زلزله بازار خودرو برای چینی‌ها چند ریشتر است؟

برای هیچ کس دور از انتظار نبود که با حصول توافق هسته ای، یکی از مهمترین حوزه هایی که به شدت دچار تحول روانی و چه بسا عملی خواهد بود، بازار خودروی کشور است؛ بازاری که طی چند دهه انحصار خودروسازان داخلی، در دوران تحریم وضعیت به شدت اسفناکی ‌هم برای خود و هم برای مشتریان رقم زد.

به گزارش تابناک، توافق هسته ای اما بیش از انتظارات قبلی را رقم زد و زلزله ای در بازار خودرو بعد از این توافق به راه افتاد‌.

 بازار خودروی کشور بعد از حصول توافق هسته ای و طی یک هفته گذشته، عملا شاهد یک بلوا و پیچیدگی روانی شد‌. در حالی که از مدتها پیش بسیاری منتظر توافق هسته ای برای ایجاد تغییرات در وضعیت تولید و بهای خودرو در کشور بودند، تحولات اخیر بازار خودرو حاکی از سرگردانی شدید در این بازار است.

یکی از انتظارات روانی مصرف کنندگان این بود که بعد از توافق، بهای خودروهای داخلی و خارجی موجود در بازار شاهد کاهش ملموس باشد؛ اتفاقی که البته هرچند تا حدی رخ داده است، ‌بسیار جزئی بوده و بخش اعظم آن نیز مربوط به بازار حاشیه ای است و نه مربوط به تولیدات کارخانه ای. آنچه هنوز بر قرار است، قیمت های سابق و شرایط فروش پیشین در بین خودرو سازی های داخلی است و اتحادها و ائتلاف های این تولید کنندگان گویا از مدتها پیش برای یک چنین شرایطی شکل گرفته است.

این نکته را از میان سخنان اخیر وزیر صنعت و معدن و تجارت نیز به خوبی می‌توان دریافت. محمدرضا نعمت‌زاده اظهار کرده: ‌افزایش یا کاهش قیمت خودرو دست ما نیست، بلکه تعیین قیمت در بازار مصرف انجام می‌شود و تا زمانی که در کشور تورم وجود دارد، امکان کاهش قیمت خودرو نیست. وی تصریح کرده: ما فقط تلاش می‌کنیم تا از افزایش قیمت خودرو جلوگیری کرده و با افزایش تولید داخلی توانمان را در این عرصه بالا ببریم.

پس تکلیف بهای خودروهای داخلی با این سخنان مشخص است و همچون همیشه نمیتوان انتظاری ‌برای کاهش قیمت های تولیدات داخل در بازار داشت؛ اما باید آنچه از پس توافق هسته ای منجر به زلزله ای در بازار خودرو شده است، ‌در جای دیگری جستجو کرد: ورود هیأت های تجاری به خصوص از کشورهای اروپایی به ایران که می‌تواند به سرعت برق بازار خودروی کشور را دگرگون کند.

در بین هیأت ۶۰ نفره تجاری آلمان که امروز تهران را ترک می‌کنند، دو خودرو‌ساز معروف این کشور یعنی فولکس واگن و دایملر نیز حضور داشتند و قطعا مذاکراتی بین آنها و تولیدکنندگان داخلی برای ایجاد خط تولید خودروهای جدید صورت گرفته است، حال آنکه هیأت فرانسوی نیز که وزیر خارجه این کشور یعنی فابیوس در رأس آن است، به زودی روانه ایران خواهد شد.

برخی بر این باور هستند که مذاکرات فرانسوی ها با خودرو‌سازان ایرانی حتی پیش از مذاکرات و دور از چشم رسانه ها برگزار شده است و اکنون با حضور فابیوس در ایران به احتمال بسیار ‌موضوع تولیدات فرانسوی در ایران نیز تعیین تکلیف خواهد شد. البته اشاره به مذاکرات فرانسوی ها با ایرانی ها به دور از فضای رسانه ای بیش از همه می‌تواند ناشی از حساسیت‌های افکار عمومی به حضور فرانسویان در بازار خودرو هم به دلیل سابقه شرکت های فرانسوی و هم به دلیل مواضع این کشور در مذاکرات باشد.

