هدف اردوغان از سفر پیش روی خود به ایران چیست؟

روزنامه روسی نزاویسمایا گازتا نوشت: تهران در انتظار ورود رجب طیب اردوغان است. این سفر رئیس جمهور ترکیه در برهه زمانی خاصی اتفاق می افتد، زمانیکه انکارات از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس در زمینه بحران قطر مورد اتهام قرار گرفته است. برای نمونه، امارات متحده عربی ترکیه را به توقف اقدامات «استعمارگرانه» در سوریه فرا خوانده است.

 

به گزارش انتخاب، دلایل مربوط از سوی عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی، در کنفرانس مطبوعاتی خود با سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، مطرح گردید. این وزیر عربی اعلام کرد: «در بروز بحران سوریه، به موازات اوضاع سیاسی داخلی، مداخله نیروهای خارجی نیز دخیل بوده است. از جمله، ایران و ترکیه در راستای تضعیف حاکمیت سوریه عمل کرده اند و از این رو، این کشورها باید به مداخله خود در این جنگ خاتمه دهند».

روشن است که بهانه اصلی در ایراد چنین سخنانی، تداوم انزوای دیپلماتیک قطر بوده است.

 

در این میان، در زمینه روابط دو جانبه میان ترکیه و ایران، عملا، نشانه هایی از قرابت مشهود شده است. برای نمونه، در ماه جاری، سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، به آنکارا سفر کرد. براساس خبرهای رسیده، در دستور کار این دیدار و مذاکرات وی با هولوسی آکار، همتای ترک وی، بحران سوریه قرار گرفته بود که در اثر تضعیف برخی از گروهک های شورشی در سوریه و بروز تفرقه در میان خانواده «عرب» شکل جدیدی به خود گرفته است. گفتنی است که تهران و آنکارا به موازات روسیه ضامن برقراری آتش بس در سوریه هستند که در چارچوب «فرمت آستانه» به امضا رسیده است، اگرچه، تهران دیرتر به توافق میان روسیه و ترکیه پیوست.

مساله مهمی که قرار است، دولت های ترکیه و ایران بحث و بررسی کنند، دولت کردستان خواهد بود. در فصل پاییز، دولت کردستان عراق قصد دارد، رفراندوم مربوط به اعلام استقلال را برگزار کند. این رای گیری که می تواند به تشکیل نخستین دولت کردستان بیانجامد، نه باب طبع تهران است و نه، آنکارا.  در همین رابطه، طرح رویارویی با این تلاش های کردستان در راستای جدایی از عراق، موضوع اصلی خواهد بود.

کیریل سمنوف، مدیر مرکز مطالعات اسلامی انستیتوی توسعه نوآوری، به نشریه «نزاویسیمایا گازتا» گفت: «از همان ابتدا، اماراتی ها مخالفان پیگیر به اصطلاح اسلام سیاسی بودند که ترکیه از آن حمایت می کند. از این جهت، در این زمینه آنان موافق سکولاریستی شدن هر چه سریع تر کل خاور نزدیک هستند و حمایت آنان از کردهای سوری نیز با همین مساله مرتبط است. وقتی قرار بر این شد که ائتلاف بین الملل به آنان مساعدت نظامی نشان دهد، اماراتی ها شروع به ارسال خودروهای زرهی خود به کردها کردند. این سیگنال روشنی بود برای طرف ترکی. افزون بر آن، اگر قرار بر این می شد که در جریان رویارویی در سوریه، عربستان سعودی یا از گروهک های سلفی حمایت کند، یا گروهک های لاییک، اماراتی ها فقط از سکولارها حمایت می کردند». در نتیجه، بخش لاییک مخالفان سوری به «نیروهای دموکراتیک سوریه» تبدیل شدند – اتحاد چند ملیتی که تشکیلات نظامی کردها هسته آن به شمار می رود .

این تحلیلگر اشاره می کند که دور تشدید اوضاع میان ترکیه و امارات متحده عربی با رخدادهای سال ٢٠١٦ میلادی، در ترکیه مصادف شد، وقتی تلاش شد تا کودتای نظامی را عملی کنند. سمنوف گفت: «از جمله، اماراتی ها نیز به همدستی در این رخدادها متهم شدند».

بحران قطر دور دیگری از تشدید وخامت اوضاع بود که طی آن، آنکارا از دوحه حمایت کرد و حتی، از تقویت قوای خود در پایگاه نظامی اش واقع در خاک این کشور بلوکه شده سخن گفت. سمنوف می گوید: «امارات متحده عربی هم علیه قطر و هم ترکیه، اقدامات بسیار تندی را اتخاذ خواهد کرد».

این کارشناس اشاره می کند که عربستان سعودی و امارات متحده عربی ضمن کاهش مساعدت های خود به گروهک های سوری، بر دینامیک جنگ مسلحانه سوریه تاثیر گذار بوده اند. سمنوف در پایان گفت: «این دو کشور نقش بزرگی را ایفا کردند، زیرا توجهات خود را به سوی حل و فصل مناقشه یمن معطوف کردند و به مساله سوریه فقط از جنبه اصل باقی مانده پرداخته اند».