ورود نفت ایران به باشگاه 100 دلاری‌ها

همزمان با افزایش تحولات سیاسی در خاورمیانه و شمال آفریقا بهای نفت صادراتی ایران هم با عبور از مرز 103 دلار رسما به باشگاه نفت‌های 100 دلاری جهان پیوست.

به گزارش مهر، افزایش تحولات سیاسی در كشورهای نفت خیز شمال آفریقا همچون لیبی و الجزایر و احتمال گسترش این ناآرامی ها به برخی از كشورهای حاشیه خلیج فارس همچون كویت، بحرین، عمان، عربستان سعودی و یمن منجر به افزایش بی سابقه بهای جهانی نفت خام در دو هفته گذشته شده است.

بر اساس گزارش روز گذشته دبیرخانه اوپك، قیمت سبد نفتی سازمان اوپك با افزایشی چند دلاری در مدت چند ساعت به 105 دلار و 88 سنت افزایش یافته است و همزمان با كاهش تولید و صادرات نفت لیبی بهای طلای سیاه در بازار اروپا هم دستخوش نوسانهای متعددی شده است.

روز گذشته بهای نفت برنت دریای شمال به 110 دلار و 23 سنت افزایش یافت و حتی برخی از منابع خبری از افزایش قیمت این نفت خام به 115 دلار خبر می دهند. در بازار ایالامت متحده آمریكا هم بهای نفت دبلیو.تی.آی به مرز یكصد دلار به ازای هربشكه نزدیك شده است.

اما با افزایش قیمت سبد نفتی اوپك بهای نفت خام صادراتی ایران هم افزایش قابل توجه ای در روزهای گذشته داشته است به طوری كه قیمت سبد نفت ایران پس از گذشته سه سال در آخرین ساعات روز گذشته به بیش از 103 دلار افزایش یافته است كه پیش بینی می شود روند صعودی قیمت طلای سیاه ایران در روزهای آینده هم به روند صعودی خود ادامه دهد.

گمانه زنی های كارشناسان بین المللی حاكی از آن است كه در صورت ادامه تحولات سیاسی بهای جهانی نفت به ویژه در بازار اتحادیه اروپا از مرز 140 دلار عبور خواهد كرد و ركوردهای جدید قیمتی برای این كالای استراتژیك به ثبت می رسد.

لیبی و الجزایر متهم ردیف اول افزایش بهای طلای سیاه
بررسی وضعیت عرضه و تقاضا در بازارهای جهانی نفت نشان می دهد كه در شرایط فعلی نقش عوامل ژئوپولوتیكی و غیر بنیادین بیش از عنصر دیگری در نوسانهای بازار نفت تاثیر گذار است.

پیش بینی موسسات بین المللی برای سه ماهه نخست سال 2011 میلادی حاكی از آن است كه همزمان با كاهش دو میلیون بشكه برای تقاضای فصلی نفت به ویژه در اروپا و آمریكای جنوبی با توجه به گرم شدن هوا، تقاضای جهانی برای نفت خام حدود یك میلیون بشكه در روز افزایش می یابد و از 85.6 به 86.6 میلیون بشكه در روز خواهد رسید.

در این مدت میزان عرضه نفت توسط كشورهای غیر عضو اوپك روزانه 300 هزار بشكه و نفت كشورهای عضو اوپك حدود 500 هزار بشكه افزایش می یابد و در این صورت عملا بازار باید با مازاد عرضه و كاهش قیمتهای نفت مواجه شود.

در حال حاضر به اعتقاد كارشناسان بین المللی تحولات سیاسی در لیبی و الجزایر به عنوان دو عضو سازمان اوپك و نگرانی از توقف كامل صادرات نفت لیبی (حدود یك میلیون بشكه در روز) منجر به افزایش معاملات سفته بازان در بازار جهانی نفت شده است.

خروج برخی از شركتهای اروپایی و چند ملیتی در لیبی هم همچون OMV اتریش، انی ایتالیا، برتیش پترولیوم انگلیس، شركت انگلیسی- هلندی شل، توتال فرانسه، رپسول اسپانیا و چند شركت آمریكایی از لیبی و نامشخص بودن زمان بازگشت و آغاز فعالیتهای مجدد این شركتها در لیبی هم به افزایش نگرانی درباره وضعیت عرضه نفت دامن زده است.

یكی دیگر از عومل افزایش بی سابقه بهای طلای سیاه در روزهای اخیر اظهار نظر اعضای مختلف اوپك مبنی بر عدم افزایش تولید نفت خام این سازمان بوده است هر چند برخی از كشورهای عضو اوپك همچون عربستان اعلام كرده اند كه در صورت وخامت اوضاع میزان عرضه نفت مازاد خود به بازار را افزایش خواهند داد.

در همین حال محمد علی خطیبی نماینده ایران در اوپك با بیان اینكه ناآرامی ها در خاورمیانه، شمال آفریقا و افزایش قیمتهای جهانی نفت خام شرایط بسیار بی ثباتی را برای اوپك ایجاد كرده است، معتقد است: اوپك نمی تواند در این باره اقدامی انجام دهد و برای هر گونه اقدامی نیاز به یك شرایط با ثبات و آمارهای دقیق درباره تقاضا و ذخیره سازی ها دارد.

