ابتکار: حالا می توانیم با قدرت مقابل آمریکا دور میز مذاکره بنشینیم

«معصومه ابتکار » یکی از دانشجویان پیرو خط امام (ره) که سفارت امریکا در تهران را در 13 آبان سال 1358 تسخیر کردند، در تازه ترین اظهاراتش با بیان ناگفته هایی از آن رویداد مهم تاریخی،از این اقدام دفاع کرد و آن را برای حفظ انقلاب در آن شرایط و جلوگیری از کودتا لازم دانست.

معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در دیدار با جمعی از مدیران رسانه ای و دانشجویان علوم سیاسی که جزییات آن امروز سه شنبه در پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست کشور انتشار یافته است، با بیان ناگفته هایی از ماجرای اشغال سفارت که به 444 روز گروگانگیری دیپلماتهای امریکایی و قطع روابط تهران - واشنگتن منجر شد،
در باره وقایع 13 آبان سال 58 و تسخیر سفارت آمریکا گفت: برای بحث در مورد شرایط 13 آبان لازم است به شرایط سال 58 یعنی هشت ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی بازگردیم.

وی افزود: به عقیده بسیاری از فعالین سیاسی انقلاب 57 ،بزرگ ترین اتفاق سیاسی قرن گذشته بود چون تمام معادلات سیاسی، نظامی، امنیتی و اجتماعی خاورمیانه را در هم ریخت. فقط هشت ماه از پیروزی آن انقلاب بزرگ گذشته بود؛ ما نه قانون اساسی داشتیم و نه مجلس شورای اسلامی. آنچه کشور را به صورت قانونی کنترل می کرد شورای انقلاب و دولت موقت بود. آگاهان می دانند که تمام سیستم های امنیتی کشور کاملا دگرگون شده بود و به معنای درست تر اصلا وجود نداشت. در کنار این مسائل ما فاقد یک ارتش منظم و نیروهای دفاعی و انتظامی بودیم.

عضو دانشجویان تسخیرکننده سفارت آمریکا در سال 58 خاطرنشان کرد: باید یادآور شوم تنها نیروی امنیتی و انتظامی که آن زمان فعالیت می کرد کمیته های انقلاب بود. این تصویری از شرایط کشور در سال 58 است؛ از سوی دیگر نباید فراموش کرد که جامعه ایرانی هنوز با روحیه انقلابی بالا حاضر به کار و تلاش بودند، اما کشور در التهابات، ناآرامی و ناپایداری گسترده ای به سر می برد.

ابتکار گفت: ما در کشوری هستیم که 25 سال پیش از رخ دادن انقلاب 57، یک کودتا با مدیریت سرویس های جاسوسی و امنیتی در جریان ملی شدن نفت و دولت مصدق را تجربه کرده بود. اینکه برخی از افراد می گویند کودتایی درکار نبود، اطلاعات درستی ندارند. سرویس های جاسوسی سیای امریکا (CIA) و اینتلجنت سرویس انگلستان کودتایی موفق را در ایران اجرا کرده بودند و اتفاقا برای انقلاب اسلامی هم برنامه داشتند،چنانکه پیشتر در بیش از 40 کشور جهان ایده کودتا برای متوقف کردن انقلاب ها را دنبال کرده بودند.

وی تصریح کرد: پیش بینی دانشجویان خط امام (ره) درمورد رخ دادن کودتا پیش بینی درستی بود. ما که در تاریخ ایران یک بار کودتا را تجربه کرده بودیم نمی توانستیم خوشبینانه تکرار آن را به نظاره بنشینیم. اینها مسائلی است که لمسش این روزها برای مردم بسیار سخت است. بنابراین، برای تحلیل شرایط 13 آبان 58 لازم است در کوران انقلاب قرار بگیریم و واقعیت های آن روزگار را درک کنیم.

ابتکار در ادامه به ارائه برخی تحلیل ها در مورد حرکت دانشجویان خط امام (ره) برای نشان دادن جایگاه و قدرت چپ اسلامی در مقابل بقیه نیروهای چپ اشاره کرد و در پاسخ به سوالی در مورد علت حرکت دانشجویان چپ برای تسخیر سفارت آمریکا گفت: من این تحلیل را با توجه به شرایط آن روز به واقعیت نزدیک نمی دانم. اینکه دانشجویان خط امام (ره) بخواهند چپ اسلامی را به واسطه تسخیر سفارت در مقابل دیگر گروه های چپ قرار دهند واقعا دغدغه دانشجویان تسخیر کننده سفارت نبود.

