آیا اردوغان حاضر می شود به خط قرمز ایران احترام بگذارد و یک قدم به عقب برود؟

یونیت اینترنشنال، شرکت انرژی ترکیه ای مستقر در بلژیک، توافقی با وزارت انرژی ایران به عمل آورده تا هفت نیروگاه با مصرف گاز طبیعی به ارزش 4.2 میلیارد دلار در ایران بسازد.

به گزارش سرویس بین الملل انتخاب؛ هرچند بی تردید ساخت این هفت نیروگاه موجب تقویت روابط بازرگانی و انرژی ترکیه و ایران می شود، شرکت یونیت اینترنشنال پیش از این نیز در بازار ایران و دیگر کشورها حضور داشته است. از سال 1982، این شرکت پنج نیروگاه در ایران ساخته است که مجموعا 3,200 مگاوات خروجی دارد، و علاوه بر آن 4 نیروگاه در ترکیه و دو نیروگاه در اروپا نیز ساخته است.

پیش بینی می شود ساخت نیروگاه های جدید در اولین فصل 2017 آغاز شود. یونیت اینترنشنال به مدت 20 سال با لیسانس ساخت-اجرا-انتقال مدیریت این تاسیسات را بر عهده می گیرد. در 6 سال اول پس از شروع به فعالیت، این نیروگاه ها خروجی خود را با قیمتی ثابت به ایران می فروشند. پس از آن، یونیت اینترنشنال می تواند برق آن را به کشورهای همسایه صادر کند یا به مصرف کنندگان ایرانی بفروشد.

این نیروگاه ها حجم عظیمی از برق را وارد چرخه نیروی ایران می کند. به گفته اونال آیسال، موسس و مدیر شرکت یونیت اینترنشنال این نیروگاه ها با تولید بیش از 60% فعالیت می کنند (که بالاتر از نرخ 32% در ایران است)، و بیش از 6,000 مگاوات به شبکه برق ایران اضافه می کند که می تواند 10% نیاز انرژی ایران را تامین کند. این شرکت همچنین قصد دارد برای ساخت یک نیروگاه گاز طبیعی 840 مگاواتی در کردستان عراق نیز سرمایه گذاری کند.

همه این ها خبر خوبی برای ایران و ترکیه هستند. هرچند تجارت میان دو کشور در سال 2012 به 21.9 میلیارد دلار رسید، تحریم های آمریکایی و سردی روابط تهران و آنکارا به موجب اختلافاتشان در سوریه باعث شد میزان تجارت دو طرف در 2015 به کمتر از 10 میلیارد دلار برسد. در 16 ژوئن وزیر گمرک و تجارت ترکیه اعلام کرد آنکارا می خواهد در سریع ترین زمان ممکن حجم تجارت دو طرف سه برابر شده و به 30 میلیارد دلار برسد.

اما هنوز روشن نیست پروژه های به امضا رسیده توسط یونیت اینترنشنال بتواند موجب همکاری نزدیکتر آنکارا و تهران در حوزه انرژی شده، تجارت میان دو کشور را تقویت کرده و باعث کاهش وابستگی ترکیه به گاز روسیه شود.

به گفته ولکان امری، کارشناس حوزه انرژی بین الملل، هرچند ترکیه و ایران تلاش می کنند با وجود همه اختلافات روابطشان در حوزه انرژی را تقویت کنند، با در نظر گرفتن مولفه های بیرونی و نوسانات روابط دو طرف و بخش خصوصی ایران و ترکیه، برداشتن سهم بزرگتری در حوزه انرژی هیدروکربن ایران برای ترکیه دشوار خواهد بود.

یکی از تفاوت های اصلی این است که ایران می خواهد گاز مایع LNG به بازار آسیا، به ویژه هند صادر کند، در حالی که ترکیه خواهان خرید گاز ارزان قیمت از طریق خط لوله است. مشکل دیگر به نظر او زیرساخت ضعیف ایران در حوزه انرژی است. او گفت مساله اصلی برای زیرساخت انرژی ایران توسعه ظرفیت تولید است، که شرکت های ترکیه ای چیز زیادی برای ارائه در این زمینه ندارند. شرکت های هندی، چینی، آلمانی، فرانسوی می توانند هر یک بخشی از سهم این بازار را نصیب خود کنند؛ حتی شرکت های آمریکایی متخصص در حوزه گاز مایع به دنبال وارد شدن به ایران هستند.

