یکی دیگر از موارد قابل تامل در مورد مراسم عزاداری ایام محرم امسال این بوده که این احتمال وجود دارد که کاندیداهای انتخاباتی از این فضا برای معرفی برنامه‌های خود در جهت تبلیغات استفاده کنند که این خود ابهام انتخاباتی بودن یا نبودن این اقدامات را ایجاد می‌کند.
به گزارش انتخاب، روزنامه «ابتکار» نوشت: بعد از تجربه خلط موضوع برجام با مدیحه‌سرایی برای امام حسین(ع) از سوی مداحان در سال گذشته به‌نظر می‌رسد که امسال باید شاهد تبلیغات انتخاباتی از تریبون‌های مذهبی باشیم. موضوعی که به‌تازگی عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور دولت تدبیر و امید نیز بدان اشاره کرده و با تاکید بر اینکه سخنرانی فعالان سیاسی و مسئولان پیشین کشورمان در مساجد باید با مجوز وزارت کشور یا استانداری انجام شود، گفته «همیشه این گونه بوده که افراد سیاسی به طرق مختلف نظرات و انتقادات خود را مطرح می‌کنند که از نظر ما اشکالی ندارد. قدرت هاضمه جامعه ما هم به قدری قوی است که آنها همواره درباره این اظهارات تشخیص درست می‌دهند پس ما نگرانی در این زمینه نداریم.»
او افزوده: «البته باید بر محور قانون پیش برویم و قانون می‌گوید که این جلسات باید مجوز داشته باشند، امنیت جلسات حفظ شده و خارج از محدوده قانونی، تبلیغات انتخاباتی انجام نشود. افراد نباید به‌گونه‌ای عمل کنند که رفتار آنها شائبه انتخاباتی داشته باشد زیرا این امر خلاف قانون است و در صورت مشاهده تذکر داده و جلوی آن را می‌گیریم البته بعضی مواقع استدلال این است که سخنرانی‌ها به‌دلیل مناسبت‌های مذهبی در مسجد مجوز نمی‌خواهد. هیچ‌وقت هم لازم نبوده که مجوز گرفته شود و برگزاری این مراسم‌ها یک امر جاری است. اما واقع قضیه این است که افراد نباید بسترهای اجتماعی و فرهنگی را به بهانه‌هایی، مجوز فعالیت‌های خود قرار دهند زیرا این امر برای کشور هزینه‌های زیادی دارد.»
کارشناسان سیاسی با یادآوری اینکه سال گذشته برخی مداحان مغرضانه در بین اشعاری که در مدیحه‌سرایی از آن استفاده می‌کردند به بهانه نگرانی در رابطه با روند مذاکرات هسته‌ای، دولت یازدهم را نشانه گرفته و به نقد می‌کشیدند، انتشار این نحوه عزاداری در فضای مجازی و رسانه‌ها را عاملی در جهت فروکش‌کردن این شیوه غوغاسالاری‌ها و هیاهوی سیاسی دانستند هرچند که آنها این احتمال را می‌دهند که نزدیک‌شدن به انتخابات ریاست جمهوری و حواشی ایجادشده اخیر علیه رئیس دولت وقت، زمینه را برای هتاکی به دولت از تریبون‌های مذهبی ایجادشده در ایام محرم فراهم کند.
کارشناسان سیاسی معتقدند هرچند بیان دیدگاه‌های سیاسی ازسوی مداحان و یا کاندیداهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری به‌عنوان سخنران در برنامه‌های مناسبتی ایام محرم منع قانونی ندارد اما این فضا نباید موقعیت مناسبی برای تخریب وجهه برخی رقبای انتخاباتی و یا دولت کنونی ایجاد کند که در این شرایط مداح موردنظر باید در مقابل قانون پاسخگو باشد.
البته این کارشناسان براین اعتقاد هستند که مداحان می‌توانند نقش موثری در ایجاد انگیزه برای مشارکت بیشتر مردم پای صندوق‌های رای داشته باشند اما اظهارنظر آنها در مورد انتخابات آتی باید بدون هتک حرمت نسبت به افراد صورت بگیرد. آنچه مسلم است سیاست‌زده کردن عزاداری امام حسین(ع) بر روی استقبال مردم از این مجالس تاثیر منفی می‌گذارد ضمن‌اینکه مداحان الزاما کارشناس یا فعال سیاسی نیستند که از این اختیار برخوردار باشند که در مورد سیاستمداران اظهارنظر جهت‌داری داشته باشند.