وی با بیان اینکه ما انقلاب شیلی و رخدادهای پس از آن را دیده بودیم و می دانستیم که سرویس های جاسوسی ایالات متحده آمریکا در مقابل ایران بیکار نخواهند بود، خاطرنشان کرد: این رویکرد آمریکا در قبال انقلاب ها امروز هم ادامه دارد. همگان دیدند که آمریکا با انقلاب مردم مصر چه کرد و چه بلایی بر سر این کشور آورد. اکنون دولتی به شدت امنیتی بر کشور مصر حکمفرماست که در واقع با یک کودتای نظامی بر سرکار آمده است. این ترس و تجربه در میان دانشجویان خط امام (ره) به دلایل سوابق آمریکا در اجرای کودتاهای متعدد در کشورهای مختلف جهان وجود داشت. بنابراین طبیعی بود که ما به آمریکا اعتماد نداشته باشیم.

عضو دانشجویان پیروی خط امام در ادامه به دلایل استعفای دولت موقت اشاره کرد و گفت: دولت موقت، سه بار قبل از حادثه تسخیر سفارت آمریکا به دلایل متعدد تصمیم به استعفا گرفته بود و حادثه تسخیر سفارت تنها بهانه ای برای تکرار درخواست آنها شد. بارها بعد از این حادثه ،مرحوم مهندس بازرگان به دلایل متعدد استعفای خود و دولتش اشاره کرده بود که ما مشکلات زیادی داشتیم، عملا دخالت ها در کار دولت موقت زیاد بود و ما دنبال بهانه برای استعفا بودیم.

ابتکار تاکید کرد: ما براساس دیدگاه حضرت امام (ره) و تحلیل دانشجویان، تصمیم گرفتیم تنها برای چند روز سفارت آمریکا را تسخیر کنیم تا زنجیره اصلی مقابله با انقلاب را پاره کنیم و مانع ارتباط حلقه های مختلف کودتا با یکدیگر شویم.

وی با بیان اینکه واضح بود هر کشوری که بخواهد در مقابل سلطه شرق و غرب بایستد نابود خواهد شد، اظهارداشت: شما وضعیت دیروز و امروز کشورهای خاورمیانه را نگاه کنید. وضعیت عراق امروز را ببینید. صدام حسین تنها حق خود را (از غرب) به خاطر جنگ هشت ساله علیه ایران طلب کرد. پیش تر آمریکا برای تصرف کویت و دست اندازی به خاک آن کشور به عراق چراغ سبز نشان داده بود اما همگان دیدند اقدام صدام حسین برای دستیابی به آنچه که به این کشور وعده داده شده بود چگونه پاسخ داده شد.

ابتکار افزود: واضح بگویم دانشجویانی که سفارت آمریکا را تسخیر کردند نگران آینده سیاسی خود یا جناحی که آن را نمایندگی می کردند نبودند؛ آنها با شرایط یک انقلاب ناپایدار روبرو بودند. بنابراین، هر کاری می کردند که این انقلاب حفظ شود.

وی ادامه داد: در ماه های آغازین انقلاب به شکلی غیرطبیعی سیستان و بلوچستان، ترکمن صحرا، کردستان و خوزستان آشفته شده بود. هر تحلیلگر سیاسی هم بود به این نتیجه می رسید که این انقلاب در شرایط ناپایداری به سر می برد. در این میان و با توجه به تجربه گذشته تنها اقدامی که به نظر دانشجویان می رسید از میان بردن یکی از سر حلقه های مرتبط با کودتای قریب الوقوع بود و همگان دیدند با تصرف سفارت آمریکا و اسنادی که به دست آمد، چقدر تحلیل ها درست بود.

عضو دانشجویان تسخیرکننده لانه جاسوسی در پاسخ به سوالی در خصوص غیرقانونی بودن تصرف سفارت آمریکا به لحاظ حقوق بین الملل گفت: تحلیل وقایع 13 آبان 58 بدون تجربه یا درک واقعیت آن روزها دشوار است و به طور قطع برای تحلیل درست از وقایع 13 آبان 58 نیازمند درک شرایط ایران و معادلات سیاسی آن دوران هستیم.

وی افزود: ما در جلسات متعدد به این نتیجه رسیدیم که برای جلوگیری از یک کودتای قریب الوقوع نمی توانیم تنها به تظاهرات خیابانی و شعار مرگ بر آمریکا بسنده کنیم چون در اقدامات کودتاگران تاثیری نداشت. در مقابل این توطئه، تنها کاری که می توانستیم انجام دهیم که موثر باشد از میان بردن مهم ترین حلقه کودتا بود. با این تحلیل اقدام به تصرف سفارت برای چند ساعت شده بود و گمان نمی رفت 444 روز گروگان گیری ادامه یابد. ما به دنبال شکستن هیمنه آمریکا بودیم و البته در این مورد، هم موفق شدیم.