فاتیح بیرول، اقتصاددان ترکیه ای و کارشناس انرژی چالش دیگری را پیش رو می بیند. او اخیرا گفته است، حجم انبوه صادرات گاز مایع در حالی وارد بازار می شوند که با وجود قیمت پایین تر گاز طبیعی، تقاضا برای گاز مایع همچنان رو به کاهش دارد. او در ادامه گفت تا سال 2021 ظرفیت جهانی گاز مایع 45% افزایش می یابد که باعث کاهش بیش از پیش قیمت ها می شود.

در نتیجه، به گفته امری، ایران می تواند از گاز خود برای مصرف داخلی و به ویژه برای تولید برق استفاده کند. که خبر خوبی برای ترکیه است. او گفت یک سوم برق ترکیه از نیروگاه های گاز طبیعی تولید شده، و 80 % فرآیند آن توسط شرکت های خصوصی اجرا می شود. او گفت تجربه ترکیه در تبدیل گاز طبیعی به برق و سابقه تاسیس زیرساخت های گسترده نشان می دهد یونیت اینترنشنال و شرکت های ترکیه ای می توانند در تجارت تولید و توزیع برق با ایران همکاری موفقی داشته باشند.

حامد محسن، خبرنگار و تحلیلگر ساکن ایران در گفتگو با المانیتور گفت، توافق ایران با یونیت اینترنشنال بخشی از برنامه بزرگ ایران برای جذب سرمایه گذاران خارجی است. اما ایران تنها به اجرای پروژه های با کیفیت بالا علاقه مند است. این پروژه ها باید به هدف تولید، انتقال فن آوری و محصول نهایی باشد که بتواند در بازار ایران به فروش برسد، اما مهم تر از آن به کشورهای دیگر صادر شود. این ایده مطرح است که مناطق صنعتی سازمان یافته مشابه آنچه در ترکیه ساخته شد در ایران احداث شود.

هرچند برق محصول صنعتی مرسومی نیست، اما به نظر محسن یونیت اینترنشنال و شرکت های ترکیه ای مشابه شاخصه های مدل «سرمایه گذاری – تولید – صادرات» را دارند. او گفت، تولید و توزیع برق در ایران شرایط مطلوبی دارد، اما بسیاری از کشورهای همسایه، به ویژه عراق، افغانستان و پاکستان، به برق بیشتری نیاز دارند، که این نیروگاه ها می توانند نیاز آن ها را برطرف کنند.

تهران یونیت اینترنشنال را تصادفی انتخاب نکرده است – این شرکت سال ها در تجارت بین المللی برق حضور داشته، و یکی از 42 شرکت از 35 کشوری است که بخشی از شبکه اروپایی سیستم اپراتورهای انتقال برق است.

با این حال به گفته محسن، رئیس جمهور روحانی مصمم است این پروژه هرچه زودتر آغاز شود. سرمایه گذاری باید در یک یا دو ماه پیش رو شروع شوند، زیرا هرچند اقتصاد ایران از سال 2013 که آقای روحانی دولت را در اختیار گرفت وضعیت بهتری پیدا کرده، اما او برای انتخاب مجدد در سال آینده نیاز به نشان دادن تغییرات محسوس دارد. شرکت های اروپایی و آمریکایی با وجود توافق برجام هنوز برای ورود به ایران تردید دارند، اما ترکیه چنین مساله ای ندارد.

به گفته محسن، مساله بزرگتر سوریه است. تهران برای دادن امکان عقد قرارداد به شرکت های ترکیه ای، و ارسال گاز طبیعی به ترکیه  امتیازاتی از آنکارا ، به ویژه در مورد سوریه خواهد خواست. آیا ترکیه می خواهد گاز بیشتری از ایران بخرد و تجارت بیشتری با ایران داشته باشد؟ بله. اما آیا اردوغان حاضر می شود به خط قرمز ایران احترام بگذارد و یک قدم به عقب برود؟

آینده ایران و ترکیه تا حدی به هم گره خورده. اینکه رهبران دو کشور چه تصمیمی می گیرند، در آینده روشن می شود.