علی اکبر ولایتی مشاور رهبری در امور بین‌الملل که اخیرا برای دیدار با رئیس‌جمهور روسیه به این کشور رفت، با شبکه «راشا تودی» (RT) مصاحبه کرد.
ولایتی در این مصاحبه ضمن بیان اینکه سفر اخیرش به روسیه، هیچ ارتباطی با سفر اخیر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به مسکو نداشت و اینکه حضور ایران در سوریه به درخواست دولت این کشور برای کمک به آن و مردم سوریه است و هیچ ارتباطی با آمریکا یا اسرائیل ندارد، تأکید کرد که اگر ایران و روسیه از سوریه خارج شوند، آمریکا و رژیم صهیونیستی به حمایت خود از گروه‌های تروریستی در این کشور ادامه خواهند داد.
مشاور رهبری در امور بین‌الملل، با بیان اینکه ایران فقط با خواست دمشق از سوریه خارج می‌شود، تصریح کرد که ایران سیاست‌های استراتژیک خود در منطقه را تغییر نخواهد داد و همانطور که به سوریه و عراق کمک کرده، اگر یمن هم بخواهد به آن کمک خواهد کرد.
ولایتی وجود اختلاف‌نظر یا استقلال سیاست ایران و روسیه در سوریه را طبیعی دانست اما یادآوری کرد که اشتراکات و همکاری‌های ایران و روسیه در سوریه زیاد است.
متن مصاحبه؛
RT: همانطور که میدانید، بسیاری از شهرها[ی روسیه] درگیر فوتبال هستند. دیروز نخست وزیر اسرائیل (بنیامین نتانیاهو ) وارد روسیه شد و به تماشای فوتبال رفت. رهبر فلسطین ( رئیس تشکیلات خودگردان) محمود عباس نیز در همان روز به روسیه آمد؛ هیچ کدام از شماها به طور رسمی از قبل هماهنگ نکردید. آیا این موضوع اتفاقی بود و هیچ برنامه‌ای از پیش تعیین نشده بود و به طور اتفاقی برنامه‌ها با هم تداخل داشت؟
ولایتی: هیچ ارتباطی بین [سفر من و] این ملاقات‌ها در کشور شما و با این افرادی که نام بردید نیست. بنابراین من به طور مستقل آمدم اینجا فقط برای صحبت با مقام ارشد رئیس جمهور پوتین. من حامل پیام‌های رهبری و رئیس جمهوری ایران هستم برای پوتین و فرصتی به دست آمد تا حدود دو ساعت درباره تمام مسائل دو جانبه، همکاری‌های منطقه ای و بین‌المللی صحبت کردیم.
RT: مطمئنم که در مورد مسائل بین‌المللی اخبار را دنبال کردید که بزودی آقای پوتین ترامپ را ملاقات خواهد کرد. مطمئن هستم حدس و گمان‌های زیادی در مورد این ملاقات شنیدید. در مورد مسائل و زمینه‌های مورد بحث و به طور فرض پیشنهاد آقای ترامپ به آقای پوتین که سوریه را معاوضه کند. تا آنجایی که شما میدانید، آیا واقعا موضوعی هست که در پشت درهای بسته مورد بحث قرار گیرد؟
ولایتی: این موضوع، دو مسأله مستقل از هم است. از یک طرف موضوع اوکراین و شبه جزیره «کریمه» و از طرف دیگه سوریه. هیچ ارتباطی بین این دو مساله مهم وجود ندارد. ما اینجا هستیم تا درباره روابط با روسیه در رابطه با همکاری در سوریه صحبت کنیم. تا آنجایی که اوکراین و کریمه مسائل مهمی هستند، ما از مواضع روسیه در رابطه با کریمه و اوکراین حمایت می‌کنیم.