ابتکار در باره دلایل طولانی شدن گروگان گیری در سفارت آمریکا گفت: ما پیش بینی طولانی شدن گروگانگیری را نداشتیم. در تحلیل ها ممکن است برخی به این نتیجه برسند که طولانی شدن گروگان گیری اشتباه بوده است. این موضوع به نظر من جای بحث دارد، اما حمله به سفارت آمریکا و تلاش برای کنترل یک کودتای قریب الوقوع حداقل در کوتاه مدت تنها کاری بود که می توانستیم انجام دهیم.

این فعال سیاسی اصلاح طلب در پاسخ به این سوال که چرا برای تصرف سفارت انگلستان یا شوروی با توجه به سوابق گذشته هر دو کشور در استعمار و دخالت ایران، از سوی دانشجویان اقدام نشد، اظهارداشت: تاثیرگذاری و نفوذی که آمریکا در ایران سال 58 داشت نسبت به نفوذ انگلستان و شوروی قابل مقایسه نبود. تحلیل امام (ره) هم این بود و بر این نکته تاکید می ورزید. به هر حال، اکثر دانشجویان و تحلیلگران بر این باور بودند که آمریکا بزودی در ایران دست به اقدام خواهد زد. ما معتقد بودیم که آمریکا در ایران سلول های خفته ای دارد که در زمان مناسب از این نیروها و افراد برای تغییر جهت انقلاب و صدمه زدن به آن بهره می گیرد. این تعبیر سلول های خفته را آمریکا بعدها علیه طالبان به کار برد.

وی ادامه داد: از نظر ما، ورود شاه به آمریکا مفهوم داشت. جریان راکفلر که به دنبال تغییر در ایران بود عملا ورود شاه به آمریکا را مدیریت می کرد. اصلا انگلیس در شرایط آن روز مطرح نبود.

ابتکار در باره حمله به سفارت انگلستان در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد از سوی برخی دانشجویان گفت: شرایط ما در آغاز انقلاب و کوران آن دوران با امروز متفاوت است. در سال های پس از انقلاب حاکمیت ملی ما تثبیت شد و هیچ قدرتی حق دخالت در امور ایران را نداشت اما در سال 58 آمریکا عملا در ایران مشغول توطئه بود. به نظرم وقتی ما دارای حاکمیت ملی قدرت هستیم، حمله به یک سفارت کار درستی نیست. به همین دلیل، آنچه در رابطه با سفارت انگلستان صورت گرفت به نوعی نادیده انگاشتن حاکمیت ملی ما بود.

معاون رییس جمهوری تصریح کرد: ادعای اینکه نظام جمهوری اسلامی ایران پس از 30 سال ممکن است تحت سلطه انگلستان قرار گیرد خنده دار و دور از واقعیت است. از این رو، معتقدم در حمله به سفارت انگلستان شبیه سازی دور از واقعیت و بچگانه ای صورت گرفت. این مسئله با وقایع سفارت آمریکا در سال 58 قابل مقایسه نیست. البته شاید برخی در جناح راست تصور می کردند می توانند شبیه به آنچه که تحت عنوان استکبار ستیزی در خط امام (ره) و جناح چپ در سال های ابتدای انقلاب رخ داده بود را بازسازی کنند اما تحلیل آنها در خصوص حمله به سفارت انگلستان اشتباه بود. شرایط ایران در سال های اخیر با ابتدای انقلاب متفاوت بوده است.

وی افزود: ما آن روزها نمی توانستیم با آن بحران ها شرایط لازم برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، مجلس و تدوین قانون اساسی را فراهم کنیم. در طول ماه های گروگانگیری البته این چتر ایمنی برای جمهوری اسلامی فراهم شد. واقعیت این است که اجازه نمی دادند جمهوری اسلامی پا بگیرد. امام (ره) از آن فضای وحدت ملی بهره برد و ارکان نظام در آن روزها شکل گرفت اما به هر حال همین امروز هم بحث ها در مورد ادامه گروگان گیری و لزوم آن در جریان است و نظرات متفاوتی در این مسئله وجود دارد و حتی خیلی ها معتقدند گروگان گیری باید در 24 تا 48 ساعت تمام می شد.

ابتکار یادآور شد: هر چند آمریکا تا همین مذاکرات هسته ای اخیر نظام جمهوری اسلامی را به رسمیت نمی شناخت و به دنبال تغییر آن بود اما در مذاکرات اخیر آمریکا دست از ادعای خود مبنی بر تغییر رژیم حاکم ایران برداشت.