به گفته وی در چنین شرایط نا آرامی و بی ثباتی اوپك نمی تواند تصمیم گیری درست و دقیقی داشته باشد و باید آمارهای دقیقی در خصوص میزان كاهش تولید و عرضه نفت داشته باشیم زیرا اوپك نمی تواند هر روز بر اساس تحولات جدید سیاسی جهان تصمیم گیری كند.

در كنار تحولات ژئوپولیتیكی، مسائل مالی و اقتصادی هم بازارهای جهانی نفت خام را متاثر كرده است به طوری كه بانك مركزی اروپا هفته جاری شدار داده است: فشارهای تورمی به شدت رشد و رونق اقتصادی منطقه یورو را تهدید می‌كند.

بر این اساس بانك مركزی اروپا برای كنترل نرخ تورم و رساندن این نرخ به كمتر از 2 درصد باید در سیاستهای پولی خود تجدید نظر كند و نرخ بهره بانكی خود را در ماه‌های آینده افزایش دهد.

این در حالی است كه نرخ تورم منطقه یورو در ماه ژانویه 2011 میلادی به بیش از 2.4درصد رسید كه این رقم در 26 ماه گذشته بی‌سابقه بوده است. پیش‌بینی می‌شود نرخ تورم اروپا تا پایان سال جاری میلادی با اقدامات بانك مركزی اروپا به 1.8 درصد كاهش یابد. كارشناسان اقتصادی معتقدند بانك مركزی اروپا تا 6 ماه آینده مجبور به افزایش نرخ بهره بانكی به 1.25 درصد خواهد شد.

افزایش بدهی‌های دولت توكیو و مشكلات سیاسی در این كشور آسیایی كه منجر به كاهش رتبه اعتباری ژاپن شده یكی دیگر از دلاییل رشد بهای جهانی نفت به ویژه در بازارهای شرق آسیا بوده است به طوری كه بدهی‌های دولت ژاپن به بیش از 200 درصد تولید ناخالص داخلی رسیده كه این بالاترین میزان در كشورهای صنعتی به شمار می‌آید.

گزارشهای رسمی حاكی از آن است كه كاهش میزان تولید ناخالص داخلی ژاپن در سال 2010 میلادی نسبت به چین بوده و از این رو ژاپن پس از چین به جایگاه سوم اقتصاد بزرگ جهان سقوط كرده است.
از سوی دیگر، پیش‌بینی می‌شود بدهی دولت ژاپن تا سال 2012 میلادی به بیش از 210 درصد تولید ناخالص افزایش یابد كه این موضوع تاثیر روانی خود در بازار استراتژیك ترین كلای جهان را بر جای گذاشته است.

افزایش قیمت بنزین و گازوئیل در بازار خلیج فارس
تحولات قیمتی در بازار نفت در بهای فرآورده های مختلف نفتی هم تاثیر گذار بوده است به طوری كه مطابق با گزارش رسمی موسسات بین المللی بهای هر تن بنزین سوپر در بازار خلیج فارس به 968 دلار، گازوئیل به 879 دلار و سوخت جت به 974 دلار افزایش یافته است.

در بازار سنگاپور، اختلاف قیمت این فرآورده نفتی با نفت‌خام شاخص دبی به دلیل تقاضا برای آن از سوی نیروگاه‌ها و كاهش عرضه نفت‌ كوره به حدود 4 دلار در هر بشكه رسیده است.

علاوه بر این، در اروپا همین اختلاف به كمترین سطح از ماه نوامبر سال 2010 میلادی تاكنون رسیده است، زیرا علاوه بر اینكه نرخ اجاره نفتكش‌های مخصوص حمل فرآورده‌های نفتی با افزایش روبرو شده، قیمت نفت‌ كوره نیز به دلیل افزایش تقاضا بالاتر رفته است.

عامل اصلی رونق بازار نفت‌ كوره در آسیا می‌تواند افزایش تقاضای آن از سوی نیروگاه‌های كره‌ جنوبی، ژاپن و پاكستان باشد. شركت نفت پاكستان حدود 1/1 میلیون تن از این فرآورده نفتی را برای استفاده در نیروگاه‌های خود به مدت چهار ماه از ژانویه تا مارس خریداری كرده است. اردن نیز به دلیل قطع انتقال گاز در یكی از خطوط لوله این كشور، 150 هزار تن نفت‌كوره را خریداری كرده است.

همین امر سطح ذخایر نفت‌كوره در سنگاپور را برای دومین بار از سال 2010 میلادی تاكنون با كاهش روبرو كرده و این بار در ماه فوریه با كاهش محسوس به 9/16 میلیون بشكه رسانده است. در ژاپن، نیروگاه‌های برق سرزمین آفتاب تابان در ماه ژانویه به دلیل سرمای شدید هوا تقریبا 50 درصد افزایش مصرف نفت‌كوره نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته اند.

در سنگاپور هم فروش نفت‌كوره به نفت‌كش‌ها در ماه ژانویه به ركورد جدید 3.64 میلیون تن رسید كه نسبت به ماه دسامبر و مدت مشابه سال گذشته میلادی به ترتیب 4.3 و 13.4 درصد افزایش داشته است.