RT: در حال حاضر درباره مذاکره سوریه، رسانه‌های غربی اینگونه گزارش می‌دهند که ممکن است اتفاقی بیفتد ولی بسیاری از تحلیلگران در روسیه پیشنهاد می‌دهند که این موضوع در بسیاری از مواضع انجام شده است؛ برای مثال نقش ایران و عملکردش در شرق در اوایل امسال و نقش آن در حملات ناگهانی که حتی محدودتر شده، می‌شود اینگونه برداشت کرد که ایران در حال حاضر مقداری از آنچه آمریکا درخواست کرده، انجام داده است؟
ولایتی: حضور ما در سوریه به خواسته آمریکا و دیگر کشورهای غربی که دیپلماسی آمریکا را پیروی می‌کنند، یا برخی کشورهای منطقه که با دیپلماسی آمریکا در ارتباط هستند، ربطی ندارد. ما در سوریه هستیم آن هم بنا به دعوت دولت قانونی سوریه که به دولت و مردم سوریه کمک کنیم. ما از تمامیت ارضی حمایت می‌کنیم و ما به دولت و ملت سوریه کمک می‌کنیم تا با تروریسم بجنگند، آن هم با کمک روسیه و دیگر کشورها. خوشبختانه ما بر دشواری‌ها و مشکلات پیش روی دولت و ملت سوریه غلبه کردیم و کاملا معتقدیم که اگر جمهوری اسلامی ایران و روسیه که در سوریه حضور دارند باید قانونی در آنجا بمانند، تا از پیروزی در مقابل گروه‌های تروریستی حفاظت کنند. اگر ما سوریه را ترک کنیم، آمریکا و اسرائیلی‌ها به تلاششان برای حمایت از گروه‌های تروریستی ادامه خواهند داد. بار دیگر دمشق، پایتخت دولت سوریه در موقعیت خطرناک قرار می‌گیرد و بار دیگر ما با توسعه گروه‌های تروریستی جدید مواجه خواهیم شد.
RT: دکتر ولایتی همانطور که گفتید سیاست ایران با سیاست آمریکا ارتباطی ندارد و هماهنگی هم ندارد و من مطمئن هستم که شما میدانید که روسیه سعی کامل دارد که با همه سیاست‌های روی زمین هماهنگ باشد آن هم به دلیل ویژه‌ای مبنی بر رسیدن به این نکته که همه نیروهای خارجی بویژه نیروهای روسی که در آن کشور هستند، از آن خارج شده و سوریه امنیت آنها را تامین کند. آیا ایران این موضوع را به عنوان هدف نهایی در آن کشور می‌بیند؟
ولایتی: میدانید که روسیه، به عنوان سیاست خود -که ما نیز این سیاست را دنبال می‌کنیم- همکاری‌های بین دو طرف است، دو هدف مشترک. اگر روابط خاصی بین روسیه و آمریکا وجود دارد، به ما مربوط نیست. شما منافع خود را دنبال می‌کنید و ما نیز به همکاری با کشور دوست خود، روسیه هستیم، بنابراین ممکن است در برخی مسائل، برخی زمینه ها، ما سیاست مستقلی در منطقه در پیش گیریم، ولی تلاش می‌کنیم بدون هیچ تناقضی همکاری کنیم.
RT: در مورد عملکرد در جنوب سوریه، پذیرش تاکتیکی وجود دارد؛ از یک طرف بین روسیه و سوریه و از طرف دیگر آمریکا، حداقل در مورد شکل بی‌دخالت آمریکا. آنها از گروه هایی که قبلا در آن ناحیه حمایت می‌کردند، حمایت نمی‌کنند. من می‌دانم که تهران به هیچ عنوان با سیاست‌های آمریکا در منطقه به توافق نمی‌رسد. آیا شما می‌توانید از این دخالت نکردن آمریکا تقدیر کنید و اجازه می‌دهید که دولت روسیه به همراه سوریه کنترل منطقه را به عهده گیرند؟
ولایتی: ما مخالف هرگونه حضور آمریکا در مناطقمان هستیم. اگر آمریکا بخواهد به سیاست سلطه‌جویانه خود ادامه دهد، ما مخالف برتری‌طلبی آنها در منطقه خود هستیم. اگر ما در مناطق خود هستیم، این کاملا قابل فهم است و حضوری قانونی. چرا آمریکا تلاش می‌کند که در منطقه ما باشد و زمانی که آنها آنجا هستند، تنها کاری که انجام می دهند یا نشان می‌دهند این است که گروه‌های تروریستی ایجاد می‌کنند، مانند گروه تروریستی [داعش]... خانم کلینتون در طول 10 سالی که در وزارت امور خارجه بودند، او خودش این موضوع را پذیرفت که در این ایجاد گروه‌های تروریستی در سوریه و ایران مشارکت داشته. اگر شما به یاد آورید، در آستانه انتخابات آمریکا، ترامپ کلینتون را متهم کرد و گفت که شما کسی بودید که گروه های تروریستی را تشکیل دادید.
