توصیه موسویان به دولت ایران درباره قانون ویزا

سید حسین موسویان، دیپلمات پیشین ایران با بیان اینکه قانون دولت آمریکا در اعمال محدودیت صدور ویزا می‌تواند مزاحم اجرای کامل برجام و نیز عادی‌سازی روابط اقتصادی ایران به‌ویژه با اروپا باشد برای مقابله با اثرگذاری و خنثی کردن این مصوبه راهکارهایی را به دولت و مجری اجرای برجام پیشنهاد کرد.

 موسویان در ارزیابی کلی از مصوبه جدید کنگره آمریکا در مورد محدودیت سفر اتباع ۳۸ کشور و ایرانی‌های دو تابعیتی مقیم این کشورها به ایران گفت: «بعد از ترور اخیر در کالیفرنیا فضای منفی وحشتناکی علیه مسلمانان در آمریکا ایجاد شد. جمهوری‌خواهان تلاش کردند از این حادثه به‌عنوان یک ابزار موثر برای انتخابات پیش روی ریاست جمهوری علیه دموکرات‌ها استفاده کنند. در حقیقت این بزرگ‌ترین حادثه تروریستی بعد از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در آمریکا بود به‌ویژه اینکه بلافاصله بعد از ترورهای خوفناک در پاریس اتفاق افتاد و وحشت بزرگی در جامعه آمریکا ایجاد کرد و مساله «امنیت آمریکا» در صدر خواست‌های ملی آمریکایی‌ها قرار گرفت.»

او ادامه داد: «جمهوری‌خواهان و لابی صهیونیستی از چنین فضایی استفاده کرده و یک ماده قانونی در لایحه بودجه که آخرین لحظاتش در کنگره را می‌گذراند، اضافه کردند که براساس آن شهروندان کشورهایی که تاکنون برای ورود به آمریکا نیاز به ویزا نداشتند، اگر ظرف ۵ سال گذشته به کشورهایی از جمله ایران سفر کرده باشند، از امتیاز ورود بدون نیاز به ویزا به آمریکا محروم می‌شوند. همچنین کسانی که علاوه بر تابعیت کشورهای مذکور، تابعیت ایران، عراق، سوریه یا سودان را دارند، باید برای ورود به آمریکا تقاضای ویزا کنند.»

این دیپلمات پیشین ایران با اشاره به امضای این مصوبه از سوی اوباما اظهار کرد: «دولت اوباما به دو دلیل قادر به پیشگیری از این مساله نبود. اول به‌خاطر اینکه لایحه بودجه آمریکا بود و فرصتی برای به تعویق انداختن آن نداشت. دوم، فضای افکار عمومی آمریکا در مورد ترور به قدری سنگین بود که یک خودکشی سیاسی می‌توانست برای اوباما و دموکرات‌ها باشد. از این رو معتقدم این قانون بسیار منفی است و اگر اقدامات کافی و لازم برای خنثی کردن آن به عمل نیاید هم مزاحم اجرای کامل برجام خواهد بود و هم مزاحم عادی‌سازی روابط اقتصادی ایران به ویژه با اروپا خواهد شد.»

سخنگوی پیشین شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به این پرسش که نامه جان کری وجاهت حقوقی و قانونی را برای اطمینان از اثرگذار نبودن این مصوبه دارد و آیا امکان مستثنی کردن ایران در این مصوبه از طریق تصمیم رئیس‌جمهور یا روش‌های دیگر وجود دارد، تاکید کرد: «نامه جان کری یک قدم مهم و تعهدی جدی و معتبر است اما باید این نامه به‌عنوان تعهد بدون قید و شرط آمریکا در قالب گروه ۱+۵ برای طول دوره اجرای برجام تثبیت و قطعی شود. اجرای برجام یک پروسه ۸ تا ۱۰ ساله است. اوباما و کری یک سال و نیم دیگر بیشتر در قدرت نیستند و معلوم نیست دولت آینده آمریکا چه سیاستی در پیش گیرد. همچنین لابی صهیونیستی و جناح «باز»های آمریکا با پول و فشار کشورهایی مثل عربستان لحظه‌ای آرام نخواهند نشست چرا که هدف آنها شکست اجرای برجام است.»

موسویان پیشنهاد کرد که دولت ایران محکم‌کاری‌های بیشتری صورت دهد. کشورهای اروپایی (که سه نماینده در کمیسیون مشترک دارند) قانون جدید محدودیت‌های ویزای آمریکا را ناقض حقوق شهروندان خود می‌دانند و با آن مخالفند.

کمیسیون مشترکی از نمایندگان کشورهای گروه ۱+۵ رسیدگی به مواردی را به عهده دارد که هر یک از طرف‌های توافق به‌عنوان نقض توافق تلقی می‌کنند.

این نامه می‌تواند در کمیسیون مشترک مطرح و با رای اجماعی به‌عنوان بخشی از تعهد بی‌قید و شرط آمریکا در طول اجرای برجام تصویب شود.

کشورهای اروپایی و روسیه و چین قانون جدید محدودیت‌های ویزای آمریکا را ناقض حقوق شهروندان خود دانسته و با آن مخالفند، از این رو انجام این اقدام ممکن خواهد بود.

چنین مصوبه‌ای به‌عنوان تعهد بین‌المللی آمریکا در قالب مصوبه شورای امنیت سازمان ملل و بخشی از اجرای برجام تلقی خواهد شد که تضمین محکمی خواهد بود.

این دیپلمات و سفیر پیشین ایران قدم دیگر برای خنثی کردن مصوبه کنگره در اعمال محدودیت صدور ویزا را «تصمیم شورای وزیران اتحادیه اروپا دانست» و افزود: «ایران می‌تواند با اتحادیه اروپا رایزنی کند که این اتحادیه در جلسه آتی شورای وزیران قانون مذکور را به‌طور صریح رد کرده و بر تعهداتش در اجرای کامل برجام تاکید کند. این قدم باعث می‌شود اروپا قانون مذکور را بی‌اثر کند.»

موسویان همچنین تاکید کرد: «رئیس‌جمهور آمریکا براساس اختیاراتش می‌تواند قانون مذکور در مورد ایران را با توجه به تعهدات دولت آمریکا در قالب برجام و با توجه به مصوبه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به تعلیق درآورد. دولت ایران باید این موضوع را همچنان پیگیری کند.»

او در پاسخ به این پرسش که استدلال آمریکا برای قرار دادن نام ایران در کنار عراق، سودان و سوریه چیست در حالی که نامی از افغانستان، پاکستان یا عربستان نیست، توضیح داد: «در قانون مذکور به لیست کشورهای «حامی تروریسم» دولت آمریکا اشاره شده است که بر همین اساس افغانستان، پاکستان و عربستان در این لیست نیستند.»