وی گفت: مشکل ما در زمان پیروزی انقلاب با آمریکا بیشتر بود. دولت آمریکا رسما مقابل انقلاب قرار داشت و علنا برای تغییر رژیم تلاش می کرد. دولت بازرگان هم می دانست آمریکا به دنبال سرنگونی است، اما با حسن نیت می خواست از طریق مذاکرات ،تصمیم آمریکا را عوض کند . ما دانشجویان معتقد بودیم آن زمان شرایط برابر وجود نداشت تا آمریکا ناگزیر تصمیمش را عوض کند ولی امروز شرایط ما نسبت به اول انقلاب به کلی تغییر کرده است و حالا می توانیم با قدرت مقابل آمریکا دور میز مذاکره بنشینیم.

* پیام امام حسین و شرایط سیاسی امروز جامعه ما
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به ایام محرم گفت: امروز بیش از هر زمانی نیازمند نگاه امام حسین (ع) در رسانه، حکومت داری و رفتار سیاسی هستیم. ما می توانیم از راه امام حسین (ع) بهره بگیریم و به عنوان انسان در مقابل این همه توهین به انسانیت در اسلام داعشی، اسلام تندرو و واپس گرا بایستیم.

وی افزود: انسان شرمنده می شود وقتی بدن کوچک و نحیف 'آیلان' را می بیند که در سواحل اروپا افتاده است و از انسانیت خودش متاسف می شود. معتقدیم این پیام هاست که ما را نگه می دارد و به ما امید می دهد تا این راه را ادامه دهیم.

معاون رئیس جمهور در خصوص شرایط سیاسی جامعه و نحوه برخورد دولت با منتقدان گفت: در کشور ما فراز و نشیب های متعددی در جریان انقلاب و حرکت جریان های سیاسی و فکری وجود داشته است که بالطبع بخشی از آن اقتضای جریان مردم سالاری، نواندیشی دینی و پویایی فقهی است. دگرگونی ها البته بیشتر در دولت هایی رخ داده است که مدعی ایجاد فضای اجتماعی، سیاسی و فکری بازتری هستند. نمونه این فضای باز را در دوران اصلاحات و دولت موقت در ابتدای انقلاب تجربه کرده ایم. رویدادهایی که در این فضای باز رخ می دهد در مقابل شرایط بسته طبعا متفاوت خواهد بود. بدین معنا که برخی از اتفاقات به دلیل فشارها و محدودیت هایی که پیش تر بر فضای اجتماعی و سیاسی جامعه حکم فرما بوده به صورت انفجاری رخ می دهد و در مقابل یک سری از رویدادها با برنامه مطرح می شود.

ابتکار افزود: به عنوان نمونه وقتی یک مسئول دولتی می گوید من بنای برخورد امنیتی ندارم، طبعا فضا برای نقد بازتر خواهد شد. ما هم معتقدیم یکی از مولفه های کارآمدی نظام همین فضای سالم برای طرح دیدگاه ها و نقد مسائل است و اعتقاد داریم که اگر رسانه اجازه نداشته باشد به تمام فعالیت های یک دولت نور بتاباند، قطعا فساد در نظام سیاسی، اداری و دیگر ارکان جامعه رخنه خواهد کرد.

معاون رییس جمهوری خاطرنشان کرد: ما به آزادی بیان معتقدیم و فکر می کنیم شرایط نقد را در جامعه می توانیم فراهم کنیم. هر چند در دوره رییس دولت اصلاحات این فضا با کوشش ایشان و دولتمردان فراهم شد؛ اما در سال های پایانی دولت هشتم فضای بی تفاوتی جامعه را فرا گرفت؛ چرا که برخی جریانات به خصوص با ایجاد جو نا امیدی باعث بی تفاوتی مردم شدند. متاسفانه در آن سال ها فضای سیاسی خاکستری شد و برخی جریانات همه چیز را مبهم جلوه دادند تا در اعتماد مردم خدشه وارد شود و نسبت به تعیین سرنوشت خود بی اعتنا شوند. به عنوان نمونه دومین انتخابات شورای شهر تهران در فضای ناامیدی که برخی جریانات رسانه ای و سیاسی از جمله صدا و سیما ایجاد کرد برگزار شد و در نهایت کمترین میزان مشارکت مردم را به همراه داشت.

ابتکار یادآور شد: در شرایط حاضر دولت یازدهم به مشارکت هر چه بیشتر مردم و فضای باز اجتماعی می نگرد اما به هر حال معلوم نیست که این پنجره تا چه حد باز بماند. من از رسانه ها می خواهم از باز شدن این پنجره در راستای اصلاح و بهبود شرایط کشور و نشر آگاهی استفاده کنند. فعالین رسانه ای باید بدانند چنین شرایطی ممکن است همیشه برای آنها فراهم نباشد.