RT: در نهایت شما با آقای ترامپ موافقید؟
ولایتی: در این رابطه او می‌خواست که برنده انتخابات شود. زمانی که به قدرت رسید، همان سیاستی که کلینتون داشت در پیش گرفت.
RT: آیا شما فکر می‌کنید که نکات مشترک دیگری با آقای ترامپ، حداقل در این گونه مفاهیم، داشته باشید؟
ولایتی: هیچ گونه هدف و سیاست مشترکی بین ما و آقای ترامپ نیست.
RT: آیا می‌تواند دیدگاه‌های مشترکی در مورد چگونگی توسعه در منطقه [بین ایران و آمریکا] باشد؟
ولایتی: ما برای این موضوع اینجا نیستیم چون میدانیم او سیاست قدرت‌طلبانه در سراسر دنیا دارد و ما مخالف هرگونه سلطه‌طلبی و قدرت‌طلبی با آمریکا یا هر کشور دیگر هستیم.
RT: از آنجایی که آمریکا کمک به حذف نیروهای ایرانی در سوریه می‌کند، او و متحدانش به نظر می رسد که وارد شرق فرات شدند. مطمئنم که شما میدانید مشاور امنیت ملی آقای ترامپ، بولتون، می‌خواهد که نیروها[ی ایرانی] از سوریه و عراق خارج شوند. سوال این است که آیا فکر می‌کنید این موضوع هنوز در ذهن واشنگتن است؟ آیا این سیاست نهایی است؟
ولایتی: ما به آقای ترامپ و بولتون و دیگر دیپلمات‌های آمریکایی گوش نمی‌دهیم. ما به منافع مردم منطقه گوش می‌دهیم. ما در همکاری نزدیک با کشور دوست در منطقه هستیم، با سوریه، عراق، لبنان، یمن و اجازه نمی‌دهیم که آمریکا در امور تهران یا همه کشورهای دوست ما در منطقه دخالت کند. این سیاست اصلی ماست که از آن پیروی می‌کنیم و قصد نداریم این سیاست استراتژیک را تغییر دهیم.
RT: این چیزی نبود که من در موردش سوال پرسیدم. من در این مورد سوال کردم که اگر شما هر گونه خطری ببینید در مورد بازگشت آمریکایی‌ها به این منطقه... که امکان جداسازی (Plan B) ایران، سوریه و عراق به چندین دولت و ایجاد دولت اصلی که امنیت سوریه (همچنین منافع ایران)را به خطر بیندازد.
ولایتی: آنها نمی توانند این کار را انجام دهند، چون مردم کشورهای عراق، سوریه و لبنان مخالف قدرت طلبی آمریکا هستند و مردم این کشورها به آمریکا اجازه نمی‌دهند که قدرت طلبی خود را تکرار کند و ما از این خواسته قانونی مردم در منطقه حمایت می‌کنیم.
