چرا رییس‌جمهور با ادبیات تند و تیز با ترامپ مقابله به مثل نکرد؟/ روحانی چگونه حساب تهران را از پیونگ یانگ جدا کرد؟/ چهار ویژگی سخنرانی «شیخ دیپلمات»

سخنرانی رییس جمهور کشورمان در سازمان ملل بیش از هر زاویه دیگری، از دیدگاه مقایسه آن با سخنرانی ترامپ مورد توجه رسانه های مختلف دنیا قرار گرفته است.

 

به گزارش «انتخاب»، جالب اینجاست که «دوگانه» تنها نمونه موجود در سازمان ملل نبود. به جز ایران، لحن ترامپ و دولت او دست کم در مورد دو کشور کره شمالی و ونزوئلا هم مشابه تهدیدهایش در مورد ایران بوده است.

 

اما نوع پاسخ روحانی به ترامپ، به کلی با پاسخ های دو کشور مذکور به رییس جمهور آمریکا متفاوت بود و باعث شد برعکس ونزوئلا و کره شمالی، ایران در رسانه ها و محافل سیاسی دنیا، مورد تمجید قرار بگیرد.

 

ترامپ در سخنرانی خود، هم ایران را به کنار گذاشتن برجام تهدید کرد؛ هم کره شمالی را به نابودی کامل تهدید کرد و هم ونزوئلا را کشوری در حال فروپاشی خواند.

 

در این بین، مقایسه واکنش مقام های این سه کشور قابل تامل است. البته مطابق پیش بینی، رهبر کره شمالی و یا یکی از افراد نزدیک به حلقه اول قدرت در این کشور، در نیویورک حاضر نبودند؛ اما وزیر خارجه این کشور که در خاک آمریکا به سر می برد، سخنان ترامپ علیه پیونگ یانگ را به پارس سگ تشبیه کرد. ری یونگ هو گفت که تلاش آمریکا برای آنکه ما را از صدای پارس سگ بترساند، خیال باطل است.

 

نیکلاس مادورو، رییس جمهور ونزوئلا هم ترامپ را «هیتلر جدید» خواند و حتی مدعی شد که ترامپ شخص وی را به ترور تهدید کرده است.

 

واکنش جامعه جهانی به این پاسخ ها، نه تنها تقبیح مواضع ترامپ نبود بلکه دنیا را برای برخورد با دو کشور یادشده مصمم تر کرد. ادبیات کره شمالی و ونزوئلا به گونه ای بود که حتی زشتی ادبیات ترامپ را هم به فراموشی سپرد.

 

آنچه مایه تاسف است اینکه بسیاری از منتقدان داخلی رییس جمهور هم انتظار داشتند که روحانی با ادبیاتی مشابه به ترامپ پاسخ دهد. برخی از آنها حتی با صراحت تمام مواضع کشورهایی مانند کره شمالی را می ستایند و آن را غرورآفرین می دانند.

 

با این وجود، روحانی راه دیگری را در پیش گرفت که نتیجه آن، جدا شدن حساب ایران از کره شمالی و ونزوئلا بود. در واقع روحانی از این فرصت حتی برای منزوی کردن دولت آمریکا استفاده کرد به طوری که همه کشورهای دیگر عضو 5+1  پس از سخنرانی رییس جمهور ایران از ادامه برجام به شکل کنونی آن حمایت کردند و در نتیجه، آمریکا در انزاوایی کم سابقه در تاریخ خود قرار گرفت.

 

 

اول اینکه روحانی زبانی مشترک و قابل فهم برای همه دنیا را به کار گرفت. او تلاش نکرد تا مفاهیمی را که صرفا خود یا بخشی از دنیا آن را پذیرفته اند استفاده کند. تاکید چندباره بر حقوق بشر، صلح و آزادی در سخنرانی روحانی در همین راستا ارزیابی می‌شود. بر اساس تجربه، استفاده از زبانی که صرفا مورد قبول یک مکتب، ملت یا نژاد خاص باشد، مشتریان زیادی در دنیا ندارد و نمی توان با چنین زبانی، حمایت همه دنیا را جلب کرد.

 

نکته دوم در سخنرانی روحانی، عدم برتری جویی و القای حس برابری بین همه ملت ها بود. به بیان ساده تر، روحانی تلاش نکرد تا ایران را تافته جدابافته دنیا بداند؛ باز هم تجربه نشان داده است که چنین القائاتی بیش از جاذبه، در دنیا دافعه ایجاد می کند، و تنها کارکرد آن ارضای حس شخصی و تصور ارضای غرور ملی برخی افراد در کوتاه مدت است.

 

موضوع سوم، ارسال پیام وجود فضای آرام در ایران به دنیا بود. نوع سخنان روحانی که در آن خبری از هیجان زدگی و تندروی نبود، این پیام را برای دنیا داشت که ماجراجویی های القایی برخی کشورهای غربی در مورد ایران نادرست است؛ نتیجه این رویکرد، جذب کشورهای خارجی و سرمایه های اقتصادی دنیا به کشور و نیز جلب همکاری دولت ها و نهادهای دنیا برای همکاری علمی با ایران است.

 

موضوع چهارم، اعتراض به سخنان ترامپ، همراه با ادب و متانت بود. همچنانکه خود روحانی تاکید کرده، اعتدال  موردنظر وی، انفعال یا سکوت نیست. از همین رو، روحانی پاسخ ترامپ را در همان نیویورک داد وو البته پاسخ هرگز نوعی مقابله به مثل و استفاده از الفاظ رکیک و اتهام زنی ها متقابل نبود.

 

به طور کلی سیاستی که حسن روحانی انتخاب کرد، مخالفت با مقام های دنیا و کشورهای دیگر به هر قیمت و در هر شرایطی نیست. بلکه معیار او برای قضاوت در مورد کشورها عملکرد آنهاست. از همین رو، اگر کشوری به تعهدات خود و قواعد بین المللی و احترام متقابل پایبند باشد، طبیعتا همین برخورد را از طرف ایران خواهد دید و اگر عکس این موضوع صدق کند، واکنش ایران پاسخ های منطقی، به دور از هیجان زدگی و در چارچوب قواعد پذیرفته شده بین المللی و فهم مشترک کشورهاست.