پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
سرویس بین الملل «انتخاب»؛ المانیتور نوشت: دونالد ترامپ و رویکردهای سیاست خارجی اش بزرگترین علامت سوال این روزهاست. با توجه به نامزد پست وزارت خارجه ترامپ بسیاری امیدوارند که تردیدها کمی کاسته شود ولی هنوز تصوری روشن از دیپلماسی دوران ترامپ خیلی سخت است. بسیاری در خاورمیانه کنجکاوند بدانند که چه اتفاقی قرار است بیافتد.
به گزارش «انتخاب»؛ رکس تیلرسون رییس اکسون موبیل شرکت بزرگ نفتی آمریکایی نامزد وزارت خارجه ترامپ در رسانه های آمریکا به عنوان یک دوست ولادیمیر پوتین معرفی شده است. تیلرسون به مدت طولانی ای رییس شرکت نفتی آمریکایی روسی در باهاماس بوده و همین امر تردیدها را درباره تاثیر انتصاب او به نفع روسیه افزایش داده است. برخی حتی از این هم فراتر رفته و درباره اینکه وزارت خارجه آمریکا قرار است یکی از ابرازهای دست پوتین باشد گمانه زنی میکنند.
جان مک کین روابط تیلرسون و پوتین را یکی از موضوعات باعث نگرانی خوانده و گفته حتی اگر این دو با هم روابط نزدیکی هم داشته باشند باز هم روابط آنها به تنهایی اختلافات استراتژیک بین واشنگتن و مسکو را حل و فصل نخواهد کرد.
انتخاب احتمالی تیلرسون میتواند خبر خوبی برای ایران باشد. به ویژه زمانی که دیگر گزینه وزارت خارجه میتوانست رودی جیولانی باشد که نام سازمان منافقین را از لیست گروه های تروریستی حذف کرده بود و با پرداخت پول به این گروه موافقت کرده بود یا جان بولتون که سرسختانه با بمباران ایران به عنوان بهترین راه برای توقف برنامه هسته ای ایران موافق بود.
تیلرسون کمی منصفانه تر درباره ایران اظهار نظر میکند. وی در مصاحبه ای با سی ان بی سی با احتیاط گفته بود که رقبای اروپایی آمریکا از باز شدن بازارهای ایران منتفع شده اند در حالی که شرکت های آمریکایی به دلیل تحریم ها ای ن فرصت را از دست می دهند. البته او بر چالش های بالقوه و سختی های حضور یک امریکایی در بخش انرژی ایران نیز اشاره کرده بود. اما به هر حال حضور او برای روابط نزدیک تهران و مسکو نمی تواند بد باشد.همزمان احمقانه است اگر فقدان نتایج منفی رویکردهای تیلرسون در قبال ایران را نیز درنظر نگیریم.
علی رغم همکاری های رو به اقزایش ایران و روسیه در منطقه ایرانی ها تصویر مثبتی از روسیه ندارند. علی بیگدلی استاد علوم سیاسی در تهران به پایگاه خبری «انتخاب» گفته: روس ها همیشه نشان داده اند برای رسیدن به اهدافشان حاضرند نزدیکان خود را قربانی کنند. این تصویری است که مدتهاست نخبگان ایرانی در مورد روس ها دارند و شاید به سابقه تاریخی درگیری های نظامی روسیه و ایران در زمان قاجارها و قراردادهای ترکمنچای و گلستان بازگردد که در این قراردادها ایران بخش زیادی از خاکش را به روسیه بخشیده است.
یکی از مقامات ایرانی که در سازمان ملل در نیویورک در سال 2006 و زمانی که قطع نامه 1696 در شورای امنیت علیه ایران تصویب شده حضور داشته گفته: در آن زمان روسیه قول داده بود که این تحریم ها و قطعنامه را که علیه ایران صادر شده بود وتو خواهد کرد . با این حال ما از واشنگتن به تهران هشدار داده بودیم که مسکو این کار را نخواهد کرد. اما احمدی نژاد روی قول روس ها حساب کرد.