یکی دیگر از موارد قابل تامل در مورد مراسم عزاداری ایام محرم امسال این بوده که این احتمال وجود دارد که کاندیداهای انتخاباتی از این فضا برای معرفی برنامه‌های خود در جهت تبلیغات استفاده کنند که این خود ابهام انتخاباتی بودن یا نبودن این اقدامات را ایجاد می‌کند. اینجاست که مسئولان امر باید قبل از بروز تخلفات احتمالی به‌منظور تضمین سلامت مراسم عزاداری پیش‌رو سازو کاری تعریف کرده و تدابیری بیندیشند تا مردم بتوانند فارغ از مشاهده نشر اکاذیب برخی کاندیداها علیه یکدیگر و یا مشارکت اجباری در صحنه منازعات سیاسی با حفظ حرمت ائمه‌اطهار(ع) تنها به عزاداری برای سالار شهیدان بپردازند.
مداحان با ورود به مجادله سیاسی ارتباط با مردم را از دست می‌دهند
عبدالله ناصری عضو شورای مشورتی اصلاح‌طلبان و عضو بنیاد باران با اشاره به سوءاستفاده‌های سیاسی برخی مداحان از تریبون‌های مذهبی به «ابتکار» گفت: این اتفاق جدیدی نیست و سال‌هاست که ادامه دارد اما خوشبختانه سال گذشته اتفاقاتی که برای فضای جامعه مداحان افتاد هم از طریق فضای مجازی و هم در سطح رسانه‌ها منتشر شده و باعث شد که تا حدود زیادی بیان اظهارنظرهای سیاسی در مراسم مذهبی فروکش کند.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: در مقایسه با چند سال گذشته این اتفاق مثبتی بود که مداحان توانستند تا حدودی بیشتر از قبل به آن مسئولیت سنتی خود نزدیک شوند و آن میزان هیاهو و غوغاسالاری‌هایی که در سال‌های گذشته به بهانه مراسم مذهبی ایجاد می‌کردند را کاهش دهند.
وی تصریح کرد: اما اتفاقی که سال گذشته شاهد آن بودیم با محوریت موضوع برجام بود که برخی مداحان با مدیحه‌سرایی در محافل حساس و بزرگ و اماکن سوال‌برانگیز اشعاری در رابطه با برجام خواندند اما جنس این اشعار تبلیغاتی بود و بیشتر بر این انگیزه بودند که اگر برجام دچار مشکلی شود همه تبعات و عواقب آن بر گردن دولت بیندازند در حالی که این موضوع حاکمیتی بود و به تصمیم کل نظام برمی گشت و چنانچه منفعتی داشته تمام نظام از آن بهره برده و اگر ضرر و زیان داشته باشد به همین نسبت کل حاکمیت و جامعه با مشکل مواجه می‌شوند چراکه برجام پرونده‌ای نبود که دولت به‌تنهایی برای آن تصمیم بگیرد.
ناصری اظهارکرد: البته اجرای برجام در کشور اتفاق بسیار خوبی بود ضمن‌اینکه دستاورد خوبی نیز بود که دولت آقای روحانی به ارمغان آورد که هم جامعه و هم تمام ارکان حاکمیت از آن به نحو شایسته‌ای بهره‌برداری کردند اگرچه برخی در بعضی جاها این نشانه را به سمت دولت می‌رفتند که گویا هیچ بخش حاکمیت به‌غیر از دولت بر روند شکل‌گیری برجام و امضای توافقنامه نقشی ندارد.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب یادآورشد: این موضوع را می‌توان تشبیه کرد به ورود جریان روحانیت سنتی و مذهبی و حتی حوزه مرجعیت فقاهت در قم که سال‌های گذشته در عرصه‌های سیاسی ورود کرده و گاهی ناخواسته مسائلی را مطرح می‌کردند اما کم کم فتیله این مداخلات را در عرصه‌های انتخاباتی و سیاسی پایین کشیدند این اتفاق به نظر می‌رسد در جامعه مداحان هم رخ داده و از این جهت مثبت است البته باید دید که با توجه به اینکه ماه محرم و صفر نزدیک بوده و این دو ماه با آغاز شکل‌گیری فضای انتخاباتی مقارن می‌شود با وجود فشارهایی که امسال بر دولت وارد آوردند امسال مداحان در مراسم مذهبی چه خواهند کرد.
وی تاکیدکرد: بی‌تردید هر چه جامعه مداحان در هیئات و مناسبت‌های مذهبی به‌سمت رویکرد تاریخی و مذهبی بروند که در سال‌های اخیر قوت گرفته و تحقق یافته است با تداوم این روند رابطه مردم با این مناسبت‌ها و مداحان قویتر خواهد شد، چراکه بسیاری از مردم هرچند ممکن است در عرصه‌های سیاسی ورود کرده و اظهارنظر کنند و پای صندوق‌های رای هم حضور داشته باشند اما واقعیت این است که به هیچ‌وجه مایل نیستند کانون‌های مذهبی، سنتی و هیائات به مجادله‌گاه و محل منازعات سیاسی تبدیل شوند.
