یادداشت «دعایی» درباره نواندیشیِ مرجع فقید

در کنار ویژگی‌های ممتاز آیت‌الله موسوی اردبیلی، پرهیز از تندروی نیز از خصیصه‌های مشهود و محسوس این مرجع تقلید بود که هرگز مبالغه را نمی‌پسندید و بر انصاف و اعتدال تأکید داشت.

سیدمحمود دعایی - مدیر مسئول روزنامه اطلاعات - در یادداشت کوتاهی با عنوان «حامی نواندیشی، منتقد تندروی» در روزنامه «ایران» نوشت: مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی از پیشگامان تحول در حوزه علمیه قم بودند و در کنار دیگر بزرگان خواستار نوآوری و ارتقای سطح دانش و بینش طلاب. اهتمام آن مرحوم به این مقولات بسیار ستودنی است. نوآوری و تحولخواهی ایشان در مقالاتی که برای نشریات آن زمان همچون  «مکتب اسلام» و «مکتب تشیع» به رشته تحریر درآوردند، مشهود بود.

آیت‌الله موسوی اردبیلی در تأسیس مدارس جدید و مراکز پژوهشی به دنبال تربیت و پرورش نسل جدیدی بودند که نیازهای روز را درک کنند و پاسخ‌های مستدل و منطقی برای جویندگان و پرسشگران داشته باشند. در همین راستا مدارس «مفید» را تأسیس کردند. ایشان همچنین در ایام انقلاب در مسجد قبا و حسینیه ارشاد به تفسیر قرآن و ارائه مبانی نو می‌پرداختند. در جریان نهضت امام(ره) پناه انقلابیون و مبارزانی بودند که برای آگاهی‌بخشی و روشنگری و پاسخ به نیازهای جامعه تلاش می ‌کردند؛ تلاش‌هایی که بعدها با پیروزی انقلاب اسلامی ثمر داد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم ایشان در شورای انقلاب و مجلس خبرگان و دستگاه قضایی توانمندی‌های خود را بروز دادند و سهم غیر قابل انکاری در استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران داشتند. ایشان در زمره انقلابیونی هستند که قبل و بعد از پیروزی نهضت اسلامی، نقش‌آفرینی تأثیرگذار داشتند.

بعد از رحلت امام (ره) به حوزه علمیه بازگشتند تا اطلاعات و تحقیقات و تجربیات اندوخته‌شده را صرف آموزش طالبان علم کنند. محضر ایشان پناهگاهی شد برای جویندگان سطوح عالی علم و نوآوری در مباحث؛ چنانکه دانشگاه مفید را در قم تأسیس کردند و مدرسان برجسته را برگزیدند.

عمر با برکت آن مرحوم همه در راه نهضت امام (ره)، ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی و پاسخ به نیازهای روز مردم و طلبه‌ها صرف شد و حال فقدان ایشان ضایعه جبران‌ناپذیری است برای جهان اسلام. با این حال امید می‌رود توشه و میراث علمی که ایشان به جای گذاشته‌اند اندوخته غنیمتی باشد برای دانش‌آموختگان مکتبش که در جهت جبران خلأ آن بزرگوار بکوشند. بدون تردید ثمرات این مجاهدت‌های سیاسی و علمی سرمایه‌ای عظیم خواهد بود برای نظام و حوزه‌های علمیه.

در کنار ویژگی‌های ممتاز آن مرحوم، پرهیز از تندروی نیز از خصیصه‌های مشهود و محسوس این مرجع تقلید بود که هرگز مبالغه را نمی‌پسندید و بر انصاف و اعتدال تأکید داشت. بر همین اساس بود که در اداره جامعه نیز دغدغه اصلاح امور و پیشرفت داشت، حامی و پناه نواندیشان و دلسوزانی بود که دغدغه تعالی کشور و تحقق آرمان‌های بنیانگذار انقلاب اسلامی را داشتند.