یک استاد حقوق گفت: فرآیند بازگشت تحریم‌ها شروع شده که ما می توانیم از باب دفاع از مواضع کشورمان آن را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت بنامیم که سند برجام را بخشی از ظرفیت این قطعنامه معرفی کرده است.
یوسف مولایی در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به اعلام بازگشت تحریم‌های آمریکا از سوی دونالد ترامپ و در پاسخ به این سوال که آیا این موضوع نقض حقوق بین‌الملل است، گفت: قطعا این موضوع مشکلی حقوقی است اما حقوق بین‌الملل در این رابطه شفافیت ندارد؛ چرا که پرونده‌های مشابهی مطرح نشده است تا ببینیم در دیوان بین‌المللی یا در رویه دولت‌ها چه رایی برای آن صادر می‌شود.
وی ادامه داد: فرآیندی شروع شده که ما می‌توانیم از باب دفاع از مواضع کشورمان آن را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت بنامیم که سند برجام را بخشی از ظرفیت این قطعنامه معرفی کرده و هرگونه اقدام مغایر آن نقض این قطعنامه و حقوق بین‌الملل تلقی می‌شود.
این استاد حقوق افزود: با این وجود چه کسی باید اعلام کند این مغایرت صورت گرفته است؛ ما به عنوان ایران این اقدام خلاف قانون را به شورای امنیت اعلام می‌کنیم اما به لحاظ عملی این خود شورای امنیت است که باید در خصوص آن اعلام موضع کند. این درحالی است که شورای امنیت یا به موضوع ورود نمی‌کند و یا در صورت ورود هم با وتوی ایالات متحده مواجه خواهد شد.
مولایی گفت: حال که همین مرجع تنها صلاحیت اظهارنظر را دارد اگر ما بگوییم مغایرتی صورت گرفته باید ببینیم چه آثاری بر آن مترتب است و آیا مسئولیتی متوجه آمریکا خواهد شد یا خیر و همین موضوع است که ضعف ساختاری حقوق بین‌الملل را نشان می‌دهد. عملا اگر بخواهیم بحث حقوقی دقیق داشته باشیم، می‌بینیم که این مرجع خود وارد بحث نشده و مشکل ایران این است که چگونه در عمل، موارد این نقض را نشان بدهد.
وی همچنین در خصوص رای موقت دیوان لاهه که از آمریکا خواسته بود تا زمان اعلام نظر این مرجع تحریمی را اعمال نکند، گفت: دستور موقت در رویه دیوان اتفاق افتاده است و هرگاه این نهاد ببیند خسارت جبران‌ناپذیری به یکی از طرف‌های دعوا وارد می‌شود دستور موقت را صادر می‌کند.
مولایی افزود: در حال حاضر هم آمریکا در حوزه‌های حق حیات وارد شده است که دارو، درمان و مسائل پزشکی را هم شامل موارد تحریمی در نظر گرفته است و اینها مواردی است که ما در دیوان در خصوص آنها طرح دعوا کرده‌ایم.
این استاد دانشگاه ادامه داد: معمولا دیوان این دستور را صادر می‌کند و این دستور نیز در چهارچوب آیین‌نامه داخلی دیوان لازم‌الاجرا است اما لازم‌الاجرا بودن با قدرت اجرایی داشتن دو بحث جداست؛ این دیوان اهرم فشار و تنبیهی ندارد. اینکه آمریکا به دستور موقت تمکین نکرده است خروجی خاصی ندارد و هیچگاه جز در افکار عمومی تحت فشار قرار نمی‌گیرد و مسئولیت دیگری متوجه این ناقض قواعد بین‌الملل وجود ندارد.
وی افزود: آمریکا پیش از این نیز از کنوانسیون‌های مختلفی یا خارج شده و یا آنها را به حالت تعلیق درآورده و هیچ هزینه‌ای نیز پرداخته نکرده است. این کشور قدرت دارد تا اقدامات خلاف حقوق و قواعد بین‌الملل را انجام دهد اما با این حال نیز ایران باید این موضوع را به شورای امنیت ارجاع دهد و اعلام کند که این تصمیم صلح بین‌الملل را تهدید خواهد کرد. کارشناسان ما به این ابعاد واقف هستند اما اینکه چقدر این اقدامات موفقیت‌آمیز باشد، مشخص نیست.
