مدیرگروه زلزله‌شناسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و زمین‌شناسی در خصوص تاثیر فعالیت‌های سدسازی، برداشت غیرمجاز انتقال آب و فعالیت‌های نفتی در وقوع زلزله، گفت: فعالیت‌های انسانی می‌توانند موجب تحریک رخداد زمین‌لرزه‌ها باشند اما در این صورت، معمولا زلزله‌های کوچک و در همان منطقه فعالیت خوشه‌ای از زمین‌لرزه‌های کوچک مشاهده شود.
به گزارش ایسنا، مهدی زارع در حاشیه نخستین سمینار منطقه‌ای توانمندسازی و تاب‌آوری در بحران که امروز (11دی‌ماه) در اهواز برگزار شد، در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در منطقه‌ای که دشت خوزستان به ناحیه کوهپایه‌ای زاگرس می‌رسد، چندین گسل در پهنه گسل‌های خمیدگی زاگرس وجود دارد که قسمت زیادی از شمال خوزستان تا شهرهای شوشتر و تا آغاجاری را در برمی‌گیرد. همچنین مسجدسلیمان در فرادیواره این گسل فعال قرار دارد.
وی با اشاره به سابقه وقوع زمین‌لرزه در خوزستان در دهه‌های اخیر تصریح کرد: زلزله اندیکا در سال 1356 به بزرگی 6 ریشتر بوده است. همچنین در 40 سال اخیر زلزله‌های دیگری در خوزستان رخ داده است. شهرستان دزفول نیز در بالاآمدگی قرار دارد که این بالاآمدگی شامل یک گسل در جنوب و دیگری در شمال است. این گسل بارها خود را به صورت زمین‌لرزه نشان داده است.
مدیرگروه زلزله‌شناسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و زمین‌شناسی گفت: همچنین کمی بالاتر از دزفول گسل لهبری قرار دارد که یک گسل فعال محسوب می‌شود.
زارع با اشاره به زلزله‌های گوریه شوشتر، گفت: وقوع زمین‌لرزه‌ها در گوریه شوشتر به علت فعالیت این گسل‌ها و میزان کوتاه‌شدگی پوسته است. در نقاط مختلف خوزستان سالانه بین 5 تا 7 میلی‌متر کوتاه‌شدگی پوسته رخ می‌دهد و بخش کوچکی از کوتاه‌شدگی به صورت زلزله خود را نشان می‌دهد. بخش قابل ملاحظه‌ای از این کوتاه‌شدگی بی‌لغزه رخ می‌دهد و مردم آن را به صورت زلزله حس نمی‌کنند.
وی عنوان کرد: بخشی که به صورت زلزله رخ می‌دهد عملا بیش از 3 درصد این تغییر شکل نیست و حدود 97 درصد به صورت غیرلغزه‌ای است.
زارع با اشاره به افزایش وقوع زلزله‌ها در سال اخیر، بیان کرد: علت وقوع زلرله‌های بیشتر در سال اخیر این است که به نظر می‌آید منطقه زاگراس بعد از 21 آبان ماه سال گذشته و وقوع زلزله در سرپل ذهاب، مجموعه‌ای از زلزله‌های خود را نشان داده است.
مدیرگروه زلزله‌شناسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و زمین‌شناسی تصریح کرد: در خوزستان زلزله‌های با شدت بالا رخ نداده است اما نظریات مختلفی در این زمینه وجود دارد که بخشی از نظریه‌ها می‌گویند زمانی که یک دوره به نسبت آرام به پایان می‌رسد ممکن است وارد یک مقطع زمانی پررخداد شویم. همچنین ممکن است توزیع تنش‌ها در منطقه زاگرس به نحوی باشد که در بخشی از مناطق با تنش بالاتر رخ دهد.
زارع در خصوص تاثیر فعالیت‌های سدسازی، برداشت غیرمجاز انتقال آب و فعالیت‌های نفتی در وقوع زلزله، گفت: فعالیت‌های انسانی می‌توانند موجب تحریک رخداد زمین‌لرزه‌ها باشند اما در این صورت، معمولا زلزله‌های کوچک و در همان منطقه فعالیت خوشه‌ای از زمین‌لرزه‌های کوچک مشاهده شود.
وی بیان کرد: تاکنون موردی که موجب تحریک یا وقوع زلزله‌های بالای 5 یا 6 ریشتر شود مشاهده نشده است. هیچ‌کدام از زلزله‌های متوسط به بالا در خوزستان یا زاگرس نشان‌دهنده تاثیر فعالیت‌های انسانی نبوده است.
مدیرگروه زلزله‌شناسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و زمین‌شناسی گفت: در منطقه‌ای که برداشت‌های وسیعی از آب‌های زیرزمینی انجام شود و در آنجا گسل‌های فعال وجود داشته باشند، این برداشت‌ها می‌توانند جزو تحریک‌ها باشند. همچنین به نظر می‌رسد کاهش آب‌های زیرزمینی در دزفول در تحریک زمین‌لرزه‌ها تاثیرگذار بوده‌اند.
زارع با بیان اینکه گسل‌های خوزستان فعال هستند، عنوان کرد: تخلیه آب زیرزمینی در حجم بالا در جایی که گسل فعال وجود داشته باشد، می‌تواند در تحریک زمین‌لرزه‌ها تاثیرگذار باشد.
وی با اشاره به گسل‌های نهان، عنوان کرد: گسل نهان گسلی است که وجود دارد اما آبرفت‌ها روی آن را پوشانده‌اند.
زارع با اشاره به شرایط گسل اهواز در لبه تاقدیس اهواز، گفت: بالا آمدگی لبه تاقدیس اهواز موجب چرخش رودخانه کارون شده است. دشت خوزستان از لبه گسل اهواز آغاز می‌شود و به نظر می‌رسد یکی از گسل‌های فعال است اما میزان لغزش آن بالا نیست. اگر حفاری‌های باستان‌شناسی وضعیت شاپور را مشخص کند بسیاری از ابهامات مشخص می‌شود. بنابراین علت رخداد یک زلزله باستانی، گسل اهواز است. این گسل لرزه‌خیز است اما حداکثر توان لرزه‌زایی آن 6 ریشتر برآورد شده است.
مدیرگروه زلزله‌شناسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و زمین‌شناسی بیان کرد: همیشه احنمال وقوع زمین‌لرزه‌هایی به بزرگی 6 تا 7 ریشتر در خوزستان وجود دارد اما میزان احتمالات متفاوت است. در جایی که کمتر لرزه‌خیز است ممکن است هر چند هزار سال چنین زلزله‌ای رخ دهد.
زارع بیان کرد: زمین‌لرزه‌های زیاد گوریه خوشه‌لحظه‌ای هستند. اگر کل انرژی به صورت لحظه‌ای آزاد شود بد نیست و اگر قرار بود زلزله به بزرگی 6 ریشتر رخ دهد، سرشکن می‌شود و این زمین‌لرزه‌ها یک مجموعه زمین‌لرزه‌ای هستند. اما احتمال دارد بین این مجموعه زمین‌لرزه‌ای، زلزله‌ای رخ دهد. برای مشخص شدن زمان این احتمال، باید دستگاه‌های شتاب‌نگار در محل نصب شود و بر اساس رصد این دستگاه‌ها صحبت شود. مثلا به نظر می‌رسد در سرپل ذهاب همچنان انتظار وقوع زلزله وجود دارد.