RT: آقای ولایتی، این بسیار متقاعدکننده به نظر می‌رسد که ایران به دنبال این است که وارد سوریه شود، آن هم برای هدف مشخص حمله به اسرائیل و مطمئن هستم که این موضوع را انکار می‌کنید. به عنوان بحث کلیدی، آیا این موضوعی نیست که چرا ایران به فرستادن سلاح پیشرفته هجومی به سوریه ادامه می‌دهد؟ برای مثال موشک‌ها به خصوص در حال حاضر که شانس حمله به اسرائیل بالاست؟
ولایتی: این مرد که برای رژیم صهیونیستی کار می‌کند مثل یک گدا عمل می‌کند. می‌رود کمک مردم دنیا را گدایی می‌کند و مردم ننشستند که به رژیم صهیونیستی گوش کنند و این که ببینند چه چیزی می‌گوید. پس هر کس به دنبال منافع خودش است. ما در سوریه هستیم تا بر علیه رژیم صهیونیستی اعتراض کنیم که ما سیاست‌های استراتژیک خود را تغییر نخواهیم داد و سیاست‌های استراتژیک در منطقه به مردم منطقه کمک می‌کند که شامل مردم عراق، سوریه و لبنان می‌شود. بنابراین ربطی به سران رژیم صهیونیستی ندارد. البته چیزی که همیشه تکرار می‌کند و می‌گوید چیزی است که هیچ کس به آن گوش نمی‌دهد. بنابراین ما اهمیت نمی‌دهیم به چیزی که او می‌گوید. ما سیاست خود را دنبال می کنیم.
RT: آشکار است که شما سیاست خود را دنبال می‌کنید اما میدانید که روسیه روابط نظامی خود را با اسرائیل گسترش داده است. بعضی می‌گویند که این بهترین اتفاق تاریخی در توافقات دو جانبه است. چگونه در این صورت تهران می‌تواند به مسکو به اندازه کافی اعتماد کند، با توجه به این که روابط نزدیک آن با اسرائیل را می‌داند؟
ولایتی: ما به مسکو در مورد سیاست‌های مشترک‌مان در منطقه اعتماد می‌کنیم ولی همانطور که گفتم، هر کشوری منافع ملی خود را در نظر می‌گیرد و آن را دنبال می‌کند و ما سعی می‌کنیم دیدگاه و منافع مشترک را که در منطقه داریم، تقویت کنیم. البته این بسیار طبیعی است که ما در بعضی مسائل سیاست مستقل داریم و روس‌ها ها هم سیاست مستقل خود را. بنابراین این مشکلی برای ما ایجاد نمی‌کند. اگر ما بعضا مشترکاتی داریم و در برخی مسائل تفاوت‌هایی.
RT: هر موقع موضوع مسائل کاهش ایرانی‌ها در سوریه مطرح می‌شود، تحلیلگران می‌گویند که روسیه قدرت نفوذی بر ایران ندارد که به آنها بگوید چه کاری انجام دهند و شما ممکن است با این موضوع موافق باشید. من همچنین فکر می کنم که مسکو حتی شاید این موضوع را با ایران مطرح نکند مگر اینکه مطمئن شود دیگر بازیگران نیز حتی به طور غیر قانونی این موضوع را دنبال کنند و نیروهای خود را خارج کنند. آیا فکر می کنید مسکو به اندازه کافی مهارت، سیاست و سرمایه دیپلماتیک دارد که اطمینان دهد سوریه بار دیگر به عنوان دولت مستقل دربیاید؟
ولایتی: تا کنون ما چنین چیزی از مقامات رسمی روسیه، مخالف رئیس جمهوری سوریه و منطقه نشنیده‌ایم. چون اینجا منطقه ما و همچنین فدرال روسیه نیز است. بنابراین ما همکاری منطقه‌ای داریم. این به این معنی نیست که در همه قسمت‌های دیپلماسی سازگار هستیم اما در بسیاری از مسائل، بسیاری از زمینه‌ها ما رابطه و همکاری نزدیک داریم. بنابراین آنها را در سوریه حفظ خواهیم کرد، تا آن زمان که دولت قانونی روسیه از ما بخواهد که آنجا را ترک کنیم. در غیر این صورت ما آنجا خواهیم بود آن هم بر اساس مجوزها و درخواست دولت قانونی سوریه و همچنین عراق. عراق از ما خواست که به عنوان مشاور برای جنگ با تروریست آنجا باشیم. ما از هر گونه کمک استقبال می‌کنیم، کمک به مردم منطقه، دولت‌های منطقه شامل سوریه، عراق، یمن، لبنان و همچنین یمن. اگر یمن از ما بخواهد کمکشان می‌کنیم که صلح و آرامش را در منطقه بیاوریم. ما معطل نخواهیم کرد.
