفته ای یک کابوس می‌بینند. اما این که آن را به یاد می‌آورند یا نه داستان دیگری است. در صورتی که فردی به طور مکرر کابوس ببیند دیگر طبیعی نیست و باید درمان شود.
همچنین به گفته یک استاد بهداشت روانی، کابوس‌ها یک نشانه درونی از اختلال استرس پس از آسیب روانی (PTSD) بوده و احتمالا به دلیل آن است که دشواری رویدادهای آسیب‌زا به ناتوانی افراد در پردازش آنها بستگی دارد. پس آنچه که اتفاق می افتد این است که ذهن افراد ناخودآگاه تلاش می‌کند تا با آنها بازی کرده و معنی آنها را بیابد.
این در بخش ناخودآگاه مغز اتفاق می‌افتد که در هنگام خواب به جلوی ذهن می‌آید و شامل مواردی از رویدادهای آسیب‌زاست که ممکن است به شکل کابوس ظاهر شوند.
البته تمامی کابوس‌ها نشانه مشکل سلامت روان نیستند. افراد باید علاوه بر کابوس‌ها به سایر علائم نیز توجه کنند که در کنار هم حاکی از یک مشکل خاص سلامت روان هستند.
همچنین در مطالعات رابطه دیگر مشکلات مربوط به سلامت روان مانند اختلال دو قطبی و اسکیزوفرنی با کابوس‌ها مکرر یافت شده است.
نظارت بر مرحله حرکت تند چشم در خواب (REM)
چهار مرحله در خواب وجود دارد که سه مرحله اول با حرکت آهسته چشم‌ها شناخته شده و مرحله نهایی به حرکت تند چشم یا REM می‌رسد.
رویاها در مرحله REM که عضلات اسکلتی تقریبا فلج می شوند، اتفاق می افتند.
بررسی طولانی مدت روی افراد مبتلا به اختلاب رفتاری خواب REM بیشترین بیماری های پیشرفته مانند پارکینسون، زوال عقل با اجسام لویی (نوع از زوال عقل) یا آتروفی سیستم چندگانه را نشان داد.
یک مطالعه دیگر نشان داد ۸۰ درصد از بیماران مبتلا به اختلالات رفتاری خواب به این بیماری ها مبتلا شده اند. این مطالعه نشان می دهد که افراد مبتلا به این اختلال در نقاطی از مغز که مرحله REM خواب را کنترل می کند دچار انحطاط شده‌اند. این اختلال به طور بالقوه ناشی از مکانیسم های مشابهی است که زمینه بیماری های عصبی هستند.
مرحله REM خواب به شدت به سلامت عاطفی نیز گره خورده است. آن چنان که با توجه به سرعت رخ دادن این مرحله می توانید در مورد این که فرد طی چند هفته اخیر دچار افسردگی شده یا خیر، نظر بدهید.
یک چرخه خواب معمولی ۱۰۰ دقیقه است و مرحله REM بین دقیقه های ۹۰ تا ۱۰۰ رخ می دهد. در صورتی که این مرحله زودتر و در دقیقه های ۴۰ ، ۵۰ یا ۶۰ آغاز شود نشان دهنده این است که فرد احتمالا طی چند هفته اخیر دچار افسردگی شده است.
محققان این گونه باور دارند که اگر مرحله REM زودتر از موعد در مغز آغاز شود، مغز فرصت کافی برای ساماندهی خاطرات و تشخیص این که کدام یک مورد نیازند، ندارد و بنابراین همه این ها باعث آشفتگی می شود.
اما به گفته محققانِ خواب، شیوه زندگی نیز نقش مهمی در آنچه که شما در رویا می‌بیند، دارد.
پیامدهای تغییر در سبک زندگی
در صورتی که شما شروع به دیدن مکرر کابوس ها کنید اولین چیزی که پزشکتان از شما می پرسد در این مورد است که آیا شیوه زندگی شما تغییر کرده است؟ مواردی همچون داروهای جدید، تغییرات در رژیم غذایی، استرس یا تروما می توانند موجب بروز رویاهای ناخوشایند شوند. هر تغییری در بدن شما مانند قطع برخی غذاهای خاص نیز احتمال تغییر در الگوی خواب را به دنبال دارد.
کابوس‌ها هم چنین در افراد مبتلا به دردهای مزمن رایج است. احتمالا به این دلیل که بیشتر در طول خواب بیدار می‌شوند و بنابراین کابوس‌های بیشتری را به خاطر دارند.
همچنین مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب (وقفه تنفسی حین خواب) یا آسم با کابوس‌ها مرتبط هستند.
به گزارش سی‌ان‌ان، متخصصان می‌گویند اساسا هر تغییری در شما که بدن و مغزتان به آن عادت نکرده به هنگام خواب در قالب رویاها و کابوس‌ها پدیدار می‌شوند.
