مایکل سینگ مدیرعامل انستیتو مطالعاتی واشنگتن و مدیرعامل پیشین امور خاورمیانه در شورای امنیت ملی ایالات متحده ،مقاله ای را برای فارین پالیسی تدوین کرده که دیدگاه های موافقان و مخالفان توافق هسته ای را مورد بررسی قرار می دهد .
به گزارش «انتخاب»؛ در بخشی از این مقاله می خوانیم ؛ دیدگاه ها و مواضع تهدید آمیز دونالد ترامپ در خصوص عقب نشینی و ترک برجام توسط ایالات متحده ، باعث شده این روزها حتی موافقان برجام نیز دیدگاهی متزلزل پیدا کنند .
با این وجود به اعتقاد سینگ ، وجود خطر برای توفق هسته ای موضوعی جدید نیست و بذر احتمال نابودی آن طی سال های 2014 و 2015 و در طول مذاکرات کاشته شد . یعنی درست زمانی که اروپا و آمریکا بحث های متعددی در خصوص مفاد این معاهده داشتند . منتقدان ترامپ معتقدند ترامپ هر لحظه مترصد فرصتی است تا معاهده را بر هم بزند. اما تناقض اصلی وقتی آشکار می شود که توجه کنیم ترامپ از یک سو می تواند بر هم زننده و از سوی دیگر تثبیت کننده این توافق باشد .
زمانی که دولت اوباما توافق هسته ای را که به عنوان طرح جامع اقدامات مشترک ، یا JCPOA شناخته می شود برای بررسی در تابستان 2015 به کنگره فرستاد ، تمامی اعضای جمهوریخواه کنگره، با همراهی شماری از دموکرات ها بر ضد تصویب آن رای دادند.
بنابراین تعداد زیادی از جمهوریخواه ها در خصوص مواضع ضد ایرانی ترامپ هیچ تردیدی ندارند . افزون بر این ها حتی اگر هر کاندیدای جمهوری خواه دیگری نیز به جای ترامپ بود برای مخالفت با توافق هسته ای هیچ تردیدی از خود نشان نمی داد . چنین توافقی نه تنها نیازمند یک توافق بین المللی است، بلکه حمایت از یک ائتلاف داخلی را در کشورهایی که به توافق رای می دهند، می طلبد.
فقدان چنین ائتلافی در ایالات متحده را می توان به مثابه نشانه ای روشن از مشکلات پیش رو تلقی کرد. در حقیقت، نکته تعجب آور این است که رئیس جمهور ایالات متحده تا کنون قرارداد را لغو نکرده است . فارغ از اختلافات درون حزبی بین دموکرات ها و جمهوریخواه ها ، لغو قرارداد هسته ای یکی از وسوسه آمیز ترین اقداماتی است که رئیس جمهوری ایالات متحده توان آن را دارد .
در حالی که جزئیات فنی و مفصلی در 159 صفحه توافقنامه وجود دارد، اما نقصهای پرشماری نیز توسط منتقدان در متن توافقنامه رصد شده است درواقع از دید منتقدان سه مشکل اصلی توافقنامه را تهدید می کند :
نخست این که JCPOA ایران را برای ادامه و یا افزایش قابلیت های سلاح های موشکی و هسته ای خود محدود نمی کند ، در نتیجه حتی این اجازه را به ایران می دهد تا تحقیق و توسعه را برای بهبود سانتریفیوژها و آزمایش سیستم های هسته ای ادامه دهد.
دوم این که توافق هسته ای، کمک می کند تا تحریم هایی که بر گستره وسیعی از فعالیت های ایران سایه افکنده لغو شده و در نتیجه ایران با محدودیت های آزاردهنده گذشته خود خداحافظی کند.
سومین نکته نیز این که توافق نمی تواند ایران را تا ابد محدود کند و نهایتا بین بازه زمانی 6 تا 13 سال آینده ایران می تواند فعالیت های خود را از سر گیرد .
شاید بر اساس همین موارد است که بین موافقان و مخالفان توافق هسته ای ایران اجماع نظر وجود ندارد . عدم وجود یک توافق سیاسی دو جانبه در این باره بدان معنی است که حتی اگر ترامپ تهدیدهای خود را عملی نکند، این معامله می تواند از سوی کنگره تحت فشار شدید قرار گرفته و حتی تا مرز سقوط روابط ایران و آمریکا پیش روی کند . ایالات متحده نیز برای عملی کردن تهدید های خود، مسیری هموار در پیش ندارد و ممکن است با متحدانش دچار مشکل شود .
بخشی از مشکل منتقدان توافق به سابقه ایران در خصوص تاسیسات هسته ای باز می گردد . در شرایطی که مقامات ایرانی اصرار دارند ، سایت های نظامی برای ورود بازرسان آژانس مجاز نیستند.اما اگر ایران تمایل دارد توافقی مستمر داشته باشد ، باید سازش بیشتری نشان دهد ، به ویژه این که موافقان ترامپ می گویند ایران سابقه فریب آژانس را دارد . بر همین اساس هم است که کنگره برای جلوگیری از مشکلات احتمالی با ایران باید قوانینی را تدوین و اطلاعات مورد نیاز در خصوص ایران را طبقه بندی کند . اکنون بازرسی آژانس و تردید در خصوص فعالیت های هسته ای ایران تبدیل به اهرمی شده که توسط دولت ترامپ مورد استفاده قرار می گیرد . بریتانیا، اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان و ایالات متحده، اکثریت کمیسیون مشترک هشت عضو آژانس را تشکیل می دهند که تبصره های مهم مربوط به موافقت نامه هسته ای را تصویب می کنند و هر گونه موضع مشترک آنان در خصوص آینده ایران در تصمیم گیری در مورد اجرای توافقنامه تعیین کننده است.
