در قم چه خبر است؟

تهران امروز: شهر قم اين روزها بار ديگر به كانون سياست ايران تبديل شده است و اتوبان تهران به قم بيش از هر زمان ديگر پذيراي مهماناني است كه زيارت اماكن متبركه شايد اولويت اول اين سفر آنها نباشد.

اكثر مسافران ملبس به لباس روحانيت هستند و برنامه اصلي آنها هم حضور در هفتمين اجلاس رسمي جامعه مدرسين حوزه علميه قم است. البته اين تنها دليل افزايش ترافيك اتوبان تهران – قم نيست چرا كه برخي ديگر از روحانيون كه عازم سفر به قم هستند، به موضوع انتخابات هيات رئيسه مجلس خبرگان رهبري خواهند پرداخت.

هر چند اجلاس خبرگان همانند گذشته در مجلس قديم برگزار خواهد شد اما اكنون كه بيشتر علما و روحانيت عضو اين مجلس در قم حضور دارند، فرصت مغتنمي است تا رايزني‌هاي طيف‌هاي موجود در مجلس خبرگان به دور از هياهوهاي پايتخت صورت گيرد.

اما برگزاري اجلاس هفتم جامعه مدرسين آنچنان طبق روال طبيعي شش اجلاس قبلي به نظر نمي‌رسد چرا كه معمولا دو روز پيش از هر اجلاس سخنرانان و مهمانان ويژه از سوي يكي از اعضا و حتي سايت خبري اين تشكل روحاني اعلام مي‌شد اما اكنون هيچ رسانه‌اي از سخنرانان هفتمين اجلاس اطلاع ندارد و تلفن‌هاي همراه افرادي كه در اجلاس‌هاي قبلي مسئول اطلاع رساني به رسانه‌ها بودند هم تا پايان وقت اداري روز گذشته خاموش بود اما در آخرين ساعات، حجت الاسلام صالح، مدير سياسي جامعه مدرسين حوزه علميه قم تلفن را جواب داد و اطلاعاتي از اين اجلاس بيان مي‌كند كه بر غيرمعمول بودن اجلاس هفتم نسبت به دو اجلاس قبلي تا حدودي صحه مي‌گذارد.

پيش از گفت‌وگوي حجت الاسلام صالح با روزنامه تهران‌امروز تصور بر اين بود با توجه به اينكه پس از رحلت آيت‌الله مشكيني در سال 86 و سپردن دبيركلي جامعه مدرسين حوزه علميه قم به آيت الله يزدي، در دو دوره رئيس‌جمهور به عنوان سخنران اصلي اين اجلاسها حضور داشته است، لذا در اين اجلاس هم او سخنران اصلي است كه حجت‌الاسلام صالح اين موضوع را رد مي‌كند و مي‌گويد كه دعوتي از رئيس‌جمهور براي حضور در اين اجلاس صورت نگرفته است.

اكنون كه حجت الاسلام صالح از عدم حضور رئيس‌جمهور طي امروز و فردا در قم مي‌گويد، سئوال و ابهام ديگري پديد مي‌آيد كه به‌طور حتم پاسخ آن نمي‌تواند تيره و تار شدن ارتباط پاستور با جامعه مدرسين قم باشد چرا كه رابطه حسنه‌اي كه از سال 84 ميان آيت‌الله يزدي به عنوان دبير كل جامعه مدرسين و محمود احمدي‌نژاد به‌وجود آمد، در برهه‌هاي مختلف خود را به خوبي نشان داد و اين رابطه حسنه كماكان ادامه دارد.

از سوي ديگر انتصاب اخير حجت الاسلام سقاي بي‌ريا مشاور رئيس‌جمهور در امور روحانيت به عنوان رئيس دفتر آيت الله يزدي هم مي‌تواند نشانه ديگري بر تداوم ارتباط دولت با جامعه مدرسين باشد.

بايد به اين نكته هم توجه داشت كه اعضاي جامعه مدرسين در چالش‌هايي كه بعضاً ميان دولت با ساير قوا يا افراد مطرح مي‌شود، سياست سكوت را انتخاب مي‌كنند و به غير از يك يا دو مورد مانند اظهارات مشايي، اعضاي اين تشكل روحاني از موضع‌گيري پيرامون دولت خودداري كرده‌اند.

عدم دعوت از رئيس‌جمهور براي حضور در اجلاس هفتم زماني عجيب‌تر مي‌شود كه بايد توجه داشت در اجلاس ششم مهمانان بلند رتبه‌اي از جمله علي لاريجاني، آيت الله هاشمي شاهرودي و آيت الله هاشمي رفسنجاني دعوت داشتند و با حضورشان به سخنراني پرداختند اما در اين دوره هيچ يك از آنها دعوتنامه با سربرگ جامعه مدرسين را دريافت نكرده‌اند.

حجت الاسلام صالح در اين مورد هم به تهران‌امروز توضيح مي‌دهد كه قرار است اجلاس هفتم به شكل درون سازماني باشد و قرار نيست مباحث سياسي در آن مطرح شود و گواه دبير سياسي جامعه مدرسين هم عنوان اين اجلاس يعني «حوزه بالنده؛ بایسته‌ها و راهکارها» است.

