سخنان متفاوت اصغر فرهادی درباره "فروشنده"

کارگردان فروشنده می‌گوید: این سوال همیشه در فیلم‌های من مطرح بوده که چه متر و معیاری برای رفتار اخلاقی وجود دارد؛ زیرا قانون و عرف مدعی‌اند چیزی قوی به نام وجدان وجود دارد که باید آن را زنده نگهداشت.

به گزارش انتخاب؛ اصغر فرهادی (کارگردان سینمای ایران) شب گذشته (یکشنبه دوم آبان) در تازه‌ترین گفتگوی خود گفت: آنچه باعث می‌شود تا تماشاگر با فیلم فروشنده ارتباط برقرار کند این است که تماشاگر به صورت فعال در صحنه‌های فیلم حضور دارد و مدام باید درباره صحنه‌ها قضاوت کند و بعد به صحنه دیگر برود.

فرهادی که با بی‌بی سی گفتگو می‌کرد، افزود: تماشاگر گاهی شاید با یک شخصیت همراه شود و در صحنه‌ای دیگر با شخصیتی دیگر. همین مسئله است که فیلم فروشنده را تبدیل به یک فیلم کارگاهی کرده است اما این کارگاه در فیلم و روی پرده نیست.

کارگردان فروشنده افزود: فیلم پر از جزییاتی است که در زندگی همه آدم‌ها وجود دارد و هر چند این جزییات روزمره است اما در زندگی ما خیلی تاثیر دارند و زندگی ما محصول همین جزییات روزمره است که در بسیاری مواقع مسیر زندگی ما را عوض می‌کنند.

 فرهادی با اشاره به شخصیت فردی که در فیلم متهم به تجاوز است، گفت: ما در کلیشه‌های روزمره تصور می‌کنیم کسی که به‌جای عماد (شهاب حسینی) وارد خانه شده یک جوان قوی است اما وقتی پیرمردی را می‌بینیم که خانواده‌ای دارد و دخترش قرار است ازدواج کند؛ تمام پیش‌فرض‌های ما به‌هم می‌ریزد و اینکه با این آدم باید چگونه برخورد کرد، چگونه او را مجازات کرد و چه کسی و چه میزانی این مجازات را تشخیص می‌دهد، میزان این مجازات چقدر به شخص خاطی است بازمی‌گردد و چقدر به جامعه و اطرافیان؟ ... همه سوالاتی است که ذهن تماشاگر را پرمی‌کند.

 وی ادامه داد: هر آدمی برای هر کاری دلایلی دارد که ممکن است مورد تایید ما نباشد. من این مسئله را در همه فیلم‌هایم رعایت کرده‌ام و تا امروز فیلمنامه‌ای ننوشتم که در آن از ابتدا شخصیتی وجود داشته باشد که پیشاپیش او را در گروه بد‌ها قرار داده باشم. ممکن است یک فرد در زندگی رفتارش مورد تایید ما نباشد اما وقتی دلایل وی را می‌شنویم، می‌توانیم او را بفهمیم هرچند شاید آن را تایید نکنیم زیرا می‌توانیم درک کنیم که فقط خود او و اراده وی موثر نبوده که باعث شده دست به چنین رفتاری بزند.

 فرهادی افزود: زنی که تنها در کنار خیابان ایستاده و تن‌فروشی می‌کند نسبت به آن دزد ثروتمند که دست در جیب دیگران کرده؛ برای من بیشتر قابل احترام است هرچند رفتارش مورد تایید من نیست اما قابل احترام‌تر است زیرا او برای سیر کردن شکمش از خود مایه می‌گذارد اما دست در جیب دیگران نمی‌کند.

 کارگردان فروشنده تاکید کرد: این سوال همیشه در فیلم‌های من مطرح بوده که چه متر و معیاری برای رفتار اخلاقی وجود دارد؛ زیرا قانون و عرف مدعی‌اند چیزی قوی به نام وجدان وجود دارد که باید آن را زنده نگهداشت.

وی ادامه داد: تنها چیزی که می‌تواند یک اتفاق و کنش را از زوایه‌های مختلف مورد قضاوت صادقه قرار دهد وجدان فردی ماست و بهترین متر و میزان برای اخلاقی و غیراخلاقی تشخیص دادن رفتار ما نیز همین وجدان است.

فرهادی گفت: من قانون را در برابر این رفتار‌ها خیلی همه‌جانبه‌نگر ندیدم زیرا در کشور‌ها و فرهنگ‌های مختلف به نسبت اینکه در مردم چه خاطره‌ و چه انتظاری از قانون وجود دارد؛ متفاوت است. در هر کشوری ممکن است برای بعضی موارد راحت به پلیس مراجعه کنند یا در جای دیگر مانند فرهنگ شرق موضوعاتی مانند حیا و آبرو چندان پر رنگ است که جلوی این کار را می‌گیرد.