RT: برگردیم به بحث «معامله بزرگ» که من اینجا مصاحبه را با این موضوع شروع کردم، این موضوع می تواند بحث شود که این فقط نظر آقای ترامپ نیست و مباحث مشابهی ممکن است پیشنهاد شود در مورد بازیگران منطقه‌ای، برای مثال سوریه. ایران با چنین پیشنهادهایی چگونه ارتباط برقرار می‌کند، از جمله پیشنهاد کمک سعودی ها به بازسازی سوریه؟
ولایتی: آقای ترامپ مثل یک آرتیست عمل می‌کند. او امروز پیشنهاداتی می‌دهد و فردا بر خلاف پیشنهاد خود عمل می‌کند. بنابراین هیچ کس نمی‌تواند به قول‌های او اعتماد کند. همچنین ما دنبال درخواست از ترامپ برای همکاری با ما نیستیم و نمی‌خواهیم که با ترامپ همکاری کنیم یا وارد بازی شویم یا هر گونه موضوع مورد بحث که او در هر قسمت از جهان مطرح کرد (شامل خاورمیانه) وارد شویم. ما در آن شرکت نخواهیم کرد یا در هر بازی یا در هر بحثی که او مطرح کرده. این به آنها بستگی دارد که با پیروان خود با دیپلماسی خودشان همکاری کنند. مثل عربستان سعودی، اسرائیل و دیگران. ما سیاست‌های متفاوتی داریم. سیاست اصلی ما در منطقه همکاری با دولت و مردم عراق، سوریه و لبنان است و ما نمی‌خواهیم به هیچ گونه بحثی که توسط آقای ترامپ مطرح می شود، وارد شویم.
RT: می‌خواهم از شما در مورد دیدار و دلیل و آمدن رسمی‌تان به اینجا بپرسم. که در مورد جایگاه ایران در موضوع برجام است و بعد از خروج آمریکا از آن، و من می‌دانم که تا اینجا ایران اصرار داشته که در این معامله باقی بماند. اگر موافقان شما به اندازه کافی کار کنند که برجام را بر وفق مراد کشور شما شود، آیا تا کنون به شما پیشنهاد تشویق‌کننده‌ای داده شده که بخواهید در برجام باقی بمانید؟
ولایتی: ما همکاری‌های نزدیکی با روسیه و وزیر امور خارجه داریم، آقای ظریف در رابطه نزدیک با آقای لاورف (وزیر امور خارجه روسیه) هستند و اخیرا نشستی در وین داشتند و خیلی با هم همکاری دارند و همچنین کشورهای اروپایی سعی می‌کنند که این توافق را حفظ کنند. اما کشورهای اروپایی باید آنچه ما بعد از عقب‌نشینی آمریکا از دست دادیم آن هم به طور غیر قانونی جبران کنند.
RT: مطمئنم که شما آخرین نتایج نشست بروکسل را دنبال کردید و این موضوع بسیاری از روس‌ها از رفتار ترامپ با متحدان آمریکا متعجب شده‌اند. باید به شما بگویم که آقای ترامپ شریکان آمریکایی خود را تهدید کرده است. آیا شما فکر می‌کنید که اگر شما به روابط خود با اروپایی‌ها در این رابطه ادامه بدهید، برای ایران آسان تر خواهد بود تا از این طریق به چیزی که می خواهد در رابطه با اروپا برسد. چون شما قبلا هم گفتید در مصاحبه قبلی که هیچ اعتمادی بین ایران و اروپا نیست؟
ولایتی: میدانید که تمام همکاری‌ها با اروپا در این چارچوب به اندازه کافی قابل فهم است و ادامه داده می شود. اما کاری که آنها در NATO انجام می‌دهند سازگار با آن چیزی که ما امیدواریم با کشورهای اروپایی داشته باشیم، نیست. البته اگر آنها بخواهند در مورد هر چیزی در ناتو تصمیم بگیرند، به خودشان مربوط می شود ولی ما از خودمان دفاع می کنیم و دیپلماسی و سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی خود را دنبال خواهیم کرد، بدون در نظر گرفتن این موضوع که آیا اعضای ناتو راضی هستند یا خیر.