این در حالی است که ایتالیا نیز قرار است به زودی هیأت تجاری خود را به ایران بفرستد و هرچند این کشور در حوزه خودروهای تجاری چندان بردی ندارد؛ اما در خصوص طراحی و تولید می‌تواند مشارکت های خوبی با تولیدکنندگان ایرانی داشته باشد. ضمن اینکه هرچند اخیرا آب یخی بر سر حضور کره جنوبی در اقتصاد ایران ریخته شده، هیچ بعید نیست که کره جنوبی و ژاپن هم سهمی از بازار خودرو داشته باشند.

این موضوع را باز هم محمد‌رضا نعمت زاده صراحتا بیان کرده‌ و‌ گفته: ما بعد از تحریم‌ها امکان حضور سرمایه‌گذاران خارجی را در بخش صنعت خودرو با انگیزه صادرات به دیگر کشورها فراهم ‌و از شرکت‌های خارجی صنعت خودرو دعوت می‌کنیم‌‌ با سرمایه‌گذاری کلان در صنعت خودروی ایران زمینه صادرات آن را به کشورهای دیگر با برند مشهور فراهم آورند. نعمت‌زاده اضافه کرده: در زمینه قطعه‌سازی نیز بعد از مذاکرات اخیر و توافق هسته‌ای ما در حال رایزنی با قطعه‌سازان سایر کشورها هستیم تا زمینه تولید قطعات مرغوب و با کیفیت و صادرات آن فراهم آید.

آنچه در سخنان نعمت زاده برق می‌زند، استفاده از واژه «برند مشهور» است. این بیان به این معناست که قرار است خودرو سازان مطرح دنیا در ایران حضور داشته باشند که البته بر سر تعداد آنها و شرایط کار هنوز هیچ قضاوتی نمی‌توان کرد.

سوی دیگر سخن نعمت زاده مستقیم‌ بخشی از بازار خودرو را هدف گرفته که اکنون به شدت دست برندهای چینی خودرو در کشور است؛ برندهایی که البته طی زمان تحریم به خوبی جای پای خود را در کشور باز کردند و در برخی موارد نیز تولیدات آنها توانست نیازهای مصرف کننده ایرانی را برطرف کند. زلزله اصلی اکنون در این بخش و با قدرتی زیاد به راه افتاده.
زلزله بازار خودرو برای چینی ها چند ریشتر است؟
طی روزهای اخیر، برخی گزارش‌ها حاکی از ارائه محصولات خودروهای چینی با تخفیف های ویژه و در برخی موارد با شرایط ویژه بوده است. این شرکت ها هشیار از طوفان تحولات بعد از توافق در بازار خودرو ـ که به عینه آن را از هم اکنون می‌بینند ـ به خوبی می‌دانند ‌با حضور خودرو‌سازان برجسته اروپایی و شاید کره ای و ژاپنی، بازار خودروی ایران به شدت برای آنها تنگ خواهد بود و شاید در این واپسین فرصت های باقی مانده آخرین تقلاهای خود را می‌کنند.

البته این موضوع به هیچ وجه به معنای خارج شدن چینی ها از بازار خودروی کشور نیست و چه بسا تولیدات جدید این شرکت ها با قیمت های بسیار رقابتی بتواند در بین قشری از مصرف کنندگان ایرانی به فروش برسد. حتی شاید این وضعیت منجر به آن شود که تولیدات چینی در کشور شرایطی مانند پراید و سمند طی سالهای اخیر را بازی کنند که این البته از بسیاری موارد به نفع مصرف کنندگان داخلی است.

اما آنچه ‌می‌ماند، ‌مثل همیشه وضعیت خودروسازی ایران است. امید بر آن است که خوردوسازی ایران با درس گرفتن از تجربیات گذشته و با نگاهی واقع بینانه به ظرفیت های پیش آمده، دست از سودجویی و انحصار طلبی بردارد و با نگاهی استراتژیک به حضور خودروسازان خارجی در کشور در پی بهبود تکنولوژی ‌های صنعت خودرو‌سازی و اقدام به تولیدات ملی با استانداردهای جهانی باشد و نه مانند گذشته یک مونتاژ کار صرف از تولیدات خارجی.

شرط این مسأله نیز ایجاد یک سیاست راهبردی و جامع برای خودروسازی پس از تحریم هاست که البته نظارت های شدید نهادی را در پی داشته باشد تا جلوی انگیزه های سود‌جویانه از حضور خودرو‌سازان خارجی را از سوی تولید کنندگان داخلی بگیرد و اجازه ندهد ‌مانند سابق، این روند منجر به درجا زدن های چند دهه ای دیگر و بسنده کردن مجدد به مونتاژ و انحصار گرایی شود.