روسیه ارسال سامانه اس-300 را برای مدت طولانی تعلیق کرده بود. این درحالی بود که مسکو در قراردادی 800 میلیون دلاری در سال 2007 قول ارسال این سامانه را به تهران داده بود. این سامانه در نهایت در سال 2016 به ایران داده شد یعنی 9 سال بعد از توافق این دو کشور و بعد از شکایت ایران از روسیه در دادگاه بین المللی. ساخت و ساز نیروگاه اتمی بوشهر که قرار است توسط روسها انجام بگیرد اوایل دهه 1990 مورد توافق قرار گرفته بود و تقریبا 2 دهه به تعویق افتاد. اینها مثال هایی از مواردی است که مسکو در قبال ایران زیر قول هایش زده است.
در بحران سوریه دو کشور بار دیگر به هم نزدیک شده اند. دیدار پوتین از تهران در سال 2015 حسن مطلع این روابط دوجانبه بود است. باید تاکید کرد که روابط دو کشور در خلال جنگ سوریه تقویت شده و این با مجوز ایران برای استقاده روس ها از پایگاه هوایی نوژه در واقع بیش از گذشته تقویت شد.
با این حال روسیه امیدوار است که نقش اصلی را در اقتصاد ایران بعد از توافق هسته ای بازی کند. در حقیقت لوان جاگاریان سفیر روسیه در تعران نسبت به خرید هواپیما از بویینگ و ایرباس توسط ایران شکایت کرده و گفته باید به جای این دو کمپانی از کمپانی های روسی خرید می کردند.
آیا ایران باید با وجود روابط تیلرسون و روسیه نگران سیاست های فریبکارانه روس ها باشد؟ آیا تهران باید در صورتی که روسیه به سمت به دست آوردن اهرمی در اروپای غربی با کمک واشنگتن برود باید اماده بی اعتنایی از سوی مسکو باشند.
سعید لیلاز استاد اقتصاد ایرانی گفته این طبیعی است که روس ها چنین کاری بکننند و ما نباید انتظار دیگری داشته باشیم. اما موضوع اصلی این است که ارزش استراتژیک خاورمیانه برای آمریکا و جهان در حال کم شدن است. نفت دیگر یک کالای استراتژیک نیست و رویکرد ترامپ البته غیر قابل پیش بینی است اما نشان داده که اقتصاد را در اولویت خود قرار میدهد و پس از پیروزی در انتخابات هم اظهار نظر چندانی در مورد برجام نکرده است.
او افزوده من فکر میکنم این فاکتورها در کنار هم باعث می شود که بازیگران منطقه ای در کنار هم قرار بگیرند. برای من توافق اوپک و توافق حلب دو شاخص کلیدی بوده است. بازیگران منطقه ای فهمیده اند که دیگر نباید نگاهشان به خارج باشد و برای حفظ امنیت و ثبات و تعاول منطقه باید با هم همکاری کنند.
آیا ایران برای این مساله راه حلی دارد؟آیا ایران به دنبال روسیه خواهد رفت؟ یک دیپلمات برجسته ایرانی به المانیتور گفته : این مباحث غلط است چرا که ما بازیگران مستقلی هستیم و بعد از آغاز بحران سوریه این روس ها بودند که به دنبال ما آمدند . زمانی که بهار عربی آغاز شد روسیه بر این باور بود که آینده سوریه شبیه به مصر و لیبی خواهد شد در حالی که ما باور داشتیم که اعتراضات در سوریه از منابع خارجی هدایت می شود و به همین دلیل هم به بشار اسد کمک کردیم. به تدریج روسیه هم فهمید که باید حضور جدی تری در درگیری ها داشته باشد.
این دیپلمات افزود: ما هیچ اتحاد استراتژیکی با روسیه نداریم، درنتیجه نباید نگران این باشیم که اقدامی از سوی مسکو در آینده صورت بگیرد یا روابط احتمالی روسیه و آمریکا چه تاثیری خواهد گذاشت. ایران و روسیه منافع مشترک بسیار زیادی دارند حال این منافع چه درمورد روسیه باشد یا هر چیز دیگری.
