عباسعلی کدخدایی شامگاه یکشنبه در برنامه 'بدون توقف' شبکه سه در گفت وگو با جمعی از دانشجویان رشته حقوق در پاسخ به سئوالی درباره وظایف شورای نگهبان، گفت: وظیفه شورای نگهبان نظارت در حوزه تقنین و انتخابات است.
وی ادامه داد: همه جوامع انسانی این موضوع را پذیرفته اند که در اداره جامعه باید مکانیزم های نظارتی وجود داشته باشد، ما در زندگی اجتماعی نیز شاهد هزاران مورد از نظارت ها هستیم.
وی با بیان این که نظارت امری ضروری برای حیات اجتماعی انسان ها است، گفت: شورای نگهبان موضوع نظارت تقنینی را انجام می دهد که البته در کشورهای دیگر نیز برخی از دستگاه ها عهده دار این وظیفه هستند که از میان آنها می توان به دادگاه قانون اساسی، دادگاه عالی و شورای قانون اساسی اشاره کرد.
کدخدایی تاکید کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی این مکانیزم بسیار موثر در اختیار شورای نگهبان قرار گرفت، در قبل از انقلاب اسلامی ایران ما مکانیزم های نظارتی قانونمندی نداشتیم ولی بعد از انقلاب شورای نگهبان مکانیزم نظارتی را بر عهده گرفت.
کدخدایی در پاسخ به این سوال که در کشورهایی مثل فرانسه یا شیلی هم ما شاهد چنین مکانیزمی هستیم؟ گفت: شورای قانون اساسی فرانسه از نظر ساختاری الهام بخش شورای نگهبان ما بوده است و ایده اولیه از آنجا گرفته شده است.
در ادامه یکی دیگر از دانشجویان درباره نظارت پیشینی شورای نگهبان سوال کرد که کدخدایی پاسخ داد: نظارت پیشینی فقط مخصوص جمهوری اسلامی ایران نیست بلکه در همان فرانسه هم برخی مصوبات این وضعیت را دارند.
وی افزود: در نظام های قضایی مانند آمریکا نظارت پسینی حاکم است، ولی در چارچوب قانون اساسی ما این گونه نیست و ما در این چارچوب عمل می کنیم.
کدخدایی اضافه کرد: البته در نظارت بر مصوبات دولت که از سوی رییس مجلس انجام می گیرد، نظارت پسینی است، یا نظارت دیوان عدالت اداری نیز نظارت پسینی است.
سخنگوی شورای نگهبان اظهار داشت: این شورا باید دستیاران و همکارانی داشته باشد تا کمک کنند، به همین دلیل هم در حوزه فقهی جمعی از فقها در قم به شورای نگهبان کمک می کنند و هر هفته یک یا دو جلسه با شورا دارند و در تهران هم جمعی از حقوق دانان جوان در پژوهشکده شورای نگهبان موضوعات را بررسی می کنند و همه نظرات در جلسه شورای نگهبان مطرح می شود.
وی تاکید کرد: علاوه بر این ها در مصوباتی مانند CFT اگر دولت و مجلس درخواست کنند که کارشناسانشان در جلسات حضور داشته باشند طبیعتا آنان نیز در جلسات حضور می یابند.
در ادامه یکی از دانشجویان از کدخدایی پرسید چرا بافت شورای نگهبان از نظر سنی جوان نیست؟ آیا نباید در کنار تجربه از پویایی و نیروهای جوان استفاده کرد؟ کدخدایی پاسخ داد: قانون اساسی تدبیر خوبی را برای انتخابات اعضای شورای نگهبان در هر دوره پیش بینی کرده است. هر عضوی شش سال دوره عضویتش در شورای نگهبان است و انتخابات به گونه ای است که هر سه سال نیمی از این افراد عوض می شوند که افراد جوان یا افرادی که قبلا عضو شورای نگهبان نبودند، اضافه می شوند و از تجربه بقیه استفاده می کنند.
وی تاکید کرد: معمولا در نهادهای تشخیص دهنده که تجربه بیشتر موثر است، افرادی انتخاب می شوند که تجربه کاری عمده داشته باشند. نمی خواهم این را (جوانگرایی) را نفی کنم، این نکته درستی است زیرا زمانی که خود بنده به شورای نگهبان پیوستم 40 سال داشتم.
وی ادامه داد: در دوره های قبل نیز چه در فقها و چه در حقوق دادنان افرادی را داشتیم که نزدیک 30 سال سن داشتند، حتی آیت الله آملی لاریجانی که از فقهای شورای نگهبان هستند در 40 سالگی به شورا پیوستند و آیت الله مدرسی نیز چهل و اندی سال داشتند.
در ادامه دانشجوی دیگری از کدخدایی پرسید چرا شورای نگهبان به جای نظارت استصوابی دخالت استصوابی انجام می دهد؟ و ما شاهد این هستیم عده ای نگاه سیاسی خود را به نگاه حقوقی در این شورا تحمیل می کنند که کدخدایی پاسخ داد: قانون اساسی نهادی را به نام شورای نگهبان شکل داده است و بیان کرده است که 12 نفر عضو آن باشند و وظایف و اختیارات آن را مشخص کرده است. شورای نگهبان بر اساس قانون عمل می کند اگر شما به ساختار اعتراض دارید باید در مورد فلسفه و بازنگری قانون اساسی صحبت کنید مثل آن که اکنون نمی توانید بگویید چرا شورای نگهبان این وظیفه را دارد یا ندارد زیرا وظایف شورا قانون اساسی تعیین می کند شما می توانید بپرسید آیا شورای نگهبان وظایفش را انجام می دهد یا نه؟
وی اضافه کرد: نظارت شورای نگهبان نظارت قانونی مانند نهادهای دیگر است. زمانی که قانون اساسی این وظایف را برای شورای نگهبان تعیین کرده است، بیان کرده که شورای نگهبان باید نسبت به مصوبات مجلس اعمال نظر کند، از این شورا اعمال نظر می کند.
کدخدایی تاکید کرد: ممکن است شما بگویید به نظر من شورای نگهبان این وظیفه اش را خوب انجام نداده است ولی فرد دیگری نیز می گوید شورای نگهبان وظیفه اش را خوب انجام داده است و این اختلاف سلیقه است. اختلاف نظر را من قبول دارم برای مثال شما اگر جای من در شورای بنشینید ممکن است رای دیگری داشته باشید و این طبیعی است کما این که نظر بنده در شورای نگهبان با نظر فردی که قبل از من بوده ممکن است متفاوت باشد، حتی ممکن است نظرم با عضوی که در کنار من نشسته است، متفاوت باشد.
وی تصریح کرد: اختلاف نظر پذیرفته است اما باید در چارچوب قانون اساسی باشد.
کدخدایی اضافه کرد: شورای نگهبان نظر خود را تحمیل نمی کند بلکه نظر قانونی را اعلام می کند.
در ادامه یکی از دانشجویان پرسید کجای قانون گفته کهولت سن می تواند دلیل رد یک کاندیدا باشد؟ که کدخدایی پاسخ داد: اصل 99 قانون اساسی می گوید نظارت بر انتخابات بر عهده شورای نگهبان است و موضوع دیگری نگفته است. در قانون انتخابات هم وظایف نظارت و وظایف اجرایی را به تفسیر تعریف کرده است.