بیان دیدگاه‌های سیاسی در مراسم مذهبی منوط به عدم‌هتاکی به دیگران است
مجید محتشمی رئیس جبهه اصلاح‌طلبان با بیان اینکه استفاده از تریبون‌های مذهبی برای تحلیل سیاسی در صورت حفظ حرمت افراد بلامانع است به «ابتکار» گفت: به هر حال کمتر از یک ماه تا آغاز ماه محرم باقی مانده است و بدون‌شک اغلب افرادی که احتمال دارد به‌عنوان کاندیدای ریاست جمهوری در انتخابات آتی حضور پیدا کنند از جلسات و نشست‌های مذهبی برای بیان دیدگاه‌های خود استفاده خواهندکرد.
وی افزود: بنده معتقدم که آزادی بیان بدون هتک حرمت‌ها مقدس است ضمن‌اینکه هر فردی که خود را بالقوه کاندیدای ریاست جمهوری می‌داند آزاد است که در این هیئات سخنرانی کرده و دیدگاه‌های خود را نسبت به مسائل مختلف بیان کند البته باید این نکته اساسی در سخنرانی‌ها رعایت شود که در مورد افراد یا دولت وقت اظهارنظری نشده و بی‌حرمتی صورت نگیرد و نه‌تنها مداحان بلکه کاندیداهای احتمالی ریاست جمهوری نیز حق هیچ‌گونه هتاکی به رقبای انتخاباتی خود و یا دولت کنونی را ندارند.
دبیرکل حزب آزادی تصریح کرد: قانون منعی برای بیان دیدگاه‌های سیاسی از تریبون‌های مذهبی قائل‌نشده اما به این مهم اشاره دارد که در مدت‌زمان رسمی که برای تبلیغات انتخاباتی تعیین‌شده کاندیداها می‌توانند هم برنامه‌ریزی و تحلیل خود از اوضاع سیاسی و اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ... را بیان کنند و هم در مورد رقبای انتخاباتی خود اظهارنظر کارشناسانه داشته باشند و به‌طور قطع هیچ منع قانونی در این خصوص وجود ندارد.
محتشمی تاکید کرد: افراد باید بتوانند در هر شرایطی به بیان دیدگاه‌های خود بدون اشاره به مطلبی در جهت سرکوبی رقبای انتخاباتی و یا هتاکی نسبت به آنها بپردازند چراکه در پی این اظهارنظرها است که آحاد مردم می‌توانند به مرور کاندیداهای انتخاباتی را بشناسند و به انتخابی درست مبادرت ورزند.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با تاکید بر اینکه مراسم مذهبی برگزارشده در ایام محرم فضای مناسبی برای دعوت مردم به حضوری پرشور پای صندوق‌های رای خواهد بود، بیان کرد: مداحان گروه قلیلی از جامعه هستند که تاثیر به‌سزایی در بسیج نیروی انسانی برای حضور در انتخابات دارند و باید در همین حد بسنده کرده که ملت را برای مشارکت پای صندوق‌های رای تشویق کنند.
وی عنوان کرد : هیچ فردی نمی‌تواند قبل از آغاز زمان رسمی تبلیغات انتخاباتی برای کاندیداها تبلیغات کرده و یا وجهه رقبای انتخاباتی کاندیدای مورد حمایت خود را تخریب کند و حتی اگر این مجوز را بدهد که برخی از فضای مجالس آنها برای تحقق این امر سوءاستفاده کنند و به رقبا برچسب بزنند باید مداح موردنظر در مقابل قانون پاسخگوی این اقدام باشد.
محتشمی یادآورشد: تحلیل دیدگاه سیاسی منع قانونی ندارد و چنانچه نخبگان سیاسی و مداحان آزادانه و محترمانه تنها به بیان دیدگاه‌های خود بپردازند جای شک و سوالی نیست و در قانون منعی برای ابراز وجود یا طرح برنامه‌های سیاسی وجود ندارد چه در محافل سیاسی و چه مذهبی چه از سوی مداحان یا سایر افراد هیچ قانونی برای اشاره به محدودیت بیان دیدگاه‌های سیاسی وجود ندارد اما تنها در زمان تبلیغات رسمی است که کاندیداها می‌توانند با ارزیابی منظومه‌های فکری همدیگر را به نقد هم بکشند و با تحلیل برنامه‌های یکدیگر، رقابتی آزاد و سالم را دنبال کنند.