با نگاهي به اجلاس‌هاي قبلي جامعه مدرسين مي‌توان دريافت كه هيچ‌گاه چنين اجلاس‌هايي جنبه درون سازماني نداشته است و در زمان دبيركلي مرحوم آيت الله مشكيني حداقل يك فصل اجلاس‌ها به موضوعات سياسي روز و تحولات كشور اختصاص مي‌يافت چنان كه در اين اجلاس هم از سعيد جليلي، دبير شوراي امنيت ملي براي سخنراني دعوت شده است و آيت الله مكارم شيرازي هم در مقام سخنران اصلي به پشت تريبون خواهد رفت.

اكنون تنها يك فرضيه را مي‌توان پاسخي به ابهامات اجلاس هفتم دانست و آن هم مراسم وسيع‌تري است كه قرار است در هفته سوم اسفندماه در تهران برگزار شود.

نهمين اجلاس دور چهارم مجلس خبرگان كه قرار است طي 17 و 18 اسفند ماه در محل مجلس قبلي شوراي اسلامي يعني خيابان امام خميني(ره) تهران برگزار شود. اجلاسي كه قرار است طي آن هيات رئيسه مجلس خبرگان رهبري انتخاب شوند. انتخاباتي كه هر دو سال يك‌بار با راي نمايندگان اين مجلس برگزار و طي آن رئيس، دو نايب ‏رئيس، دو منشى و دو كارپرداز از ميان اعضا، براى مدت دو سال و با رأى مخفى، انتخاب مى‏شوند.

در آخرين انتخاباتي كه برگزار شد آيت الله هاشمي رفسنجاني به عنوان رئيس و آيات هاشمي شاهرودي و محمد يزدي به عنوان نواب رئيس اول و دوم و آيت الله صادق لاريجاني، حجت الاسلام ابراهيم رئيسي، آيت الله دري نجف آبادي و آيت الله احمد خاتمي به عنوان ساير اعضاي هيات رئيسه انتخاب شدند اما آنچه اين انتخابات را از انتخابات‌هاي دوره‌هاي گذشته متمايز مي‌كند، حساسيت‌ها بر روي رئيس فعلي اين مجلس است و طيفي از اعضاي مجلس خبرگان درصدد تغيير رياست آن هستند به نحوي كه رسانه‌هاي رسمي مانند ايسنا هم بر اين تلاش‌ها صحه مي‌گذارند.

خبرگزاري دانشجويان ايران روز گذشته در گزارشي نوشت: نهمين اجلاس دور چهارم مجلس خبرگان در حالي برگزار خواهد شد، كه مدتي است بر سر انتخابات هيات رئيسه اين مجلس بحث‌هايي از جمله احتمال جايگزيني آيت‌الله مهدوي‌كني به جاي آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني مطرح است. لذا اولين گزينه جانشيني هاشمي براي كرسي رياست مجلس خبرگان، از سوي رسانه‌ها آيت الله مهدوي‌كني عنوان شده است اما داماد آيت‌الله مهدوي كني روز گذشته گفت كه چيزي در مورد رياست مجلس خبرگان از سوي پدر همسرش نشنيده است.

از سويي شاگردان مصباح‌يزدي كه از منتقدان جدي هاشمي رفسنجاني هستند هم اين روزها به نكته جالبي اشاره مي‌كنند و مي‌گويند كه مصباح يزدي به شخصه كانديدا نمي‌شود اما اگر اعضاي مجلس خبرگان به جمع‌بندي برسند، او تصميم‌گيري خواهد كرد.

ارتباط اجلاس چهارم با اجلاس هفدهم

اما اين دو مراسم و عدم دعوت از مهمانان بلندپايه به اجلاس جامعه مدرسين چه ارتباطي با مجلس خبرگان و انتخابات هيات رئيسه دارد؟ در اين مورد مي‌توان دو احتمال را مطرح كرد كه يكي به جايگاه اعضاي جامعه مدرسين باز خواهد گشت يعني بزرگان و عقلاي اين تشكل روحاني نمي‌‌خواهند به صورت علني، سهمي در تغييرات هيات رئيسه مجلس خبرگان داشته باشند تا پس از اين اجلاس وانمود شود كه تصميم حذف يا ابقاي هيات رئيسه و به‌ويژه رئيس فعلي آن با رايزني‌ها و تلاشهاي اعضاي جامعه مدرسين صورت گرفته است لذا ترجيح مي‌دهند تنها و اگر فرصتي پيش آمد، در زمان پذيرايي و لابي‌هاي غيررسمي در اين باره صحبت كنند تا موضوع به رسانه‌ها نرسد.

احتمال ديگراين است كه در صورت دعوت از احمدي‌نژاد براي حضور در هفتمين اجلاس جامعه مدرسين مي‌بايست همانند سال گذشته از سران ساير قوا هم دعوت به عمل مي‌آمد كه اگر قرار بر بحث بر سر انتخابات هيات رئيسه مجلس خبرگان باشد، حضور هاشمي رفسنجاني و تعداد ديگري از افراد، اين موقعيت را پديد نخواهد آورد، البته اكنون احتمال اول به واقعيت نزديك‌تر است.

اكنون تنها بايد منتظر ماند تا دو اجلاس مهم روحانيون كشور در 18 اسفندماه به پايان برسد و شايد در آن زمان بتوان دليل عدم دعوت از بزرگان نظام براي هفتمين اجلاس رسمي را متوجه شد.